wanhopigen te stoppen Ik heb geleefd
Ko is niet kerkelijk, maar
hij heeft wel het gevoel dat
er iemand over hem waakt
'Ik wil dat mensen
weten dat herstel
mogelijk is, met
hard werken'
Of ik nog naar
Verweggistan ren ze nooit maar
moet? Dat had ze graag achter het
ik normaal ook niks tevreden'',
niet gedaan.' zegt zij.
21
voorafgegaan. Het idee stamt al uit
de jaren 50, het groene licht kwam
pas in 2014. Tegenstanders vonden
het te duur, te lelijk of meenden
dat het geen zin had - zelfmoorde
naars zouden wel ergens anders
naartoe gaan. Maar dat is een mis
vatting, waarschuwen de voor
vechters. Zelfdoding is vaak een
impulsieve beslissing.
,,Als een poging niet fataal af
loopt, heeft diegene een kans van
90 procent om later met te overlij
den door zelfdoding'', benadrukt
Muller, die verwijst naar studies
van onder meer universiteit Har
vard. Iemand is niet suïcidaal voor
altijd, benadrukt hij. ,,Je künt
voorbij die acute crisis komen.''
Daarom, zegt hij, is het vooral zaak
de toegang tot dodelijke middelen
te beperken. ,,Geen brug in deze
omgeving is zo makkelijk toegan
kelijk als deze. Er is een parkeer
plaats bij. En er hangen zelfs bord
jes die aangeven hoever het nog
lopen is.''
Muller wijst op de maatregelen
die eerder zijn genomen om zelf
dodingen te voorkomen. Het valt
niet zo op, als je hier als toerist
komt. Je ziet de imposante brug-
constructie, de torens die je kent
van posters en films, het uitzicht
over de heuvels rond de baai, in de
verte het beroemde gevangenisei
land Alcatraz dat door de mist
heen schemert. Je ziet misschien
niet dat op de pilaren gele alarm
kastjes hangen, en bordjes met een
noodnummer dat 24 uur per dag
bereikbaar is. ,,Er is hoop'', staat
erbij. ,,De gevolgen van een sprong
van deze brug zijn fataal en tra
gisch."
De VS is zich bewust van het
probleem, omdat heel vaak gezin
nen getroffen worden. Suïcide
staat in de top 10 van meest voor
komende doodsoorzaken in de VS.
De levensverwachting daalt daar
zelfs, tot schrik van gezondheids
wetenschappers. Dat komt door
een verslavingsepidemie en ge
zondheidsproblemen die voortko
men uit overgewicht, maar ook
door het hoge aantal zelfmoorden
onder jonge mensen. Muller: ,,Het
is verbazingwekkend hoeveel
mensen dit treft. Ook een klein
zoon van een lid van het brugbe-
stuur bleek zelfmoord te hebben
gepleegd op de brug.''
Makkelijk is het nog steeds niet,
om een hangbrug uit de jaren 30
suïcideproof te maken. Op het
voetpad aan de oostkant van de
brug wijst Muller op een stuk kip
pengaas dat boven de eerste me
ters reling uitsteekt. Het is ooit op
gehangen bij werkzaamheden en
nooit meer weggehaald. Het werkt
- je kunt hier niet meer springen.
,,Maar het is zo lelijk, zoiets kun je
niet zomaar overal installeren. In
tussen zijn de bouwtekeningen uit
de vorige eeuw zoek en de con
structie moet windbestendig blij
ven. Dus werd alles opnieuw ge
meten en uitgebreid getest in een
windtunnel. De brugconstructie
wordt aangepast om hem in het
juiste evenwicht te houden.
Het is het waard, vindt Hines.
,,Dit wordt bekostigd uit potjes
voor transport en verkeer. Geen
geld dat aan psychiatrie besteed
kan worden. Het kan naar repara
tie van het wegdek gaan of naar
het redden van mensenlevens.''
Hines leeft nog steeds met een
bipolaire stoornis en depressies,
en heeft er nu rugpijn bij gekregen
- de metalen platen waarmee zijn
rug is gerepareerd zitten hem
soms dwars. ,,Ik klaag niet, ik ben
blij dat ik mag bestaan.'' Hij is zelfs
een veelgevraagd spreker gewor
den, met een stichting en een ei
gen documentaire.
,,Het is een cadeau dat ik hier
ben en dit allemaal kan ervaren na
de dag dat ik had moeten sterven,
25 september 2000'', zegt hij. ,,Ik
wil dat mensen weten dat herstel
mogelijk is, met hard werken. Mijn
vader zei altijd: zonder hard wer
ken is niets goeds tot stand geko
men. Het is een kwestie van de
strijd aangaan, de ontberingen
doorstaan en aan de slag gaan.''
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
Ko van Krieken staat op, eet een bo
terham, gaat weer op bed liggen,
kijkt tv. Zo zien zijn dagen eruit
sinds hij niet meer naar zijn werk
kan. Eentonig.
Zijn baan was alles, zegt de lange man van
62. Ritme, regelmaat, contact met collega's.
,,Het was mijn uitlaatklep.''
Als calculator in de bouw berekende hij de
kosten van nieuwe gebouwen. Daarvoor deed
hij werk waar hij 'vieze handjes' van kreeg:
timmeren. Maar op kantoor vond hij het
comfortabeler.
Nu zit hij dus thuis in Heerewaarden, in
het mooie Land van Maas en Waal. Hoe lang
al? Sinds hij bloed begon te hoesten, zo'n ne
gen maanden geleden.
Ko laat het gebakje dat zijn vrouw Loesjean
zojuist voor hem op tafel heeft gezet, onaan
geroerd. Hij is te druk met praten. Voor het
huis loopt een weg langs, of ik die zie? Hij
wijst door het raam. ,,Ik kan de straat niet
eens meer op en neer lopen. Hierachter loopt
de Maas, vlakbij! Maar dat haal ik al helemaal
niet.''
Het moment dat hij thuis kwam te zitten,
zat er al heel lang aan te komen, vertelt hij. Ko
leeft al vijftien jaar met nierkanker. Het be
gon met zwaar hoesten. ,,Als iemand die
twee pakjes zware shag per dag rookt.'' Er
werd een nier verwijderd, later kwamen er
uitzaaiingen. Nu zit er een gezwel in zijn
long. Vorig jaar kreeg hij zomaar een hartaan
val in het ziekenhuis, net die ene keer dat zijn
vrouw niet was meegegaan. ,,We gaan al-tijd
samen!'' Werd ze opeens gebeld dat haar man
op de operatietafel lag om gedotterd te wor
den.
Ko van Krieken ging achteruit. Zelf wilde
hij dat eerst niet weten, zegt zijn vrouw. Was
hij moe? Dan kwam dat doordat hij te lang
had gelopen. Of een uur later naar bed was
gegaan.
Zij: ,,Hij wil er niet aan dat het de kanker is
die groeit.'' Op de rode bank kijkt Ko voor
zich uit. Dat is zo, zeggen zijn ogen.
Later zal hij zeggen dat hij hangt aan het le
ven. Toen die nier werd verwijderd, was dat
geen ramp, hij had er immers twee. Maar het
leven, daar heb je er maar één van.
Zijn vrouw werkt gelukkig nog. Vier och
tenden per week brengt zij brood rond voor
een bakkerij. Ze is blij met de afleiding: ,,Ik
ben heel druk, heb ook een eigen toneelver
eniging.''
Ko maakte vroeger de decorstukken, dat lukt
niet meer. Maar als het even kan, gaat hij nog
mee.
,,Je snapt bijna niet dat zij overeind blijft'',
zegt Ko. Zij haalt haar schouders op en zegt
dat ze niet anders kan: ,,Ik zou gek worden.
Zodra ik de deur uit ben, gaat er een knop
om. Dan denk ik niet meer aan thuis. Deed
ik dat wel, dan zou ik het brood verkeerd be
zorgen. Soms vraagt iemand op mijn werk
hoe het mijn man is en dan denk ik 'o ja...'''
Ko is lusteloos de laatste tijd. Hij zou de
schuur moeten opruimen. ,,Maar ik kan me
er niet toe zetten. Straks misschien, als de
zon weer gaat schijnen.'' Deze donkere da
gen kijkt hij liever RTL 7 of Discovery Chan
nel. ,,Ik ben het gelukkigst boven in mijn
bedje.''
Het is zo'n contrast met hoe het de laatste
jaren ging, vertelt hij. Hij werkte fulltime,
kwam regelmatig
in het dorp. Va-
1150 in de zomer zaten
huis. ,,Ko is met
De vraag of hij
nog wereldreizen
op zijn bucketlist heeft staan, wuift hij la
chend weg. ,,Naar Verweggistan? De rimboe
in omdat ik misschien over een half jaar
dood ben? Dat had ik normaal ook niet ge
daan.'' Belangrijker is dat hun zoon onlangs
een appartement heeft gekocht. Ze konden
daar financieel aan bijdragen. Ko moet slik
ken als hij vertelt hoe mooi het was dat ze
met z'n drieën bij de notaris zaten, dat hij
dat nog mocht meemaken. Zijn zoon is afge
studeerd en heeft een baan. ,,Die hebben we
gelukkig heel goed weggezet.''
Hij hoopt dat de lente hem nieuwe ener
gie geeft. Dat hij die snoeischaar weer op
pakt en de tuin in duikt. Kerkelijk is hij niet,
maar hij heeft wel het gevoel dat er iemand
over hem waakt. ,,Soms praat ik in gedach
ten met hem. Baat het niet, dan schaadt het
niet. Het zal toch wel een beetje geholpen
hebben, want ik zit hier nog steeds.''
Ko van Krieken is kort na het interview overle
den, op zondag 26 januari. Omdat de fotograaf
nog niet langs was geweest, is er een bestaand
portret van Ko afgebeeld.
GO ZATERDAG 1 FEBRUARI 2020
Worstelt u met zelfmoordgedach
ten? Neem contact op met 113
Zelfmoordpreventie via 0900
0113 of 113.nl.
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Wilt u ook uw verhaal vertellen in deze rubriek? annemarie@dpgmedia.nl
