Zogezien
Boer verdient een eerlijke
prijs voor zijn producten
Wie is Wim Bens?
Boeren blijven actievoeren. In maart trekken ze op
naar supermarkten en winkelcentra waar ze hun
producten tegen kostprijs verkopen. Om de
consument zo op het hart te drukken dat boeren
nauwelijks nog een boterham kunnen verdienen.
Op het platteland
dreigt leegloop en
leegstand
Ik denk dat ik
nu veel profijt
heb van mijn
werk als
bankier
11
vinciehuis als actievoerder
een fikse club boze boeren in
het openbaar toespreken. En
ook nog voor tv-camera's
verschijnen. Het was best
spannend, maar eigenlijk
ging het me best makkelijk
af. Met een vijfdaagse esta
fettestaking richting de ver
gadering van Provinciale
Staten wilden we de druk
opvoeren. Maar er geen rot
zooi van maken. Dat is ons
goed gelukt."
Hij schuift zijn lege koffiebe-
kertje bruusk weg. ,,Op een
gegeven moment stelden wij
tijdens onze acties vast, dat
we de zaak als ZLTO niet
meer in de hand hadden. Er
was een flinke groep boeren,
aangevoerd door Farmers
Defence Force, die vond dat
de acties niet hard en fel ge
noeg waren. Die draafde
door. Door sommige van
hun acties en hun radicalere
standpunten is er naar mijn
idee nogal wat draagvlak on
der de bevolking verloren
gegaan. Ik geloof dat het niet
zo verstandig was met trac
toren op te stomen naar het
vliegveld in Eindhoven. En
al helemaal niet om de holo
caust erbij te halen."
Luchtig: ,,Nee hoor. Maar
van huis uit ben ik van het
onderhandelen en verbin
dingen leggen. Dat is ook
mijn grote kracht. Ik wissel
liever standpunten uit, dan
dat ik de tractor uit de
schuur haal. Ik keur het ze
ker niet af en misschien
heeft dat ook bijgedragen
aan een beter begrip voor de
problematiek van de boer,
maar ik ben van de lobby en
de oplossingen. Ik denk -
weet eigenlijk wel zeker - dat
we daar als ZLTO meer mee
bereiken en bereikt hebben."
Bens reageert als door een
wesp gestoken. „Ronduit
schandalig was dat. Een vol
strekt onverantwoorde cri
minele daad. Ik was nog in
Zeeland, toen ik het hoorde.
Er was maar weinig voor no
dig om de zaak compleet te
laten escaleren. Gelukkig
slaagde iedereen er vrij goed
in om de rust te bewaren. Ik
heb me eerst goed op de
hoogte laten brengen van
wat er gebeurde. Daarna
hebben we besloten welke
mensen van ons ernaartoe
gingen. Nee. Ik niet. Dat is
niet mijn taak, al voelde ik
me ook zeer betrokken.
Want van de dieren van een
boer moet je afblijven. Te
rugkijkend was dat toch wel
het dieptepunt van het jaar."
,,Ik heb bij de Rabobank veel
geleerd en enorm veel ge
daan. Met name tijdens de
financiële crisis is er in onze
sector veel gebeurd, wat niet
had mogen gebeuren. En ook
ik heb daar onderdeel van uit
gemaakt. Maar ik kan al mijn
klanten nog steeds recht in
de ogen aankijken. Trou
wens, ik denk dat ik in mijn
huidige werk veel profijt heb
van mijn tijd als bankier.
Want een boer is bovenal
ondernemer en daarbij
draait het toch ook weer om
geld. Ik ben een boerenleider
met een ondernemers-
hart."
Bijna dertig jaar hielden de
boeren zich koest. De
laatste grote landbouw-
protesten dateren van
1990. Nu, dertig jaar later, zijn de
protesten omvangrijker en hefti
ger. De stikstofcrisis liet in oktober
vorig jaar een vuur ontbranden dat
al langer op boerenerven smeulde.
Met de plots opdoemende stik-
stofproblematiek werd slechts de
lont in het kruitvat gestoken. Het
kabinet wist al sinds 2008 dat het
eigen stikstofbeleid niet houdbaar
was, ofwel dat de natuur onvol
doende werd beschermd. Het liet
de kwestie op zijn beloop.
Nadat de Raad van State in mei
vorig jaar een streep haalde door
de Stikstofwet, brak er paniek uit
in Den Haag. Om de stikstofbelas
ting van natuurgebieden niet ver
der te laten oplopen en te voorko
men dat er geen (bouw)vergun-
ningen meer worden verstrekt,
moet het kabinet nu maatregelen
nemen die tot voor kort ondenk
baar waren. In maart gaat de maxi
mumsnelheid overdag terug naar
100. Voor de landbouw geldt dat er
een sanering van de veehouderijen
op til is.
In Zeeland speelt het stikstof
probleem minder, omdat de pro
vincie weinig veehouderijen telt.
Het ongenoegen onder boeren is
er niet minder om. Rode draad in
het verzet: veel agrariërs verdienen
het zout in de pap niet. Dat is
vreemd in een land dat het veilig
ste voedsel ter wereld produceert
en mondiaal de tweede exporteur
van landbouwproducten is.
Op de weg van akker naar bord
delft de boer nog altijd het onder
spit. Waarom liggen uien, aardap
pelen en peren voor stevige prij
zen in de supermarkt, terwijl ak
kerbouwers en fruittelers ze voor
een habbekrats hebben geleverd.
Waarom betalen ze zich scheel aan
veevoederbedrijven? En waarom is
melk voor een dumpprijs te koop
in de supermarkt?
Gesloten bastion
Boeren willen een eerlijke prijs
voor hun producten, maar hoe de
koek precies wordt verdeeld, is on
duidelijk. Dat vereist dat alle spe
lers in de keten hun boeken ope
nen. Tot nu toe is dat een gesloten
bastion. Om boeren te bescher
men, pakt de Europese Commissie
oneerlijke handel met voedsel wel
aan. Onder meer door grote voed-
selverwerkende bedrijven, groot
handels en supermarkten te gaan
dwingen de cijfers op tafel te leg
gen. Zij moeten het verschil tus
sen hun aankoop- en verkoopprij
zen onderbouwen. Ook land
bouwminister Carola Schouten
heeft toezichthouder ACM op
dracht gegeven om de black box
van de voedselketen te kraken.
Claimen boeren terecht een ho
gere prijs voor hun producten?
Wie kijkt naar het gemiddelde in
komen van een boer zegt ja. Ruim
één op de drie boeren verdient een
bruto inkomen onder het mini
mumloon. Dat is nog geen 20.000
euro per jaar. Tegelijkertijd lopen
de kosten op het boerenerf flink
op. Boeren moeten zich wapenen
tegen klimaatverandering en die
nen de overstap te maken naar
kringlooplandbouw en precisie-
landbouw. Dat vraagt grote inves
teringen.
Ook moeten ze vaker, maar
minder effectieve, gewasbescher
mingsmiddelen spuiten om ge
wassen te beschermen tegen vi
russen en plagen. Steeds meer pro
bate middelen worden namelijk
geschrapt. Een voorbeeld. Aardap
peltelers moeten op een andere
manier het aardappelloof doden
nu het chemische middel Reglone
vervalt. Echt goede alternatieven
zijn er niet. Het realistische scena
rio: de gemiddelde kwaliteit daalt,
terwijl de kosten voor de teler stij
gen. Ook de opbrengst per hectare
staat hierdoor sterk onder druk. En
daarmee ook het inkomen van de
boer.
Bedrijf overnemen?
De agrarische sector zit op een
dood spoor als er niks aan het ba
sisinkomen van de boer verandert.
Je zult maar boerenzoon of -doch
ter zijn. Ga je nu nog het bedrijf
van je ouders overnemen? Als veel
logische bedrijfsopvolgers afha
ken, dreigt leegloop en leegstand
op het platteland. Wat krijg je dan?
Nog meer buitenlandse groente en
fruit in de winkelschappen. Een
ontwikkeling die bepaald niet
duurzaam is. Willen jonge boeren
enig uitzicht op een gezond be
drijf houden, dan moet hij/zij een
eerlijke prijs voor producten krij
gen.
De consument speelt daarbij een
sleutelrol. Nederlands voedsel is in
feite nu belachelijk goedkoop. Er
moet dan wel worden gezorgd dat
de boer ook profiteert van een ho
gere prijs in de supermarkt. Mis
schien moet voedsel uit verre oor
den dan ook duurder worden ge
maakt, anders blijft de Neder
landse waar mogelijk onaange
roerd. Leg er bijvoorbeeld een
duurzaamheidstaks op. Blijft alles
bij het oude dan staan de trekkers
binnenkort weer op het Malieveld.
GO ZATERDAG 18 JANUARI 2020
Wim Bens is
getrouwd en
Bens is 39 jaar
sinds vorig jaar
heeft een zoon
werkzaam ge-
voorzitter van de
(29) en dochter
weest bij de Ra-
Zuidelijke Land
(27)
bobank.
en Tuinbouwor-
Bij de ZLTO,
Bens is voorzit-
ganisatie met
waar 140 men
ter van de Johan
het hoofdkan
sen werken, zijn
Stekelenburg-
toor in Den
13.000 boeren
stichting.
Bosch en proef-
en 6500 bedrij-
In zijn vrije tijd
boerderij in Co-
ven aangeslo-
tennist en golft
lijnsplaat. Hij
ten.
hij.
volgde Hans
Hij studeerde
Daarnaast is
Huijbers op.
SPD/HEAO en
hardlopen een
Wim Bens (59)
haalde zijn MBA-
passie. Bens liep
woont in
diploma op Nij-
verschillende
Heesch. Hij is
enrode.
marathons.
Maar dan wel machteloos
toekijken als collega-boe
renleiders als Marc van
den Oever hardere acties
voeren?
Dus tweespalt tussen de
boeren?
Over harde acties gespro
ken. In mei werd in Boxtel
een varkensstal bezet door
actievoerders van Meat
the Victims...
Is er nog enig heimwee
naar de tijd als bankier,
toch ook een sector die,
bepaald niet ongeschon
den bleef?
FRANK BALKENENDE
Grondbewerking in de Wilhelminapolder. foto marcelle davidse
