Die klunzige
handlanger,
dat ben ik
VOOR U GEPROEFD Melk
Kind in huis
Uit de
gevangenis
ontsnappen is
niet strafoaar,
terwijl ik
niet weg kan'
Zelfs bij het kopen van een pak
melk heb je te maken met een
overvloed aan keuzes. Er is
weidemelk, jerseymelk,
ElkeMelk... Help! Zijn er
smaakverschillen? En wat
betekenen al die keurmerken?
'Op hogere
temperatuur
verbranden
de eiwitten en
lactose een
beetje, en
krijg je een
zoetere
smaak'
8
HANNEKE HENDRIX
In de kroeg, in gesprek met een
vriend die klaagt over het
ouderschap, krijgt Hanneke een
openbaring.
et voelt als een gevangenis'', zegt
vriend C. aan de bar. ,,Wat?'' zeg ik.
,,Het vaderschap?''
„Alles", zegt hij. „Opstaan, eten
maken, kinderen wegbrengen,
werken, kinderen halen, eten maken, kinderen
naar bed brengen, voor de televisie hangen, zelf
naar bed gaan en dan de volgende ochtend alles
opnieuw. En die klote kindertelevisie. Ik word
er horendol van. Echt horendol.''
Ik wuif naar de barman voor nog een bier voor
C. ,,Nog achttien jaar'', snuft C.
,,Het komt wel goed'', zeg ik, terwijl de
barman een glas voor hem neerzet. ,,Kijk, bier!''
C. begint te drinken.
,,Ze zijn ook nog heel klein'', zeg ik. C. knikt.
„Mensen met kinderen zijn onge
lukkiger dan mensen zonder
kinderen'', zegt hij. ,,Las ik.''
,,En mensen met kinderen
zijn weer net zo gelukkig als
mensen zonder kinderen
zodra ze het huis uit
zijn'', zeg ik en wuif ook
maar voor een bier naar
de barman. Afgelopen
week las ik in de krant
dat een gedetineerde niet
uit de gevangenis kon
ontsnappen omdat
iemand was vergeten
de reserveaccu van de
slijptol mee te nemen.
Zoiets had mij kun
nen overkomen. Sta ik
daar, bij die binnen
deur, terwijl ik in een
flits die accu nog in de
lader zie zitten. ,,Het
schijnt dat je in Ne
derland niet strafbaar
bent als je uit de ge
vangenis ontsnapt'',
zegt C. ,,Ben je slim
genoeg, dan mag je in een vuilniszak gaan zitten
en de deur worden uitgetild. Terwijl ik... Ik kan
niet wegWantHij neemt nog een slok. ,,Ik
ben zélf de gevangenisbewaarder.''
,,Inderdaad'', zeg ik. ,,En je kunt de deur niet
open laten staan, want dan ben jij strafbaar.''
Ik ben best monter over het ouderschap, nu ik
erover nadenk. Ik voel me geen gevangene of
bewaarder. Ik ben die klunzige handlanger die is
vergeten de vijl mee te bakken, waardoor zijn
vriend met alleen een roze taart in zijn cel zit. Ik
vind het de beste metafoor die ik tot nu toe heb
verzonnen, voor mezelf als ouder: iemand die
een tunnel graaft en in het kantoor van de
opzichter uitkomt. „Gelukkig mogen gevangen
bewaarders wel naar de kroeg'', zeg ik. ,,Andere
gevangenbewaarders kunnen hem aflossen.''
C. knikt.
,,Ik zal eens proberen je kinderen te laten ont
snappen, oké?'' zeg ik. ,,Maar ik kan niet garan
deren dat het lukt.''
Bas de Groot, ex-boer en
melksommelier, trekt de
wereld rond om mensen te
laten proeven dat de ene
melk de andere niet is. Hij
maakt ons wegwijs in het melkland-
schap en legt uit waarom je tegen
woordig niet meer alleen kunt kiezen
uit simpelweg een pak halfvolle of
volle melk. Een college van een melk-
sommelier.
Uit de fabriek?
Verreweg de meeste Nederlandse
melk gaat vanaf de boerderijen in
tankwagens naar een van de fabrie
ken van FrieslandCampina, Royal
A-ware of Arla, de grootste zuivelver
werkers van ons land. Hier wordt de
melk 'uit elkaar gehaald'. Vetten,
eiwitten en lactose worden geschei
den zodat ze afzonderlijk als ingre
diënt kunnen dienen voor onder
meer toetjes, paracetamol en melk
poeder: producten waar meer geld
mee te verdienen is dan een pak
melk.
Homogeniseren
Voor melk in een pak gaat, maakt een
fijne zeef heel kleine vetbolletjes van
de vetten in de melk, zodat ze niet
meer komen bovendrijven. Door dit
homogeniseren krijgt melk een egale
textuur.
In het schap is ook niet-gehomoge-
niseerde melk te vinden, bijvoor
beeld ElkeMelk, Queens of Dairy,
Zuiver Zuivel en AH Boerderijzuivel.
Je herkent die melk aan een drijvend
vetlaagje. Boeren die zelf hun melk
verwerken, homogeniseren zelden
omdat die apparatuur heel kostbaar
is.
Pasteuriseren
Alle melk, op rauwe melk na, wordt
gepasteuriseerd om hem langer te
kunnen bewaren. De melk wordt
minstens vijftien seconden tot 72
graden verhit om gisten, schimmels
en bedervende bacteriën uit te scha
kelen. Hoog gepasteuriseerde melk,
denk aan het merk Arla, wordt verhit
tot 90 graden. ,,Op die temperatuur
verbranden de eiwitten en lactose
een beetje, ze karamelliseren en
daardoor smaakt de melk lekker
zoet.''
Nog een stap verder gaat het UHT-
proces, dan gaat het verhitten door
naar 138 graden en blijft de melk voor
een langere periode houdbaar buiten
de koelkast. ,,Hoe zuidelijker je komt,
hoe meer lang houdbare melk er
gedronken wordt. Onder de Denen
drinkt maar 1 procent lang houdbare
melk, in Frankrijk is 90 procent van
ZATERDAG 1 FEBRUARI 2020 GO
H
Hanneke Hendrix (39) heeft een dochter van 3
jaar. Met Alex van der Hulst en Nynke de Jong
maakt ze de opvoedpodcast Ik Ken Iemand Die.
De melk van
Elkje 4 is nét
wat zoeter
LOT PISCAER
FOTO GUUS SCHOONEWILLE
WEIDEMELK
Om het stempel weidemelk te krijgen,
moeten de koeien minstens zes uur per dag
en 120 dagen per jaar buiten lopen.
De boer krijgt subsidie, veel Nederlanders worden
blij van een koe in de wei, en er leven mét koeien
meer planten en diertjes op het land. ,,Maar een
koe die altijd op stal staat, is niet per se slechter af
dan een koe in de wei'', aldus De Groot. ,,Er be
staan luxe stallen met veel licht, lucht en ligbedden
voor de koeien. Ook zijn hier de omstandigheden
het hele jaar door hetzelfde, daar worden koeien
blij van. Een koe is namelijk een gewoontedier.''
