GEZOND Waarom te veel antibiotica niet goed Vraag het onze specialisten 20 Dankzij penicilline sterven we niet meer zo snel aan bacteriële infecties. Toch raken steeds meer bacteriën resistent. Daarom zoeken wetenschappers naar nieuwe afweerstoffen, tot in eeuwenoude mammoetpoep aan toe. Mijn organen alleen aan orgaandonoren nalaten, kan dat? Na een maand al samenwonen, is dat te vroeg? Agressie op het werk, hoe maak je dat bespreekbaar? Sinds de ontdekking van de penicilline, nu bijna 100 jaar geleden, is er een enorm scala aan antibioticasoorten verkrijgbaar. Het hangt van de ontsteking af welke soort je krijgt voorgeschreven. Elk antibioticum (anti is Grieks voor 'tegen' en bios staat voor 'leven') doodt of remt een andere bacterie of bacteriegroep. Toch kleeft er ook een risico aan het (overmatig) gebruik van antibiotica. Na jaren van overmatig en onver standig gebruik - in de afgelopen tien jaar nam het antibioticagebruik met 36 procent toe - lijkt er nu een ken tering op handen: de hoeveelheid door apothekers verstrekte antibio tica neemt sinds kort af. En vanuit medische kringen klinkt de steeds luidere roep om nog meer matiging. Want als bacteriën zich aanpassen en resistent worden, kan dat risico's met zich mee brengen voor de gezond heid van mensen en dieren. Vandaar de vraag: hoe werkt het medicijn nou precies? Wat zijn de risico's van intensief gebruik? En zijn er soms alternatieven? w Hoe werkt antibiotica? Elk antibioticum doet praktisch hetzelfde: het stopt een bacteriële infectie. Voor een griep, veroorzaakt door een virus, hoef je er dus niet om te vragen. Marloes Dankers van het Instituut Verantwoord Medicijn gebruik: „Antibiotica remmen de groei van de bacteriën. Ze beletten de vermenigvuldiging van de bacterie, hetzij door die te verzwakken of te doden. Normaal doet het lichaam dit zelf, maar soms niet, bijvoorbeeld bij verminderde weerstand.'' Antibiotica maken geen onder scheid tussen goede en ziekmakende bacteriën; ze doden grote groepen. Huisarts Tamara Platteel, lid van het Gelders Antibioticaresistentie en Infectie-preventie netwerk: ,,Als arts wil je het liefst weten welke bacterie TOEVALLIGE ONTDEKKING voor de infectie zorgt, dan kan een smal, gericht antibioticum zijn werk doen. Zo doodt het minder soorten bacteriën of zorgt het er alleen voor dat ze zich niet vermenigvuldigen. Als de oorzaak van de infectie niet bekend is, kan een breder antibioti cum nodig zijn. Daarmee worden meer bacteriën gedood - dus ook de goede.'' a Hoeveel kuren mag je slikken? Antibiotica werkt relatief kort, het doet afhankelijk van de soort tot ongeveer 48 uur zijn werk. Daarom variëren doseringen van eens per dag tot soms drie keer per dag. Soms voel je je na een paar dagen al zoveel beter, dat die laatste pillen in de strip overbodig lijken. Maar, waarschuwt Marles Dankers: ,,Maak de kuur toch af. Elke doorgeslikte pil is een Als gevoelige bacteriën doodgaan, krijgen de resistente de ruimte zich te verspreiden gedoseerde aanval. Maar die kan niet verhinderen dat er toch nog een paar bacteriën overblijven. Die wil je aanpakken voordat ze zich vermeer deren. Door de kuur af te maken worden de sterkste slechte bacteriën uiteindelijk ook gedood.'' Er is geen vastgesteld maximum aan kuren dat je per jaar mag nemen, maar een huisarts zal je aanraden bij een kleine infectie uit te zieken in plaats van een kuur te nemen. Er schuilt een gevaar in geregeld ge bruik. Platteel: ,,In je lichaam kunnen bacteriën aanwezig zijn die ongevoe lig zijn voor het gegeven antibioti cum. Doordat de gevoelige bacteriën doodgaan, krijgen de resistente juist de ruimte zich te vermenigvuldigen en verspreiden. Hoe minder anti bioticum, hoe groter de kans dat je dinsdag 4 februari 2020 GO Ons panel beantwoordt al uw vragen. Over lijf en leden, hart en ziel. Ook een vraag? Mail naar zo@dpgmedia.nl HUISARTS RUTGER VERHOEFF Bij leven kunt u beslissen aan wie u een orgaan (bijvoorbeeld een nier of een deel van de lever) levert maar bij een dona tie bij overlijden bestaat die optie niet. De Nederlandse Transplan tatie Stichting is verant woordelijk voor de toewij zing van organen. Na het overlijden van een potenti ële donor, komt er een transplantatiecoördina tor naar het zieken- RELATIEFILOSOOF JAN DROST U schrijft: 'Ik weet 100 procent zeker dat het ware liefde is, en dus is er geen tijd te verliezen'. Is het niet logischer om te zeggen: 'Ik weet zeker dat het goed zit, en dus hebben we de tijd?' Die haastige zekerheid heeft iets paradoxaals: als u zo zeker bent vanwaar dan die haast? Dan kan het morgen toch ook nog wel? Is dat een trucje van de natuur, om te zorgen BEDRIJFSPSYCHOLOOG ELLEN HUIJSMANS Zelfs bij een incident, dat zoals u schrijft niet direct tegen uzelf was gericht, kan agressie op het werk uw gevoel van veilig heid op een negatieve manier beïnvloeden. Daar horen ge dachten bij als: 'Gaat dit nog een keer gebeuren? Wat als het de volgende keer tegen mij is? Kan ik daar wel mee omgaan?' Dat u door het incident onder de indruk bent, is niets om u voor te huis, die de geschikte donor organen meldt aan Eurotrans plant. Die organisatie beheert een databank van de patiënten die op een transplantatie wachten (dat zijn ongeveer 14.000 mensen), en die be paalt wat de beste match is. De privacywetgeving in Neder land behoedt dat persoons gegevens van de ontvanger bekend worden. U komt dus niet te weten of iemand zelf orgaandonor is of niet. Net zomin als dat je kunt zien of iemand dezelfde religie f?' of een strafblad heeft, fctjv De achterliggende ge dachte is dat iedereen in Nederland recht heeft op een medische behande ling. dat we ons hebben voortge plant vóór we weer helder ge noeg zijn daar nog eens goed over na te denken? Of komt die haast misschien toch voort uit onzekerheid? Misschien zet je er zo'n vaart achter omdat je heimelijk bang bent dat de ander zich bedenkt, dat die lieverd - eindelijk gevonden - weer weggaat. Of dat jij je bedenkt, want misschien ben je wel bang voor de onzeker heid in jezelf en vrees je dat dit heerlijke gevoel waar je voor eeuwig op wilt blijven varen, weer verdwijnt. In dat geval is het beter dit te erkennen en samen iets rustiger aan te doen. Want ware liefde heeft de tijd. schamen. Ik raad u dan ook aan om het vooral bespreek baar te maken met uw leiding gevende. Bespreek wat u ge raakt heeft in dit incident, en hoe het uw gedrag en gevoel beïnvloedt. Wat gebeurt er als u nu op kantoor komt en welke spanningen spelen er? Be spreek samen wat u kan hel pen om het vertrouwen weer te laten groeien. Soms helpt het een workshop 'omgaan met agressie' te vol gen, zodat u weet hoe u reageert en welke opties u heeft. Zo bouwt u - en bij voorkeur samen met uw collega's - vertrou wen op en voelt u zich weerbaarder in het om gaan met agressie. Dokter, doet u mij (g)een kuurtje NYNKE VAN SPIEGEL Het allereerste bruikbare antibio ticum werd in 1928 per toeval ontdekt door de Schotse microbioloog Alexander Fle ming. Als Fleming terug keert van vakantie groeit in een kweekschaal waar mee hij stafylokok- ken onderzoekt, een penseelschim mel. Hij bekijkt het bakje onder de mi croscoop en ziet dat de bacteriën om de schimmel heen zijn verdwe nen. Fleming doopt de bacteriedoder 'penicilline'. Penicilline zorgt voor een revolutie: vanaf dat moment overlijden mensen niet meer zo snel aan een infectie. De productie en het gebruik komen in de Tweede Wereld oorlog op gang. Duizenden soldaten sterven niet meer automatisch aan ernstige verwondin gen en amputaties. Fleming krijgt voor zijn bijdrage aan de geneeskunst in 1945 de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2020 | | pagina 20