NoApy\nnAoyc De Deltawerken
ïMCUCr lunuctwaren ook niet gratis
II
9
Onder de dijkgraven is
er een oud gezegde:
Geef ons heden ons
dagelijks brood, en af
en toe een watersnood
men en dijken, bruggen en eilanden. Het
Deltaplan van onze tijd gaat óók over zon
nepanelen en windmolens, flitstreinen en
megabatterijen.
Dit besef lijkt eindelijk doorgedrongen tot
Den Haag. Op 28 mei 2019 werd de Klimaat-
wet aangenomen door de Eerste Kamer. In
2030, zo hebben we afgesproken, stoten we
49 procent minder broeikasgassen uit ten
opzichte van 1990. In 2050 minstens 95 pro
cent. Is dat veel? Is dat snel? Laat ik de uitda
ging wat concreter maken.
Acht miljoen gebouwen moeten van het gas
af, negen miljoen auto's moeten op stroom
of waterstof gaan rijden, het elektriciteits
net moet minstens drie keer zo zwaar wor
den, een kwart van de Noordzee moet wor
den volgebouwd met windmolens, 75 mil
joen zonnepanelen moeten worden aange
sloten, 100.000 hectare bos moet worden
aangeplant, en we hebben tig technologieën
nodig die nog niet eens zijn uitgevonden.
Dit wordt de grootste verbouwing van ons
land. Ooit.
Onder de dijkgraven van Holland is er een
oud gezegde: 'Geef ons heden ons dagelijks
brood, en af en toe een watersnood.' En ja,
in het verleden was er steeds een ramp no
dig om ons wakker te schudden. In 1916
moest eerst Noord-Nederland onderlopen
voordat we begonnen aan de bouw van de
Afsluitdijk. In 1953 moest eerst Zuid-Neder
land verdrinken voordat we begonnen aan
de bouw van de Deltawerken.
Dus moet het nu weer misgaan? Moet het
water oprukken tot de Veluwe voordat we
stoppen met gemiep over dure warmte
pompen en lelijke windmolens? Zullen we
dan pas beseffen dat we een revolutie moe
ten doormaken, de totale economie moeten
transformeren en een gidsland voor de rest
van de wereld moeten zijn?
Strijd
Eén ding is zeker: willen we ons land be
houden, dan moeten we strijd leveren.
Strijd tegen het water, en strijd tegen ons
zelf. Tegen onze eigen apathie. Tegen onze
eigen zuinigheid. Natuurlijk, aan de ene
kant zijn we een volk van klagers en zeikers,
zeurpieten en mopperaars. Een volk dat
ziende blind kan zijn, zelfs als jarenlang de
waarheid onder onze neus wordt gewreven.
Toch zijn we ook een volk dat boven zich
zelf uit kan stijgen. Dat tot ongelofelijke
dingen in staat is, en een gidsland voor de
rest van de wereld kan zijn. Ja, dat zal veel
tijd, geld en energie kosten - maar dat is al
tijd zo geweest. Wij strijden al duizend jaar
tegen het water. En we kunnen dit, omdat
we polderaars zijn. Omdat we water in land
veranderen. Omdat onze toekomst, ook nu,
in onze eigen handen ligt.
,,En toch blijft het abstract. Ik denk dat
veel Nederlanders niet weten hoe erg
het écht kan worden. Wetenschappers
spreken openhartig over het scenario
waarin we steden als Leiden en Delft,
Gouda en Den Haag moeten opgeven.
Mensen weten dat het klimaat veran
dert, maar denken dat het met ons wel
goed komt. We zijn in slaap gesust.''
„Jazeker. Ik haal Johan van Veen aan,
waterbouwkundig ingenieur en wat
mij betreft de grootste Nederlander al
ler tijden. Hij waarschuwde destijds al
twintig jaar dat de dijken te laag wa
ren, maar dat werd afgedaan als pa-
niekzaaierij. Op 29 januari 1953 leverde
hij een dik rapport in bij de minister
van Verkeer en Waterstaat - het Delta
plan. 48 uur later braken de dijken.
Door het plan van Van Veen hebben
we na de Watersnoodramp de Delta
werken zo snel kunnen bouwen.''
,,Na de ramp van 1953 was het motto:
'Beurzen open, dijken dicht'. Natuur
lijk moeten de mensen met de meeste
centen het meeste bijdragen. Maar we
zullen allemaal offers moeten gaan
brengen voor wat ons te wachten staat.
Dat moet de politiek, het bedrijfsleven,
maar wij ook. De Deltawerken waren
ook niet gratis. Hoe ga je het aan je
kleinkinderen uitleggen als die over
vijftig jaar vragen wat je gedaan hebt
om het zeewater tegen te houden. Zeg
je dan: niet zo veel, ik had vooral last
van het lawaai van de warmtepomp
van de buren?''
woensdag 29 januari 2020
GO
Het water komt van bestsellerauteur Rut-
ger Bregman gaat iedere Nederlander aan,
vinden De Correspondent en de Nationale
Postcode Loterij, en daarom stellen zij het
beschikbaar voor heel Nederland. Wie een
exemplaar wil ontvangen, kan dat aanvragen
via www.hetwaterkomt.nl.
M De Watersnoodramp in 1953 schudde
Nederland wakker en leidde tot de bouw
van de Deltawerken. foto anp
Op het moment dat een meerder
heid van de Nederlanders overtuigd
is van klimaatverandering, grote in
vesteringsfondsen aankondigen niet
meer te investeren in fossiele ener
gie en de Tesla Model 3 de meest
verkochte auto is, komt bestseller
auteur en De Correspondent-mede
werker Rutger Bregman met een
alarmerende brief aan alle Neder
landers, gratis in boekvorm verkrijg
baar: Het water komt.
Chris van Mersbergen
Rotterdam
Beetje flauw misschien, maar dat
weten we nu toch wel?
Je trekt de vergelijking met de
Watersnoodramp. Sliepen we in
1953 ook?
Rutger Bregman schreef een open
brief aan Nederland. foto marco okhuizen
Je gebruikt grote woorden. We moe
ten als natie iets groots neerzetten,
boven onszelf uitstijgen. Tegelijk
heb je het over 'gemiep over dure
warmtepompen'. Onze mentaliteit
moet veranderen?
