Ï-S-
Hoe stroom je in van opzij?
7£ Koop
UESg*»^
SCHOOLKEUZE 13
ZIJ-INSTROMERS OPLOSSING OF SLACHTOFFER?
Zij-instroom in het
onderwijs om het
lerarentekort tegen
te gaan: hoe gaat het
eigenlijk met dat
fenomeen? En wat
merken leerlingen
ervan?
eel veel zij-instro-
mers zijn er nog
niet in het voort
gezet onderwijs
(VO), blijkt uit
een rondgang en
cijfers. Wel trekt
de belangstelling
'van opzij' duide
lijk aan, zeker nu de overheid steeds
meer middelen beschikbaar stelt.
Voor een klas staan gevuld met
dertig levenslustige pubers, dat is
niet niks. Sommigen kunnen het als
beginnend docent meteen aan, ande
ren hebben tijd nodig en er zijn er
ook die - bijvoorbeeld - de ordepro
blemen nooit overwinnen.
Maar dat staat los van hun voortra
ject, zegt Peter Hurkxkens, coördina
tor zij-instroom aan de lerarenoplei
ding Fontys in Tilburg. „Ouders
hoeven geen zorg te hebben dat
kinderen te maken krijgen met
zij-instromers die zomaar voor de
leeuwen worden gegooid. Ze krijgen
dezelfde scholing als 'gewone'
docenten (zie kader, red.), hun be
kwaamheid is gelijk. Beginnersfou-
ten halen ervaren begeleiders eruit.''
Het verschil is dat zij-instromers
iets extra's meenemen, zegt Hurkx-
kens. ,,Ze volgen hun opleidingstra
ject supergemotiveerd. Zijn wat ou
der en gaan voor een boost in hun
carrière. Jongeren, voltijders die zelf
net van het VO komen, weten min
der goed wat ze eigenlijk willen.''
Verrijking
Hans van der Linden is coördinator
Regionale Opleidingsschool in
West-Friesland. Hij ziet steeds meer
zij-instromers goed terechtkomen.
„Vijfjaar geleden haakte één op de
twee af in het tweejarige opleidings
traject. Dan vonden ze het te zwaar:
lessen voorbereiden, contact met
kinderen onderhouden, en tegelijk
de opleidingsuren. En thuis een
gezin. Tegenwoordig hebben we er
meer grip op: we bereiden ze uitvoe
rig voor op het traject, zodat ze beter
kunnen inschatten of onderwijs iets
voor ze is.''
De VO-school zelf heeft grote in
vloed op het welslagen van de intre-
ders, volgens Wouter Camps, onder-
wijsadviseur bij expertisecentrum
HCO in Den Haag. ,,Er zijn er die het
moeilijk hebben, onderwijs is een
compleet nieuwe wereld. Er zijn
geen targets, geen zakelijke concur
rentie, geen financiële prestatie-
druk.En hoe vertaal je de lesstof
C.
Absoluut een
meerwaarde
voor elke
school
f\öVte
naar het niveau van leerlingen? Daar
naast hebben ze soms moeite hun
collega-begeleider te vinden, die het
zelf ook druk heeft. Er zijn meer en
meer scholen die de praktijkbegelei
ding gestructureerd aanpakken en je
ziet dat die het beter doen. Ze heb
ben minder verloop. Met zij-in
stroom gaat het de goede kant op.''
Een zij-instromer is een verrijking,
zegt hij. ,,Tenminste, als hij of zij be
wust kiest om kinderen te helpen.
Leerlingen willen betekenisvol
onderwijs. Verhalen, voorbeelden,
ervaringen. Een voormalig zzp'er,
een boekhouder, kan die geven. Die
maakt de theorie levendig. Dat werkt
enorm motiverend.''
Hoeveel zijn er?
Frisse ideeën
In het algemeen doen zij-instromers
het goed, leert ook een niet-repre-
sentatieve steekproef 'in het veld'.
Berni Drop, rector/bestuurder van
het Montessori College Nijmegen,
bijvoorbeeld, maakte in vijf jaar vijf
zij-instromers mee. ,,De meesten
zijn een aanwinst. Ik heb nu bijvoor
beeld een docent informatica die
projectmanager in de IT is geweest.
Ze is enthousiast en neemt frisse
ideeën mee, flexibiliteit, actualiteit.
Vergeet niet, het is een lastige keuze.
Zij-instromers hebben vaak al een
gezin en een vaste baan - en die laten
ze los voor een onzeker avontuur.
Hun motivatie moet wel groot zijn.''
De overheid zou meer zekerheid
en voorzieningen moeten vrijmaken,
vindt Drop. ,,Het is absoluut een
meerwaarde voor elke school.''
Aanrader
Hanna Boender, sinds 2014 lerares
Nederlands op het Grotius College in
Delft, is zij-instromer: vroeger was
ze onder meer directeur van een
theaterwerkplaats. Nog steeds vindt
ze het zwaar, orde houden en klassen
managen. Leerlingen vinden haar 'te
lief, maar ja, dat verander je niet.
Toch een aanrader, zegt ze, midden
in je leven het onderwijs in. ,,Het gaf
mij nieuwe energie. En voor een
school is het goed, merk ik, dat er do
centen zijn met verschillende achter
gronden. Een school is een tamelijk
besloten wereld, zij-instromers
breken dat open. Ik heb bijvoorbeeld
het lesboek eruit gegooid en ben zelf
readers gaan maken. We durven
meer, wij zij-instromers.''
Ten strijde tegen
lerarentekort
GO DINSDAG 14 JANUARI 2020
'Wij durven meer'
Door Egbert Jan Riethof
Illustratie Hein de Kort
- Berni Drop, rector
COm'cHouse.nl
Steeds meer mensen met
ervaring in andere beroepen
voelen voor een baan in het
voortgezet onderwijs (VO),
maar de groei gaat veel
langzamer dan in het primair
onderwijs (PO). De aantallen:
PO
VO
2015
19
158
2016
19
120
2017
71
99
2018
355
118
2019
853
189
Dit zijn instromers voor wie
subsidie is aangevraagd. Wel
licht zijn er meer. Het is niet
bekend hoeveel zij-instromers
in deze jaren zijn afgehaakt.
'Zeer welkom' is een
ieder die zij-instromer
in het onderwijs wil
worden, juicht de
overheid. Maar het
gaat niet zomaar.
De kandidaat moet:
beschikken over een
afgeronde hbo- of
wo-opleiding;
over maatschappelijke
en beroepservaring;
een Verklaring Om
trent gedrag (VOG)
kunnen overleggen.
Daarna begint het pas.
Om het 'traject zij-in
stroom in het beroep' te
kunnen volgen, zoek je
eerst een school die jou
wil aannemen en bege
leiden. Vervolgens
doe je een geschikt-
heidsonderzoek bij
een lerarenopleiding (de
school vraagt dit aan).
Hieruit blijkt of je vol
doende geschikt bent
om voor een klas te
staan; verder of je de
bevoegdheid binnen
twee jaar kunt halen; en
welke scholing en bege
leiding nodig zijn.
Geschikt? Dan sluit je
een overeenkomst af
met school en leraren
opleiding. Je geeft
maximaal twee jaar les
en krijgt daarnaast
scholing plus begelei
ding van school én op
leiding. Uiteindelijk leg je
een bekwaamheidstest
af; bij succes ben je
bevoegd vakleerkracht.
De subsidie voor zij-instroom is eind
2019 voor de derde keer flink opge
hoogd. Dat hadden overheid en werk
gevers- en werknemersorganisaties
eerder in een convenant vastgelegd.
De 14,2 miljoen euro is al aan de
schoolbesturen uitgekeerd.
