Een opdracht van en aan Arnon familiekwaal Het gaat niet om de zin van het leven, maar om je zin in het leven 21 René Diekstra Afgelopen vrijdag was ik op uitnodi ging van Arnon Grunberg als ge sprekspartner aanwezig bij de presen tatie van zijn nieuwste boek Bezette Gebieden, een vervolg op de in 2016 verschenen roman Moedervlekken. Voor een bomvolle zaal spraken we over suïci depreventie en de grenzen van de psychiatrie. De hoofdfiguur in beide boeken is een (oud)- psychiater, Kadoke genaamd, die ooit als voor naamste levens- en werkdoel had: 'zelfvernieti ging te voorkomen'. Want, zo bleef hij onver moeibaar aan zijn collega's bij de GGZ-crisis- dienst verkondigen, 'de maatschappij kan zich zelfmoord niet veroorloven'. In ons gesprek heb ik Arnon's aandacht ge vraagd voor het feit dat hij in zijn teksten nu eens het woord 'suïcide' gebruikt, dan weer 'zelfmoord' of 'zelfmoordpoging', maar nooit het meest terechte woord: 'zelfdoding'. Ik heb uitgelegd dat de maatschappij zich niet langer het gebruik van dat onterechte en criminalise rende woord kan veroorloven: zelfmoord. Toen ik even later het gesigneerde exemplaar van het boek opensloeg, las ik daarin tot mijn ontroering als opdracht: 'Amsterdam 10/1/20 Voor René. Geen "zelfmoord" meer. Groet, Ar- non.' Wat dat mij deed, moet van mijn gezicht af te lezen zijn geweest. Er kwam een jonge vrouw naar mij toe en vroeg: 'Leuk, die op dracht?' Ik antwoordde: 'Leuk is het woord niet, maar zo welkom.' En ik las 'm haar voor. Terwijl ik aanstalten maakte om te vertrekken, zei ze iets dat me trof: 'Zo zie je maar, het gaat niet om de zin van het leven, maar om je zin in het leven.' 'Hoe bedoel je?' vroeg ik. 'Wel', zei ze 'als je iets wilt veranderen en je daarbij wordt gesteund door iemand die je hoog acht, dan krijgt je leven even een injectie met zin. Door Arnons bijval krijg jij duidelijk nog meer zin om door te gaan met je missie, en dus nog meer zin in het leven. Omdat het leven geen vaststaande zin heeft', gaat ze verder, 'moeten we het hebben van zulke injecties die ons zin geven in het leven. Ik wil maar zeggen: wat je zin geeft in het leven, dat is de zin van het leven.' ,,Niet tegen de extreme verlegenheid op zich. Die aanleg heb je nu eenmaal wel of niet. Maar bepalend is hoe je ermee omgaat. Het is niet alleen ge netisch bepaald. Binnen families en gezinnen constateerden we verschil len. Sommige familieleden lijden echt onder hun sociale angst, ande ren hebben die in de loop van hun leven van zich afgeschud of in ieder geval een manier gevonden om er mee te kunnen leven. Dan nog zullen ze nooit extraverte persoonlijkheden worden, maar ze lijden niet hevig on der hun verlegenheid. Een sociale angststoornis is, net als veel andere angststoornissen, meestal goed te behandelen met cognitieve gedrags therapie, waarbij patiënten leren hun negatieve gedachten en patronen te herkennen en te doorbreken. In som mige gevallen kunnen medicijnen die angst wegnemen en een al dan niet tijdelijke oplossing bieden." 'In onze huidige samenleving staan extraversie en jezelf verkopen hoog aangeschreven' ,,Niet echt. Iedere levensfase brengt zijn eigen uitdagingen met zich mee voor extreem verlegen mensen. Als baby en peuter gaan ze snel huilen als vreemden contact willen maken, op de basisschool vallen ze niet op omdat ze weinig aandacht vragen, als puber vermijden ze feestjes en andere sociale gebeurtenissen, als jongvolwassenen kiezen ze geen op leiding die qua capaciteiten bij hen past, maar een beroep waarin ze niet op de voorgrond hoeven treden en op middelbare leeftijd missen ze car rièrekansen omdat ze te verlegen zijn om promotie te durven maken. Al leen als mensen eenmaal met pen- sioen gaan, begint hun sociale angst stoornis een minder grote rol te spe len in hun leven. Niet omdat ze die kwijt zijn, maar omdat ze inmiddels hebben geleerd hoe ermee om te gaan. Ze trekken zich minder aan van wat anderen over hen denken, en ou deren hebben meestal sowieso min der sociale verplichtingen." ,,In ieder geval het probleem niet ba gatelliseren of kinderen pushen van: 'Stel je niet aan' of 'Kom op, dat kan iedereen, dus jij ook'. Daar maak je een kind alleen maar onzekerder en angstiger mee. Over extreme verle genheid wordt vaak een beetje lache rig gedaan, maar dat is onterecht. Een sociale angststoornis is een serieus probleem. Dat moet je serieus ne men. Dus is het van belang dat ou ders hun extreem verlegen kinderen bemoedigen en ondersteunen. En als je ziet dat je kind lijdt onder sociale angst: zoek tijdig hulp." dinsdag 14 januari 2020 GO Neurowetenschapper Janna Marie Bas-Hoogendam. foto joost hovin g Er is dus wat tegen te doen? Neemt sociale angst met de jaren af? Kun je eroverheen groeien? Wat moet je als ouder doen als je merkt dat je kind extreem verlegen is? 'Amsterdam 10/1/20 Voor René. Geen "zelfmoord" meer. Groet, Arnon' - zo signeerde Grunberg zijn nieuwste boek. Reageren? rene.diekstra@dpgmedia.nl

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2020 | | pagina 21