WIM HOFMAN
Neushaartje
ZEELAND 13
De Vleeshal
waarschuwt
bezoekers die
komen voor de
installatie
Progressive Touch
van de Amerikaanse
kunstenaar Michael
Portnoy dat de
beelden zeer
expliciet zijn.
Af en toe ga ik naar een kapper. Er zijn
er veel tegenwoordig en je kunt ook
met je haar veel kanten uit.
Ik herinner me uit mijn jeugd nog een
kapper die we Stinkie noemden. Hij rookte
natte sjekkies terwijl hij je haren knipte en
hij zat onder de haartjes. Hij droeg geen
schort. Wij kregen wel een oud stuk bed
denlaken om. Met het water uit een fles
waarvan hij de hals min of meer met zijn
duim dicht hield, besprenkelde hij ons haar
dat er na de knipbeurt apart uitzag. Je leek
dan een beetje op een Mohikaan of een an
dere Indiaan. Het zou nu hip en modern ge
noemd worden. Stinkie vroeg een kwartje.
Dat was in 1955.
Nu is naar de kapper gaan wel andere koek.
Onlangs was ik dus bij een kapper. Mijn jas
werd aangenomen en ergens weggehangen.
Ik kreeg hem later terug. Ik mocht even
plaatsnemen aan een glazen tafeltje om in
tijdschriften te kunnen bladeren. Men
kwam vragen of je koffie wenste en later
werden mijn haren gewassen met aange
naam lauw water. Dan wees men mij een le
deren zetel en ik kreeg een zwarte doek om.
Die is zwart om mijn afgeknipte grijze haren
goed te doen uitkomen. Misschien zit 50-
plus daarachter. Voor mij hing een spiegel
met een kerstballetje eraan. Ik keek naar mij
zelf. Er zou een flink stuk af moeten en mijn
oren, die ik allang niet meer had gezien, zou
den misschien weer zichtbaar worden.
De mij toegewezen kapster was stemmig
in het zwart. Ik besefte dat dat eigenlijk wel
goed bekeken was: zo kon zij later laten zien
dat ze behoorlijk wat haar eraf geknipt had.
Ze knipte flink door, maar werkte behen
dig met kam en schaar.
Als je ouder wordt, groeit je haar hier en
daar flink door en haren verschijnen tot ie
ders verbazing ook opeens op plekken die je
niet zo ziet zitten. Zo ontspruiten er bijvoor
beeld opeens een paar op je oren en je wenk
brauwen kunnen flink borstelig worden.
De kapster vroeg: ,,Zal ik uw wenkbrau
wen ook doen?"
Ze deed mijn wenkbrauwen.
,,En dat neushaartje?"
Voordat ik het besefte knipte ze iets weg.
Een neushaartje dus. Ik had het niet opge
merkt. Voordat ik het wist of ik wel aan het
neushaartje gehecht was of niet was het
'knip' weg. Zo gaat dat in het leven.
Ze werkte nog met een haardroger en blies
daarmee heel wat haartjes op de grond. Ge
lukkig hoefje niet per haartje te betalen. Het
kostte me 25 euro, inclusief het neushaartje.
Hoewel Portnoy niet uit
sluit dat zijn installatie
mensen shockeert, be
nadrukt hij dat dit al
lerminst zijn bedoe
ling is. ,,Dan had ik het heel anders
gedaan.".,,Het is geen pornografie",
zegt hij over de levensgrote film
projecties van mensen die seks
hebben. ,,Ik kan me niet voorstel
len dat dit mensen opwindt."
Morgen opent in de Vleeshal in
Middelburg zijn expositie die be
staat uit drie enorme filmscher
men die als molenwieken één
middelpunt hebben. Bezoekers
kunnen er omheen wandelen en
zodoende meelopen met drie vi
deo's die om de beurt worden ver-
toond, vergezeld van harde mu
ziek. De films tonen naakte dan
sers - een man en een vrouw, twee
mannen en twee vrouwen - die
seks hebben op het ingewikkelde
ritme van complexe rockmuziek.
De films verhullen niks. De kop
pels likken, pijpen en neuken,
maar houden zich tegelijkertijd
aan een minutieus uitgedachte
choreografie. Dat werkt op de lach
spieren.
,,Het is een weegschaal die nooit
in balans is", betoogt Portnoy.
,,Met aan de ene kant seks en aan
de andere kant humor. Zodra je be
gint te lachen, slaat de weegschaal
door naar de komische kant. Hu
mor en opwinding gaan niet sa
men. Ik beschouw dit als een ani
matiefilm. De dansers bewegen
zich als Bugs Bunny in een teken
film. Alles is heel strak geregis
seerd en elke beweging past tot op
de tel bij de muziek."
Gevierd kunstenaar
Portnoy is een internationaal ge-
vierd kunstenaar die zich aan gen
res niets gelegen laat liggen. ,,Ik
heb bijna alle disciplines beoefend
die je kunt bedenken", vertelt hij.
,,Ik heb literatuur en theater gestu
deerd en toen ben ik via stand up
comedy, experimenteel theater en
dans in de kunstwereld terecht ge
komen. En nu houd ik me ook be
zig met film. Deze installatie in de
Vleeshal is een perfect voorbeeld
van hoe ik comedy, dans, absur
disme, muziek en film met elkaar
verenig."
Hij heeft tien jaar rondgelopen
met het idee voor Progressive
Touch. ,,Ik hou van progressieve
rockmuziek. Die zit vol met ritme-
en tempowisselingen, stops and
starts, complexe melodieën. Ik
vond het een grappige gedachte
hoe het zou zijn als mensen seks
hebben op zulke muziek."
Portnoy noemt zichzelf een re
gisseur van menselijk gedrag.
,,Mijn benadering is om dingen
die ik om me heen zie, zoals gok
ken, communicatie, grappen of in
dit geval seks, op een eigenwijze
manier te verbeteren. Met verbete
ren bedoel ik dat ik ze complexer
wil maken. Niet per se beter, maar
interessanter. Ik wil ze vernieu
wen. Seks heeft een heel eentonig
ritme. Ik vind het grappig om te
zien wat er gebeurt als je er bijna
bladmuziek bij nodig hebt. Het is
de manier waarop een komiek de
werkelijkheid benadert. Iets sim
pels heel ingewikkeld maken. Als
Mister Bean een peertje in een
lamp draait, graaft hij bij wijze van
spreken eerst een gat in de grond.
Zo benaderen de koppels in mijn
films elkaar ook. Het is niet het ge
bruikelijke gedrag van mensen die
seks met elkaar willen hebben. Ik
heb mijn verbeelding erop losgela
ten. Dat geeft het een aparte span
ning en maakt het grappig. Humor
is ook een uitstekend middel om
een taboe te doorbreken."
vrijdag 17 januari 2020
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
Seks waar je bladmuziek bij nodig hebt
Kunstenaar Michael Portnoy. foto dirk jan gjeltema
Ernst Jan Rozendaal
Middelburg
De expositie Progessive Touch
wordt zaterdag om 17 uur ge
opend in de Vleeshal in Middel
burg en duurt t/m 15 maart, woe-
vri 13-17, za en zo 11 tot 17 uur.
