Na de
maaltijd
één glaasje
fladderak
GIPHARTS KOOKEILAND
Sc. f
We zitten tegenwoordig
heel hip te doen met
limoncello, maar eigenlijk
drinken we gewoon een
citroentje met suiker.
Wie is er nooit voor geval
len? Je bent in een restaurant
en iemand zegt aan het einde
van de maaltijd: zullen we nog
een glaasje limoncello doen?
Een verraderlijk voorstel, want
het is genetisch onmogelijk om
het bij één glas van de ijskoude
Italiaanse citroenlikeur te laten.
Eén wordt steevast twee, wor
den er drie, worden er vier, en
wordt ten slotte il punto di non
ritorno.
Onlangs was ik met vrienden
in restaurant Goesting in
Utrecht, waar op de menukaart
een nagerecht staat met een
'zelfgemaakte limoncello'.
'Kunnen we die ook los
bestellen?' vroeg mijn vrouw
verlekkerd aan de ober.
Nadat de man bevestigend
knikte zei ik:'Nou, eentje dan.'
'Wanneer zijn we dit eigenlijk
met z'n allen heel hip limon-
cello gaan noemen?' vroeg een
van onze vrienden, die al wat
op leeftijd is. 'Wij noemden dat
vroeger gewoon een citroentje.'
'Een citroentje met suiker!' riep
zijn vrouw verheugd.
Volgens de overlevering ble
ken er meerdere Nederlandse
benamingen te zijn voor wat nu
limoncello wordt genoemd, bij
voorbeeld citroenbrandewijn,
een begrip dat in sommige re
gionen weer bekendstaat als
'een cb'tje' of een 'cb'tje met
ijs'.
'Fladderak', riep onze vriend,
toen een ober net een tweede
ronde limoncello bracht, want
op één been kun je niet wanke
len. Wij dachten eerst dat hij
hem of ons iets onaardigs toe
voegde, maar hij hield vol dat
'fladderak' een Groningse vari
ant van limoncello was. Met
hulp van mijn telefoon kon
ik binnen een halve minuut
bevestigen dat hij gelijk had, in
die zin dat fladderak inderdaad
citroenbrandewijn is.
Helaas is de link met Gronin
gen dan weer discutabel. Flad-
derak (ook geschreven als flad-
derac) werd in vroeger tijden
in vele Nederlandse steden
verkocht, maar pas na de Twee
de Wereldoorlog kwam daar
de klad in.
Volgens een later bedacht
verhaal zou het drankje zijn
vernoemd naar een belasting
ophaler uit het Groningse
Onderdendam, maar historici
kunnen die man niet vinden,
dus het verhaal zou zomaar on
zin kunnen zijn. Een andere
verklaring is dat de citroen
likeur in 1572 voor het eerst is
geproduceerd door een man
genaamd Anthonie van Flade-
rack(en), maar ook die lijkt
vooralsnog onvindbaar.
Hoe het ook zij: inmiddels
wordt fladderak officieel tot
Gronings erfgoed gerekend.
Het drankje wordt nog steeds
geproduceerd en valt - zoals in
het stukje hiernaast staat - ook
makkelijk zelf te bereiden. Je
zou er bijvoorbeeld een goed
diner mee kunnen eindigen,
waarbij ik wel als tip wil geven:
pas op, neem echt maar één
glaasje.
36
Eten
FOTOSHODYCAREMAN
