Sukkels
0)
\^m
Oversluiten hypotheek erg populair
mum
ii«
16 ECONOMIE
PSYCHOLOGELD
KAASOORLOG MIJLPAAL
Franse boeren zetten de hakken in het zand: ze
stemden tegen het plan dat multionationals 'hun'
camembert mogen verkopen, wat al op grote schaal
gebeurt. De oude kaasoorlog woedt voort.
Dat Nederland zo graag het populaire be
lastingparadijs uithangt, kost de wereld
zo'n 25 miljard. Dat berekende Arjan Le-
jour voor zijn inaugurele rede als hoogleraar
Taxation and Public Finance, morgen aan de
Universiteit van Tilburg. In Nederland zitten
zo'n 15.000 brievenbusfirma's, die hier enkel en
alleen zijn gevestigd om belasting in hun eigen
land te ontduiken. Herstel, ontwijken. Want het
is allemaal keurig volgens de regeltjes.
,,Dat bedrag is een grove schatting die vooral
een orde van grootte weergeeft en geen precies
getal", dekt Lejour zich een beetje in. Die orde
van grootte vind ik best behoorlijk groot. Bo
vendien is de kans aanzienlijk dat het bedrag in
de toekomst nog flink oploopt. „Bedrijven wor
den steeds digitaler en, daarmee, mobieler. Die
groei moeten we zien te remmen", zo stelt de
econoom in het universiteitsblad.
Even voor de duidelijkheid: belastingontwij
king op grote schaal is alleen weggelegd voor de
big guys. Hoe groter het bedrijf, des te meer geld
het heeft om een legertje
maatpakken in te huren dat
fiscale vluchtroutes bedenkt.
Kleine bedrijven, laat staan
individuen, hebben die optie
niet. Ik kan proberen mijn
eenmanszaak op de Kaai
maneilanden in te schrijven,
maar daar gaat de Belasting
dienst waarschijnlijk niet
mee akkoord. Dat maakt de
Nederlandse belastingwet
geving ook zo asociaal. Om
dat toch iemand de rekening
moet betalen voor publieke
voorzieningen, moet die 25 miljard alsnog wor
den opgehoest. Maar dan door kleine bedrijven
en burgers.
En in arme landen waar dat niet lukt, gaat de
belastingontwijking ten koste van publieke
voorzieningen. ,,Ontwikkelingslanden lopen zo
belangrijke inkomsten mis. Geld dat hard nodig
is voor onderwijs en gezondheidszorg. Vooral
arme vrouwen en meisjes in ontwikkelingslan
den betalen de prijs wanneer overheden onvol
doende (kunnen) investeren in publieke voor
zieningen, stelt ontwikkelingsorganisatie Ox-
famNovib op haar website. Daarbij komt dat het
verlies niet alleen in geld is uit te drukken. Be
lastingontwijking tast de belastingmoraal aan.
Het geeft de gewone burger het gevoel dat netjes
belasting betalen voor sukkels is. Sterker nog, de
Nederlandse belastingregels verheffen hebzucht
tot deugd. Ze belonen partijen die moeite doen
om zo min mogelijk bij te dragen aan het collec
tief.
Wij Nederlanders worden er net zo goed bij ge
lapt door de multinationals. Volgens Lejour
loopt Nederland zelf ook zo'n 1 tot 2,5 miljard
euro aan belasting mis, die weer doorgesluisd
wordt naar andere landen. Toch deinzen Neder
landse politici ervoor terug om het probleem
écht aan te pakken. Per 2021 wordt wel belasting
geheven over rente- en royaltystromen die Ne
derland uitgaan, maar daarmee wordt slechts
een klein deel van de ontwijking aangepakt. De
berekening van Lejour, en vooral zijn waarschu
wing dat dat bedrag nog flink kan oplopen, laat
zien dat politici belastingontwijking veel harder
moeten bestrijden.
Belasting
ontwijking
is alleen
weggelegd
voor de big
guys
Aperam
KPN
TomTom
Twee jaar geleden trok de wereldberoemde
Franse sterrenkok Anne-Sophie Pic ten
strijde. ,,Onze camembert wordt vermoord!',
schreef ze met andere chefs in een open brief
in de krant Libération. ,,De beroemdste kaas
van Frankrijk dreigt een slappe hap te wor
den.''
En een jaar geleden deelde parlementslid
Richard Ramos cadeautjes uit in de Franse
Tweede Kamer: 577 camemberts - één kaasje
voor ieder Kamerlid. Op de ver
pakking, het ronde doosje, had
Ramos laten schrijven: 'Laat
multinationals ons niet ver
moorden'. En: 'Het gaat om de
smaak, niet om geld verdienen'.
Pic en Ramos vreesden voor
de toekomst van de echte ca
membert. Het kaasje wordt
volgens de overlevering al sinds
1708 gemaakt door kleinscha
lige boeren in Normandië. Die
moeten aan een hele waslijst
van criteria en kwaliteitseisen voldoen om
het officiële camembert-keurmerk te krijgen:
de AOP, Appellation d'Origine Protégée.
Vloeken in de kerk
De boeren voelden al jaren de druk van de
concurrentie. De branche zocht naar een op
lossing. SSmen met de multinationals legden
ze een plan op tafel: multinationals zouden
het recht krijgen om óók 'officiële' Norman-
dische camembert te maken, onder bepaalde
voorwaarden, zonder zich aan al die regels te
hoeven houden. Ze zouden gewoon gepas
teuriseerde melk mogen gebruiken - wat
vloeken in de kerk is voor de Normandische
boeren. Zij werken met rauwe melk. onder
bepaalde voorwaarden
De beroemdste
kaas van Frankrijk
dreigt een slappe
hap te worden
Logisch dat dit plan niet op steun kon reke
nen van de achterban. Chef-kok Anne-So
phie Pic en politicus Richard Ramos kwa
men in verzet. En die strijd is nu, na twee jaar,
gewonnen. De Normandische boeren en
kaasmakers mochten stemmen, en hebben
het plan van 2018 verworpen. Zo'n 53 procent
was tegen. Multinationals mogen géén echte
camembert maken. ,,Dit is een overwinning
voor de goede smaak en een overwinning op
de almachtige melkgiganten'', zei Véronique
Richez-Lerouge van de branchevereniging
van Franse kaasboeren.
Daarmee is een mijlpaal be
reikt in de al decennia durende
strijd om de camembert. Op de
Franse televisie wordt gespro
ken over 'de kaasoorlog'. Dag
blad Le Figaro schrijft over 'de
slag om de camembert'. Soms
is er een staakt-het-vuren,
soms een wapenstilstand, maar
na verloop van tijd laait de
strijd altijd weer op.
In 1992 erkende de Europese
Unie voor het eerst de kwali
teitseisen voor de Normandische kaas.
Daarna werd het huidige AOP-keurmerk in
gevoerd. Er zijn bijna vijfhonderd boeren in
Normandië die volgens dat keurmerk wer
ken. Dat betekent onder meer dat ze hand
matig met speciale pollepels de kaas gieten in
ronde vormen.
Maar grote melkbedrijven trekken zich er
niks van aan. Zij maken kaas in fabrieken ver
spreid over de wereld en zetten op hun doos
jes dat het camembert uit Normandië is. Er
bestaat zelfs camembert die in Moskou wordt
gemaakt.
Het is dus nog maar de vraag of deze 'mijl
paal' iets gaat veranderen. 'Oneerlijke con
currentie!', roepen de Normandische boeren
al jaren. Maar de Franse overheid deed niets.
Oversluiten, zoals het vervangen
of wijzigen van de hypotheek
heet, is erg populair, blijkt uit de
nieuwste woningmarktrappor
tage van TU Delft die vandaag
naar buiten komt. Volgens het
onderzoek is vorig jaar een re
cordaantal hypotheekaanvragen
genoteerd. ,,Het aantal overslui-
ters is spectaculair gestegen", re
ageert hoogleraar Peter Boelhou
wer, verantwoordelijk voor de
rapportage.
De voornaamste reden voor de
fikse stijging: de almaar dalende
hypotheekrente. De boete die de
banken in rekening brengen bij
oversluiten - ter compensatie
voor de misgelopen inkomsten -
is geen spelbreker meer, merkt
ook Martin Hagedoorn van De
Hypotheekshop. Een op de drie
klanten die afgelopen maand
aanklopte bij een van de vesti
gingen van De Hypotheekshop,
kwam daar om zijn hypotheek
rente te verlagen óf om zijn hy
potheek te verhogen om zo een
verbouwing te financieren.
Hagedoorn: ,,Vooral voor men
sen die nog een rente van 3 of 4
procent hebben en bij wie de hy
potheek over een paar jaar af
loopt, is oversluiten gunstig. Zij
zien hun maandlasten soms met
honderden euro's dalen."
De woningmarktdeskundige
denkt - met het oog op de da
lende rentes en stijgende hui
zenprijzen - dat de hausse aan
oversluitingen verder doorzet.
Het aantal oversluiters was al ge
stegen van 78.000 in 2017 naar
96.000 in 2018, een toename van
23 procent. Vandaag komen de
definitieve cijfers over 2019 naar
buiten.
Neem plaats op
de sofa van Irene
van den Berg. Zij
analyseert iedere
week ons econo
misch gedrag.
1 Reageren? economie@dpgmedia.nl
O
donderdag 6 februari 2020
GO
Het bedrijf zag
omzet en winst
dalen, maar
presteerde vol
gens marktken-
ners beter dan
verwacht.
De grootbank
was koploper in
de AEX.
Een bescheiden
verlies voor het
telecombedrijf.
UK
Het kwartaalver-
lies van de navi-
gatiedienstverle-
ner viel hoger uit
dan verwacht.
o
De strijd om
Frank Renout
Parijs
-Anne-Sophie Pic,
Franse sterrenkok
DELFT Nederlandse huiseige
naren sluiten massaal hun hy
potheek over om te profiteren
van de dalende hypotheekrente
en daarmee op lagere maand
lasten uit te komen. De boete
van soms tienduizenden euro's
nemen mensen daarbij voor lief,
zeggen woningmarktdeskundi
gen.
