Arts die alarm
sloeg over
coronavirus,
nu zelf besmet
Ambtenaren vreesden proces Wilders 'te worden ingetrokken'
5
Zeven patiënten in het ziekenhuis
waar Wenliang als oogarts werkte,
waren geveld door een mysteri
euze ziekte. De arts waarschuwde
op 30 december 2019 in een chat-
groep zijn medestudenten genees
kunde. 'In quarantaine op de
spoedafdeling', schreef hij over en
kele patiënten. 'Beangstigend, is
Sars terug?' reageerde iemand. De
Chinese gezondheidsinspectie in
Wuhan pakte de arts in het holst
van de nacht op en riep hem tot de
orde over de informatie die hij had
gedeeld. Nog zeven anderen wer
den op 31 december aangehouden
voor het 'verspreiden van geruch
ten'.
De gezondheidscommissie van
Wuhan zag zich verplicht om die
zelfde dag bekend te maken dat er
27 mensen besmet waren met een
atypische vorm van longontste
king. Maar de ziekte was 'te voor
komen en te controleren', klonk
het nog.
Volgens The New York Times
hebben de autoriteiten kostbare
tijd verloren in die eerste weken
tussen het moment dat het coro
navirus uitbrak en de drastische
beslissing op 22 januari om de mil
joenenstad Wuhan in quarantaine
te plaatsen. De overheid wilde pa
niek bij het volk voorkomen.
Oogarts Li Wenliang ging na
zijn reprimande weer aan het
werk. Op 10 januari behandelde hij
een besmette vrouw. Ook Wenli-
ang raakte geïnfecteerd.
Vanuit zijn ziekbed pleit hij voor
meer openheid en transparantie.
voor de bouw
van het zie
kenhuis Huos-
henshan
('Vuur God
Berg') in de mil
joenenstad die
sinds de uitbraak van
het coronavirus kampt
met een groot tekort aan zieken
huisbedden. Indrukwekkende
beelden van de tientallen graaf
machines, bulldozers en andere
grondverzetmachines die in re
cordtijd een bouwplaats van 8
hectare klaarmaakten, gingen de
hele wereld over. Via een live-
stream op de Chinese staatstele
visie was te zien dat zelfs mid
den in de nacht vrachtwagens
vol bouwmaterialen arriveer
den. Zevenduizend timmer
mannen, loodgieters, elektri
ciens en andere bouwvakkers,
voorzien van bouwhelmen en
mondkapjes, werkten in ploe
gendiensten aan het prestige
project. D'Hooghe: ,,Ze haastten
tegen de klok om levens te red
den. Ze zworen om tegen het vi
rus te vechten.''
Zondag werd het gebouw van
twee verdiepingen - zo'n 60.000
vierkante meter - opgeleverd.
Het bestaat uit prefab containers
waar steeds twee bedden in
staan, voor in totaal duizend pa
tiënten. De luchtdruk in de con
tainers wordt laag gehouden, zo
dat het gevreesde coronavirus er
niet uit kan ontsnappen. Be
halve een hightech ventilatie-
waar het autoritaire, hiërar
chisch georganiseerde Chinese
regime toe in staat is, zegt
D'Hooghe. ,,De Partij heeft de
macht om dingen voor elkaar te
krijgen. Als president Xi Jinping
de strijd tegen het coronavirus
de hoogste prioriteit geeft,
werkt dat door naar alle lagere
autoriteiten.'' Dat de regels dan
opzij worden geschoven, heeft
echter ook een keerzijde. ,,Men-
sen hebben weinig keuze als er
een beroep op hen wordt ge
daan. In Nederland lopen grote
bouwprojecten vaak enorme
vertraging op door alle regels.
Maar als ze eenmaal af zijn, is
doorgaans iedereen tevreden. In
Wuhan is het bijvoorbeeld maar
de vraag of iedereen die bij het
project betrokken is daarvoor
wordt gecompenseerd.''
De uitbraak van het coronavi
rus heeft ook een schaduwzijde
laten zien van de hiërarchische
Chinese staatsstructuur, zegt
Stijn Deklerck, Chinadeskun-
dige aan de KU Leuven. ,,Aan-
vankelijk heeft die de bestrij
ding van het virus enorm ver
traagd. Artsen die erover wilden
rapporteren, werden tegenge
werkt. Lokale bestuurders en
partijleiders durven geen slecht
nieuws te rapporteren aan ho
gere autoriteiten, uit angst daar
voor te worden gestraft. Die cul
tuur van censuur leidde ertoe
dat veel te lang is gewacht met
ingrijpen. Dat had veel sneller
gekund.''
systeem is het
noodhospi
taal voorzien
van meer mo-
derne snufjes.
Via dubbelzij
dige kasten kan
personeel de patiën
ten eten en medicijnen
bezorgen zonder de kamer te
betreden. Infraroodscanners
meten of medewerkers ziekte
verschijnselen vertonen. Via een
videoverbinding kunnen artsen
overleggen met specialisten in
Peking.
Gisterochtend om 10.00 uur
lokale tijd opende het zieken
huis zijn deuren voor de eerste
patiënten. Zij worden verpleegd
door zo'n 1400 artsen, verpleeg
kundigen en ander medisch per
soneel van het leger, van wie een
deel ook betrokken was bij de
bestrijding van de Sars-epide-
mie in 2003. In Wuhan, het mid
delpunt van de huidige corona
virusuitbraak, opent morgen
een tweede noodziekenhuis met
1600 bedden.
In China wordt de razend
snelle bouw van de moderne
noodziekenhuizen gevierd als
een politieke triomf van de over
heid, die veel kritiek krijgt om
dat de virusuitbraak te laat zou
zijn aangepakt. ,,Onze mentali
teit bij rampen wordt volwasse-
ner'', schrijft staatskrant Beijing
Daily.
De razendsnelle bouw van de
noodziekenhuizen laat zien
Wilders claimt namelijk dat voor
malig minister Ivo Opstelten druk
zette op het Openbaar Ministerie
om de PVV'er te vervolgen voor
zijn 'minder Marokkanen'-uitspra-
ken. Zo zou Opstelten hem politiek
hebben willen uitschakelen. Hoe
wel Opstelten dat, net als het OM,
ontkent, moest Grapperhaus toch
op zoek naar documenten van
ambtelijke bemoeienis.
Uit de vrijgegeven stukken blijkt
vooral dat ambtenaren vreesden
voor 'deze verdachtmaking'. ,,Ik
denk dat het toch beter is om niet te
reageren'', schreef een ambtenaar
aan een collega. ,,Juist als we nu ac
tief reageren, trekt hij ons erin en
kan hij ons verwijten maken.''
De documenten tonen intensief
contact tussen het Openbaar Mi
nisterie en het departement van
Opstelten over hoe en wanneer be
kend zou worden gemaakt dat Wil-
ders zou worden verhoord en ver
volgd. Het gaat veelal over persbe-
richten, waarbij ambtenaren voor
stellen doen die ook lijken te wor
den overgenomen, hoewel het OM
zegt te beslissen over de inhoud en
toon. Niettemin zijn aanbevelingen
vanuit het departement later geho
noreerd, blijkt wel. ,,Conform ons
voorstel'', schrijft een ambtenaar.
Als het gaat om het daadwerke
lijke besluit om Wilders te vervol
gen, staat steeds te lezen dat het OM
dat zelf 'zal nemen'. Uiteindelijk
Juist als we nu actief
reageren, kan hij ons
verwijten maken
wordt Opstelten ook 'op de hoogte
gesteld' van 'het feit' dat het OM
heeft besloten. Een ambtenaar
schrijft daarop dat hij die nota heeft
gelezen en zegt: ,,Kan me er wel in
vinden.''
Opstelten besprak de zaak welis
waar in de ministerraad, maar
kreeg vooral algemene informatie
mee om daar zijn collega's te infor
meren over de stand van zaken.
,,Zodat hij iets zinnig kan zeggen.''
De 'MP', premier Rutte dus, 'ver
wacht dat van hem', staat in een e
mail.
Opmerkelijk is wel dat een amb
tenaar nog schrijft dat volgens hem
'vervolging geen schijn van kans'
maakt.
Saillant is verder dat uit eveneens
vrijgekomen documenten blijkt dat
minister van Justitie Hirsch Ballin
zich in 2008 wel actief bemoeide
met de vraag of Wilders vervolgd
moest worden. Dat blijkt uit docu
menten waar de Volkskrant om
vroeg. Die draaien om het eerste
proces Wilders, dat uitmondde in
vrijspraak.
Het OM wilde toen niet vervol
gen, maar Hirsch Ballin vroeg tot
drie keer toe een onafhankelijk ex
pert naar dat besluit te kijken. Het
OM hield vol: het vervolgde niet.
Toch moest het dat later alsnog
doen, toen het gerechtshof dat af
dwong, maar het OM vroeg vrij
spraak, wat werd gehonoreerd.
De documenten die draaien om
de huidige zaak tegen Wilders zul
len morgen ter sprake komen in de
rechtszaal, als de zaak verdergaat.
dinsdag 4 februari 2020
GO
Li Wenliang is een van de acht
klokkenluiders die in december
waarschuwden voor het nieuwe
coronavirus. Hem werd 'het ver
spreiden van geruchten' en 'ille
gaal gedrag' verweten en hij
moest een zwijgdocument on
dertekenen. Even later bleek hij
zelf besmet met het virus.
Joeri Vlemings
Rotterdam
A Duizenden arbeiders werkten dag en nacht om van
geschakelde containers een enorm noodzieken
huis te bouwen. Het ziekenhuis is voorzien van
medisch-technische hoogstandjes, fotosepa
Ambtenaren van het ministerie
van Justitie vreesden al dat Wil-
ders hun en hun minister zou
verwijten dat zij een 'politiek
proces' tegen de PVV-leider
voerden. Die vrees lijkt bewaar
heid: gisteren moest minister
Grapperhaus (Justitie) duizen
den pagina's aan interne brief
wisselingen en e-mails van het
departement vrijgeven waarin
Wilders' naam wordt genoemd.
Tobias den Hartog
Den Haag
-justitieambtenaar
