Negen provincies en
36 gemeenten sluiten
'Schone Lucht Akkoord'
Premier Australië wil
toch een onderzoek
10 NIEUWS
SPANNINGEN IRAN-VS VIER VRAGEN
Naarmate het bewijs voor een raketaanval zich
opstapelde, kon Iran niet anders dan toegeven dat de
Oekraïense Boeing niet neerstortte door een technisch
mankement, maar is neergehaald door een Iraanse raket.
Een Schone Lucht Akkoord moet
nu zorgen dat het tij wordt ge
keerd, zodat mensen langer en ge
zonder leven. Deze inspannings
verplichting, die in 2030 50 pro
cent gezondheidswinst dient op
te leveren ten opzichte van 2016,
tekent minister Van Veldhoven
(Milieu en Wonen) vandaag met
36 gemeenten en 9 provincies.
De noodzaak is hoog: gemid
deld leven Nederlanders door
bronnen van luchtverontreini
ging, denk bijvoorbeeld aan fijn-
stof en stikstofdioxide, negen
maanden korter. Jaarlijks overlij
den in ons land ongeveer 11.000
mensen vroegtijdig als gevolg van
blootstelling aan giftige stoffen
die ze inademen.
Minister Stientje van Veldho
ven: ,,Als één op de vijf kinderen
met astma dat heeft gekregen
door luchtverontreiniging, heb
ben we nog heel wat te winnen.
We kunnen dat niet alleen. Samen
met gemeenten, provincies en alle
sectoren gaan we zorgen voor
die schonere lucht.''
Op allerlei gebieden - variërend
van verkeer, industrie, landbouw,
scheepvaart tot huishoudens zelf
- worden maatregelen genomen.
Die vallen deels ook samen met
bestaande afspraken, zoals die bij
voorbeeld gemaakt zijn in het kli
maatakkoord.
Maar er ligt ook een aantal
nieuwe maatregelen. Zo komt er
extra geld en kennis om de mi
lieuregels te handhaven. Een con
creet voorbeeld is de roetfiltertest,
die in de APK wordt opgenomen
SYDNEY De Australische pre
mier Scott Morrison gaat toch een
onderzoek instellen naar de af
handeling van het bosbrand
drama door zijn regering.
Morrison kreeg de laatste
maanden fikse kritiek te verdu
ren, omdat hij in de ogen van veel
Australiërs een onvoldoende
scoort voor zijn aanpak van de
bosbranden. Ook zou de regering
te weinig doen om klimaatveran
dering tegen te gaan.
De premier wil dat een onder
zoekscommissie de aanpak van
zijn regering tegen het licht
houdt. Volgens Morrison is daar
'overduidelijk behoefte aan', zei
hij zaterdag in het interview met
televisiezender ABC. Hij wil ook
voor dieselauto's. Met een deel
tjesteller wordt straks standaard
gecontroleerd of de roetfilter echt
werkt. Ook is het de bedoeling
dat mobiele bouwmachines, zoals
aggregaten, schoner worden.
Deze machines zijn verant
woordelijk voor zo'n 10 procent
van de gezondheidsschade door
vieze lucht. Daarnaast stopt de
subsidie op pelletkachels: een
schadelijke bron van fijnstof in de
straat. Verder wordt onderzocht
hoe een nieuwbouwwijk in de
toekomst houtstookvrij zou kun
nen worden aangelegd. En er
komt een onderzoek naar het aan
scherpen van emissie-eisen aan
kleinere biomassa-installaties.
Minister Van Veldhoven trekt
50 miljoen euro uit voor het
Schone Lucht Akkoord. Ook pro
vincies en gemeenten komen met
ambitieuze plannen die in totaal
tientallen miljoenen aan investe
ringen opleveren.
Vrijdag verkondigde Iran nog 'met
zekerheid' dat de crash niet door
een raket was veroorzaakt. Die
suggestie strooide alleen maar
'zout in de wonde' van de families
van de slachtoffers, klaagde een
woordvoerder van het Iraanse ka
binet. Een technisch probleem
zou de oorzaak zijn. Zaterdagmor
gen sloeg Iran echter om als een
blad aan de boom. In een op tv uit
gezonden persverklaring nam de
commandant van de Iraanse Revo
lutionaire Garde, Amirali Hajiza-
deh, alle verantwoordelijkheid op
zich. Hij gaf toe dat de Oekraïense
Boeing woensdagochtend is neer
geschoten met een korteafstands-
raket. Het vliegtuig was aangezien
voor een vijandelijke kruisraket.
Degene die de raket afvuurde,
deed dat volgens Hajizadeh op ei
gen houtje omdat de communica
tielijnen werden gestoord. Hij had
nog geen tien seconden om de be
slissing te nemen en nam, tegen
de achtergrond van een dreigende
oorlog met de Amerikanen, de
verkeerde. ,,Ik wou dat ik dood
was'', besloot Hajizadeh, die het
drama direct aan de autoriteiten
zegt te hebben gemeld. Die onder
namen geen actie: het luchtruim
bleef open.
De dagen erna stapelden de aan
wijzingen voor een raketaanslag
zich echter op. Amerikaanse me
dia baseerden zich op bronnen in
het Pentagon en publiceerden een
video waarop tegen de nachtelijke
hemel boven Teheran een raket
wordt afgeschoten, gevolgd door
een explosie. Onderzoekscollec
tief Bellingcat, dat veel bewijs ver
zamelde rond de MHi7-ramp, con
cludeerde dat de video echt
was. Donderdag meldde de Cana
dese premier Justin Trudeau over
'bewijs uit veel bronnen, inclusief
die van onze bondgenoten en ei
gen inlichtingendiensten' te be
schikken dat vlucht PS752, al dan
niet per ongeluk, was neergescho
ten. Blijven ontkennen zou Iran
een nog grotere pariastatus heb
ben opgeleverd. Met de hoogopge-
lopen spanningen in de regio en
de groeiende onvrede onder de ei
gen bevolking over de economi
sche crisis kan Iran het zich niet
veroorloven zich nog verder te
vervreemden van westerse lan
den. Vooral niet van Canada. Want
terwijl de Amerikaanse president
Trump het kernakkoord met Iran
opzegde, de sancties aanscherpte
en op voet van oorlog met Iran be
landde, probeerde de Canadese
premier Trudeau de diplomatieke
banden met Iran afgelopen tijd
juist aan te halen. Met 57 Canadese
slachtoffers aan boord van het ge
crashte toestel van Ukraine Inter
national Airlines is Canada voor
Iran nu bovendien een cruciale
partij. Zaterdag belde de Iraanse
president Rouhani daarom met
Trudeau.
In totaal waren 138 van de 176 pas
sagiers onderweg naar Canada. Zij
zouden in Kiev een overstap heb
ben op een vlucht naar Toronto;
een populaire route sinds de Ame
rikaanse sancties reizen tussen
Iran en Noord-Amerika knap las
tig hebben gemaakt. Sommige
slachtoffers hadden een dubbele
Iraans-Canadese nationaliteit. In
Canada wonen relatief veel immi
granten uit Iran, zo'n 210.000.
Daarnaast is het land een popu
laire bestemming voor Iraanse
studenten en onderzoekers. Een
deel van hen had de kerstvakantie
thuis doorgebracht en was met de
noodlottige vlucht onderweg te
rug naar Canada. De Canadese
premier Justin Trudeau woonde
gisteren een herdenkingsdienst
bij in een basketbalstadion in de
Een menselijke fout
veroorzaakt door
Amerikaans
avonturisme heeft
tot een ramp geleid
stad Edmonton, waar dertien van
de slachtoffers woonden.
Irans geestelijk leider Ayatollah
Khamenei en president Rouhani
hebben de verantwoordelijkheid
van Iran erkend, maar wijten het
ongeluk deels aan de Amerikaanse
dreiging na de aanslag op generaal
Soleimani. 'Een menselijke fout in
tijden van crisis veroorzaakt door
Amerikaans avonturisme heeft tot
een ramp geleid', twitterde de
Iraanse minister van Buitenlandse
Zaken Javad Zarif.
Verschillende Iraanse kranten
uitten zich kritisch. Op de voorpa
gina van Etemad eiste de hoofdre
dactie dit weekend excuses en
ontslag van de verantwoordelij
ken. 'Schaamte', kopte de krant
Hamshahri. Een ander dagblad
plaatste een eerbetoon aan de
slachtoffers door al hun namen
te verzamelen in de vorm van de
staart van een vliegtuig. 'Onver
geeflijk', luidde de bijbehorende
kop. In Teheran en verschillende
andere steden gingen gisteren
weer boze Iraniërs de straat
op. Zaterdag liep een herdenking
voor de slachtoffers van de crash
uit op demonstraties waarbij de
politie traangas gebruikte. Daarbij
werd ook de Britse ambassadeur
Rob Macaire gearresteerd. Die zei
dat hij niets met de demo te ma
ken had en bij de wake voor de
Britse slachtoffers was geweest.
Zeker niet. Veel vragen blijven
open. Hoe heeft het ongeluk pre
cies kunnen gebeuren? Wie draait
ervoor op? Krijgen de families van
de slachtoffers gerechtigheid? Oe
kraïne heeft al aangekondigd hen
een schadevergoeding te betalen,
Iran niet. De Iraanse autoriteiten
hebben Oekraïense en Canadese
onderzoekers inmiddels wel toe
gang gegeven tot de plek des on-
heils, waar vlak na de ramp op
merkelijk genoeg al bulldozers aan
het werk waren. De binnenlandse
onlusten maken de internationale
druk om mee te werken aan een
gedegen onderzoek extra groot.
gaan kijken hoe de Australische
uitstoot van broeikasgassen ver
minderd kan worden op een ma
nier die in lijn is met de 'bredere
economische en sociale belangen'
van zijn land.
De brandweer in Australië
heeft dit weekend voortgang ge
boekt met de bestrijding van de
branden, die sinds oktober aan
zeker 28 mensen het leven heb
ben gekost en een gebied groter
dan de Benelux hebben verwoest.
De temperatuur is gedaald en de
wind gezakt. Voor komende week
zijn relatief gunstige weersom
standigheden voorspeld.
Morrison sprak ook over de
noodzaak voor 'historische veran
deringen'.
maandag 13 januari 2020
GO
Iran wijt ramp
met Oekraïens
toestel deels aan
dreiging van VS
Luchtverontreiniging is een
van de belangrijkste bedreigin
gen voor de gezondheid van de
mensheid, net zo schadelijk als
overgewicht. Jaarlijks overlij
den duizenden mensen voortij
dig door ongezonde lucht die
verkeer, industrie, landbouw,
scheepvaart en huishoudens
zelf veroorzaken.
Edwin van der Aa
Den Haag
Jaarlijks overlijden in ons land
ongeveer 11.000 mensen vroeg
tijdig als gevolg van blootstelling
aan giftige stoffen die ze inade
men.
Annemieke van Dongen
Rotterdam/Teheran
1 Waarom was de leugen niet
meer vol te houden?
2 Waarom waren er eigenlijk
zoveel Canadezen aan
boord?
- Javad Zarif, Iraanse minister
van Buitenlandse Zaken
3 Hoe is in Iran op de bekente
nis gereageerd?
4 Is de kous af met de beken
tenis van Iran?
Minister Stientje van Veldho
ven (Milieu en Wonen). foto anp
