GEZOND Extreme verlegenheid is vaak een Vraag het onze specialisten 20 Extreme verlegenheid is vaak erfelijk, blijkt uit recent onderzoek door neurowetenschapper Janna Marie Bas- Hoogendam. Het goede nieuws: er is wat tegen te doen. Hoe ontmoet ik gelijkgestemden met een open relatie? COACH SEKSUALITEIT CARLA RUTGERS Hoe kom ik aan de vlekjes in mijn gezichtsveld? Hoeveel zin hebben goede voornemens? Blozen, zweten, trillende handen: iedereen is wel- eens verlegen. Maar 6 tot 13 procent lijdt aan extreme verlegenheid. Neuroweten schapper Janna Marie Bas-Hoogen- dam van de Universiteit Leiden nam met hersenscans een kijkje in de her sens van sociaal-angstige families. ,,Iets wat veel verder gaat dan de ver legenheid die iedereen soms over komt. Veel mensen zijn gespannen als ze voor een groep moeten spreken of naar een feestje gaan waar ze nie mand kennen. Maar na een tijdje ebt die spanning weg. Zo niet bij ex treme verlegenheid, ook wel sociale angststoornis genoemd. Dat is een aandoening die is opgenomen in de DSM-5, het internationale handboek voor de classificatie van psychiatri sche stoornissen. Het kan het leven van mensen behoorlijk verpesten, zeker in onze huidige samenleving, waarin extraversie en jezelf verkopen hoog staan aangeschreven." Hoe dan? „Doordat mensen met extreme verle genheid vaak vermijdingsgedrag ver tonen. Dat gaat soms ver. Ze kiezen bijvoorbeeld niet het beroep dat ze graag zouden willen uitoefenen, maar een vak waarvan ze weten dat ze er niet in zullen opvallen. Mensen met extreme verlegenheid zijn zeker niet minder intelligent of vaardig dan mondige mensen, maar leiden vaak een leven vol missed opportunities om dat hun talenten niet volledig tot hun recht komen. En hoe vind je een partner? Je kunt je op sociale media lang verschuilen, maar uiteindelijk zul je iemand toch in levenden lijve moeten ontmoeten. Voor extreem verlegen mensen is dat een nog veel grotere stap dan voor anderen. Maar het zit 'm ook in kleinere dingen. Ik ken het verhaal van een vrouw die in een ander dorp boodschappen deed, omdat ze bang was om in de super markt in haar eigen dorp bekenden tegen te komen. Mensen met sociale 'Extreme verlegenheid kan het leven van mensen behoorlijk verpesten' angst hebben vaak een laag zelfbeeld. Ze denken dat andere mensen voort durend op hen letten en hen afkeu ren. Sociale verlegenheid gaat vaak gepaard met depressies en proble men zoals overmatig alcoholge bruik." ,,Ja, ons onderzoek toont dat aan. Er is wel eerder hersenonderzoek gedaan onder extreem verlegen mensen, maar wij hebben voor het eerst hele families onderzocht waar sociale angst veel voorkomt. Van de leden uit acht families hebben we een MRI- scan van de hersenen gemaakt, ter wijl we hen naar foto's lieten kijken die die sociale angst opriepen. Daar uit blijkt onder andere dat twee ge bieden in de hersenen een rol spelen bij sociale angst: de amygdala en het dieper in de hersenen gelegen stria- tum. De amygdala koppelt de infor matie die via de zintuigen binnen komt aan emoties, het striatum regelt onder meer de motorische activitei ten van het lichaam. Dat de amygdala een rol speelt bij angststoornissen was wel bekend, maar dat het stria- tum daarbij ook van belang is, is nieuw. Onderzoek naar de rol van het striatum bij angst staat eigenlijk nog in de kinderschoenen." ,,We hebben oproepen gedaan in de media en daarop hebben families ge reageerd die zich herkenden in onze beschrijving van extreme verlegen heid. In totaal hebben we de herse nen van 110 mensen, van beide sek sen en van jong tot oud, onderzocht. Overigens bleek sociale angst in veel families een taboe. Broers en zusters, ouders en kinderen vermoedden het misschien wel van elkaar, maar spra ken dat nooit uit. Door de deelname aan het onder zoek kwam het gesprek binnen veel families op gang. Dat alleen al had een therapeutische effect. Het besef dat je dus niet de enige in je familie bent met dit probleem kan al een eerste stap zijn op weg naar behan deling." dinsdag 14 januari 2020 GO Ons panel beantwoordt al uw vragen. Over lijf en leden, hart en ziel. Ook een vraag? Mail naar zo@dpgmedia.nl Op het terrein van open rela ties en polyamorie zijn er di verse mogelijkheden om gelijk gestemden te ontmoeten, voor jong en oud. In parenclubs vind je swingers: stellen die voor een avond plezierig ero tisch contact willen met anderen. Soms vloeien daar langdurige 'vriend schappen met benefits' uit voort. Ook kun je terecht op dating- sites als OKCupid en Polyamoriematch. En er is een organisatie, Pluk de liefde, die met regelmaat polyamorie- cafes of -feesten organiseert. Om een open relatie of poly- amorie aan te kunnen, heb je wel een goede relatie nodig; er is grote kans op onzekere gevoelens en jaloezie en dat moet je samen kunnen bespre ken en oplossen. Waar in deze omgeving geen prijs op wordt gesteld zijn mensen die onder het mom van polyamorie op zoek zijn naar seks, waar hun partner van niets weet. Deze mensen worden zoveel mogelijk geweerd omdat openheid en eer lijkheid belangrijke waarden zijn. HUISARTS RUTGER VERHOEFF Als ik uw verhaal zo lees, dan ben ik geneigd te denken dat u mouches volantes (vliegende vliegjes) heeft. Uw oogbol is gevuld met een geleiachtige vloeistof: het glasvocht. Nor maal gesproken is het glas- vocht helder. Bij 'mouches volantes' zijn er troebelin- gen aanwezig, die u vooral ziet op een witte achter grond en die meebewegen met de richting waarin u kijkt. U kunt ze in RELATIEFILOSOOF JAN DROST Het mag nog net: praten over goede voornemens. Als ik aan de mensen in mijn omgeving vraag wat hun goede voorne mens zijn voor het komend jaar, krijg ik meestal als ant woord: 'daar doe ik niet aan' Wat ik jammer vind, want goede voornemens hebben wel degelijk een waarde volle functie. Met het heb ben van goede voornemens geef je uitdrukking aan het verschil tussen wie je beide ogen krijgen. Meestal zijn ze onschuldig. Na verloop van tijd went u eraan. Veroude ring is de meest voorkomende oorzaak. Het glasvocht verliest zijn elasticiteit, verdicht en ver vloeit. Echter, 'mouches vo lantes' kunnen ook ontstaan op jongere leeftijd (tussen 30 en 50 jaar) vooral bij mensen met bijziendheid (negatieve lenzen). Andere oorzaken kun nen zijn een glasvochtloslating, een netvliesscheur of net- vliesloslating, inwendige oogontstekingen of glas- vochtbloedingen (bij sui kerziekte). Bij snelle toe name van slechter zien, lichtflitsen en wegvallen van het gezichtsveld, moet u een arts consulteren. bent en wie je graag wilt zijn. En al luidt de heden daagse opvatting van geluk dat je 'helemaal jezelf' moet zijn, ik houd toch meer van de geluksopvatting van Aristote- les, volgens wie geluk er niet alleen in bestaat dat je accep teert wie je bent, maar ook dat je erin slaagt te worden wie je kunt zijn. Het nadenken over goede voornemens aan het begin van een nieuw jaar is zo bezien van een prachtige sym boliek. Het kenmerk van een goed voornemen is dan ook dat het een haalbare brug slaat tussen precies die twee aspecten van je identiteit: wie je bent en wie je wilt zijn. Vaak heeft je broer of zus er ook last van' JOHAN NEBBELING Wat verstaat u onder extreme verlegenheid? En die extreme verlegenheid is er felijk en meetbaar in de hersenen? Hoe kwam u eigenlijk aan die sociaal-angstige families?

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2020 | | pagina 20