4
Zang De Ier Lorcan Mac Mathuna zingt verhalen. Legenden
uit de Keltische mythologie en sagen over de Ierse
vrijheidsstrijd. In een onverstaanbare taal. Maar door de
muziek toch begrijpelijk. Morgen staat hij in De Wegwijzer.
Muzikale variant op oude traditie
Plien Bianca blijven trouw aan zichzelf
Cugnon brengt Vivaldi
en concert van de
Ierse zanger Lorcan
Mac Mathuna is een
ervaring. Hij klinkt
anders dan eender
I welke andere zanger
1 die je hoorde. Bijna
fluisterend, maar toch krachtig zingt
hij in een voor de meesten onver
staanbare taal, het Gaelic. Mac Mat-
huna werd weliswaar geboren in het
zuidelijke Cork, maar stamt uit een
familie die afkomstig is uit het wes
ten, waar Gaelic nog volop gesproken
wordt. Zijn beide ouders fungeerden
als muzikale leermeesters. ,,Zowel
mijn vader als moeder was zanger en
betrokken bij organisaties die de
Ierse taal stimuleerden. Daar leerden
ze de sean nos (onbegeleide zang in
het Gaelic, red.) Muziek was het wa-
Woorden
geven een
blauwdruk van
het verhaal,
maar het is de
muziek die het
werkelijk
vertelt
ter waarin ik zwom. De sean nos is zo
wel verbonden met omgeving, het
landschap als met de taal", legt hij
uit. ,,Elke taal kent zijn eigen speci
fieke klankpaletten met hun eigen
muzikale rijkdom en ritmen. Als ik
naar een zanger luister, verdwijn ik
van de plek waar ik op dat moment
ben en krijg een overweldigend ge
voel van thuiskomen."
Hoewel hij in het Gaelic zingt, is
Mac Mathuna niet bang dat de luiste
raar de essentie mist, juist dankzij de
muziek. ,,Dat is de bedoeling van
muziek: meer betekenis geven aan de
woorden. Die woorden geven een
blauwdruk van het verhaal, maar het
is de muziek die het werkelijk vertelt.
Muziek gaat over gevoelens commu
niceren in de vorm van het vertellen
van verhalen."
De muziek van de Ierse zanger ligt
(behalve in zijn muzikale roots), ver-
SEAN NOS
ankerd in de Keltische traditie, met
de oude sagen, verhalen en liederen.
Daaruit en daarop creëert hij nieuwe
werkstukken. Zo vertaalde hij bij
voorbeeld historische teksten over
Colmcille (de Ierse naam voor Co
lumbus, stichter van Iona) en de
grote Ierse koning Brian Boru en zijn
doodstrijd in Clontarf. De oorspron
kelijke teksten gaan terug tot zelfs de
achtste eeuw en zijn met name in de
orale traditie overgeleverd. Rond
2016 voorzag hij gedichten en verha
len van de Ierse vrijheidsstrijders
Connolly, Plunkett, Pearse en Ceannt
van muziek en smeedde de los
staande liederen tot een samenhan
gend epos, Visionaries 1916.
Mac Mathuna is een meester in dy
namiek. Vaak beginnen zijn liederen
traag en ingetogen om vervolgens in
vermogen en tempo te ontwikkelen
tot een ware eruptie van expressieve
klanken. Hij doet dat niet langer lou
ter solo, zoals in de traditie, maar sa-
men met zijn begeleiders, violist
Daire Bracken (ooit youngstersband
Danu) en accordeonist Martin Tour-
ish (Altan). Op de vraag hoe en
waar hij zijn mede- muzikanten ge
vonden heeft, volgt een vermakelijk
antwoord. ,,Het is de vraag waarom
ik de samenwerking niet tien jaar
eerder begon. Ik ken Daire al bijna
heel mijn leven! We zaten op de
zelfde school en in dezelfde klas.
Muziek had pas laat mijn interesse,
op het einde van mijn schooltijd.
Ironisch genoeg bleek later dat mijn
vader een grote inspiratiebron voor
Daire was", vertelt Mac Mathuna.
,,Toen ik uiteindelijk mijn eerste al
bum had gemaakt en ik bij toeval
Daire weer tegenkwam, gaf ik hem
een exemplaar. Hij was blij verrast.
Later kreeg ik een compositie-op
dracht en vanaf dat moment werken
we nauw samen. Martin ontmoette
ik tijdens een gezamenlijke studie
music management in Dublin. Het
EN 4 REDENEN MEER
Cabaret
Opera
donderdag 23 januari 2020
eaenaaae
en evensvrage
in het Gaelic
Marius Roeting
44
Lorcan Mac Mathuna
De Sean nos is een on
begeleide zang in het
Gaelic, de oude Ierse,
nog steeds gesproken
taal. De versiering van
de zang is afhankelijk
van de streek waar het
lied wordt gezongen.
De verfraaiing kan be-
staan uit melodische
variaties, dynamische
verschillen, verlenging
of verkorting van noten
of juist het zingen van
een lettergreep in
meerdere toonhoogten.
De onderwerpen van
verschillen niet van die
van andere folksongs:
liefde, leed, historische-
en heroïsche gebeurte
nissen, sociale- en poli
tieke aangelegenhe
den. Aanvankelijk werd
de traditie van de sean
nos louter oraal door
gegeven, later werden
de liederen ook op
schrift gesteld. Heden
daagse zangers,onder
wie Lorcan Mac Mat-
huna, componeren op
basis van de oude tra
ditie nieuw werk met
begeleiding door instru
menten.
Plien van Bennekom en
Bianca Krijgsman hebben elk
afzonderlijk veel kwaliteiten in
huis (die ze ook regelmatig solo
uitleven) maar als het duo Plien
Bianca hebben ze één top
kwaliteit. En dat is: een onver
getelijke stoet typetjes aan ons
voorstellen. In absurde sket
ches zorgen dik aangezette ka
rikaturen voor onbedaarlijke lol.
Geen enkel onderwerp is heilig,
geen uitwas te min en geen
misstand taboe. Op hol gesla
gen fantasie of vlijmscherpe
parodie, (tragi)komisch is het
M FOTO KATINKA KRIJGSMAN
sowieso. Dwaze pruiken, kolde
rieke verkleedpartijen. Het en
thousiasme is dynamisch, de
humor besmettelijk, de obser
vaties in de roos, de overdrij
ving ridicuul, de slapstick com
pleet.
Zo was het in voorgaande
shows en er is geen enkele
reden om iets anders te ver
wachten van En nu dan?, de
spiksplinternieuwe zevende in
de rij. In Zeeland proberen ze
het nog een laatste keer uit
voordat de spetterende pre
mière volgt.
Vandaag, Scheldetheater Ter-
neuzen, 20.00 uur
Iedereen kent de Vier Jaargetijden
van Vivaldi, maar weinigen weten
dat deze Italiaanse componist ook
prachtige opera's heeft geschreven.
Het Cugnon Consort speelt met
jonge violisten de vier vioolconcer
ten van Vivaldi en de mezzosopraan
Rosina Fabius, prijswinnaar van het
Internationaal Vocalisten Concours,
zingt aangrijpende aria's uit Vivaldi's
opera's. Het wordt een magische
middag en veelbelovende reis door
de muziekwe
reld van Vivaldi.
Zondag,
Nieuwe Kerk,
Zierikzee,
15.00 uur
