'De paradox van
Schiphol: verre
vrienden maken
en tegelijk de
buren kwellen'
RECENSIE
Door de woestijn
naar Duitsland
ondanks enkele ingrijpende uitbreidingen
en aanpassingen het geheel.''
Dat geheel maakt de positie van onze
nationale luchthaven uniek, aldus Stein-
metz. Samen met Ezeiza (Buenos Aires) en
O'Hare (Chicago,) die in de jaren 50 met
een vergelijkbaar 'tangentieel banenstelsel'
zijn ontwikkeld, is Schiphol mede daarom
ook zo geliefd bij zowel de reiziger als de
luchtvaartmaatschappijen. Zo geliefd en
succesvol dat de grenzen van de groei nu
wel echt in zicht lijken. ,,Het is een beetje
de paradox van Schiphol: verre vrienden
maken en tegelijk de buren kwellen; ieder
een een blik op de wereld bieden en intus
sen die wereld viezer maken door de gren
zen steeds weer te verleggen. En dat levert
behalve geld ook een hoop gedoe op.
Dat heeft niet alleen te maken met de
ijzerenheinigheid van de directie die altijd
al door de publieke opinie en andere tegen
standers als arrogant en ondemocratisch is
bestempeld, maar ook met de pragmatische
houding van staat en overheid (lees Den
Haag en Amsterdam, voor respectievelijk
80 en 20 procent grootaandeelhouder), die
hun makkelijk verdiende inkomsten niet
kwijt willen en zich afzijdig houden. Met
name sinds het Paarse kabinet van Kok
heeft de markt de vrije hand gekregen en
hebben milieu en leefomgeving het nakij
ken gehad. Nu lijkt het erop dat de wal het
schip keert en zie je onder andere aan de
huidige voorzitter van de raad van bestuur
Dick Benschop dat hij de omgeving weer
bij Airport City probeert te betrekken. Hoe
dat met het oog op het aantal vliegbewegin
gen en de verhouding tussen de KLM en de
relatief nieuwe prijsvechters uitpakt weet
ik niet. Dat hangt ook een beetje af van
Lelystad en het klimaatdebat.''
Dan, lachend: ,,Ach, het blijft een beetje
kunst- en vliegwerk. Zo veel verschillende
partijen en belangen. Of zoals Jan Emmens
in 1957 al dichtte: 'Hoe komt
wie vliegt ooit tot bedaren,
en wie niet vliegt ooit van
zijn plaats?'"
Satire is een genre waarin de
Duitse auteur Timur Vermes
zich thuis voelt. Na Daar is hij
weer, waarin Adolf Hitler de
hoofdpersoon was, buigt hij
zich in de roman De hongerigen
en de verzadigden (De Bezige Bij,
€24) over de vluchtelingen-
crisis. De populaire Duitse tv-
presentatrice Nadeche Hacken-
busch bezoekt voor haar pro
gramma Engel in de nood een
vluchtelingenkamp ergens ten
zuiden van de Sahara. Europa
zit op slot, mensensmokkelaars
zijn onbetaalbaar geworden en
honderdduizenden vluchtelin
gen zitten al jaren vast in het
kamp. De wat onnozele maar
goedbedoelende Hackenbusch
wordt verliefd op een van die
vluchtelingen - voor het gemak
tot Lionel gedoopt - en wordt
gegrepen door het lot van deze
mensen. Ze bedenken een plan:
in een grote, buitengewoon
goed georganiseerde karavaan,
begeleid door water- en voed-
seltrucks, zullen ze te voet naar
Duitsland trekken, want een
maal daar aan de grens zal nie
mand deze mensen meer wei
geren. Denken ze.
Zoals het satire betaamt, zijn
Vermes' vaak geestige persona
ges meer een middel om het
verhaal te vertellen dan echte
karakters. Maar zijn roman zit
vernuftiger in elkaar dan je
aanvankelijk denkt. Terwijl de
vluchtelingen duizenden kilo
meters afleggen, maakt de me
ligheid plaats voor onderhuidse
spanning, die steeds grimmiger
wordt en je meesleurt in de
zelfde stroom als waar zij en
alle hoofdpersonen in gevangen
zitten. —Vivian de Gier
34
Lezen
2019
Schiphol; biografie van een
luchthaven verschijnt bij
Atlas Contact (€22)
ROMAN
Timur Vermes
De hongerigen
en de verzadigden
