Zogezien
Belasting gemeente moet
eerlijker en transparanter
Een huishouden is in de ene Zeeuwse gemeente veel
meer kwijt aan gemeentelijke belastingen dan in de
andere. Die grote verschillen zijn nauwelijks te
verklaren. Hoog tijd voor een eerlijker en
transparanter systeem.
Het huidige systeem
wekt de indruk dat
de willekeur regeert
7
straten dat het aantal vrijwil
ligers en activiteiten van de
kerk afnam. Met het verdwij
nen van de kerk en de toene
mende eenzaamheid reali
seerde ze zich dat de rol van
de kerk belangrijker was dan
veel mensen veronderstelden.
Zo vertelt zij hoe het koffie-
moment na een zondagse mis
of de aanwezigheid van een
dorpspastoor enorm waarde
vol was voor de Zeeuws-
Vlaamse dorpen: ,,De pastoor
was een klankbord voor dor
pelingen. Deze informele rol
wordt nu opgevuld door pro
fessionele welzijnswerkers
die betaald krijgen om met
mensen over levensvragen en
over hun zorgen te praten."
Trots
Veel Graauwenaren zijn trots
op de kerk en willen het ge
bouw graag behouden, vertelt
Wieger de Valk, lid van de
dorpsraad en lid van het ac
tiecomité dat de kerk een
waardige herbestemming wil
geven. Volgens hem is deze
kerk 'een belangrijk onder
deel van de dorpsidentiteit'.
Samen met een groep dorpe
lingen ging De Valk in ge
sprek met het bisdom en het
parochiebestuur om de kerk
te redden. Maar deze gesprek
ken liepen op niets uit. Drie
plannen werden doorgere
kend, waaronder een plan
voor een cultureel centrum
en voor woningen voor zorg
behoevende mensen met een
persoonsgebonden budget.
Maar tot grote teleurstelling
van het actiecomité werd daar
niets mee gedaan.
Veel dorpelingen zeggen
dat zij de kerk inderdaad
graag open willen houden,
maar ze hebben zich er ook
bij neergelegd dat sluiting een
onvermijdelijke stap is in het
geleidelijke verdwijnen van
het religieuze leven in het
dorp. Voor hen is het katholi
cisme geschiedenis, het heeft
geen waarde voor de toe
komst. Velen van hen zijn blij
met het feit dat er, ondanks
krimp en het wegtrekken van
jongeren, nog steeds vereni
gingen zijn die de saamhorig
heid in Graauw levend hou
den. Zo heeft de ouderen
bond KBO in Graauw nog 94
leden - een relatief hoog aan-
tal voor een dorpje van dui
zend inwoners. Ook voetbal
vereniging VV Graauw en
carnavalsvereniging De Djer-
ken zijn nog zeer populair, en
er worden in het dorp regel
matig festivals en feesten ge
organiseerd waar veel men
sen uit de omgeving op afko
men.
Volgens secretaris Nicolette
van Puyvelde van de lokale
Katholieke Bond voor Oude
ren (KBO) missen veel oude
ren in Graauw de kerkdien
sten in het dorp. Ze zijn blij
dat de KBO een adventsvie
ring kan organiseren, waar
door sommige tradities blij
ven bestaan. ,,Het is mooi dat
wij als KBO nog veel kunnen
organiseren voor ouderen. Zo
kunnen wij als lokale vereni
gingen nu de rol van de kerk
overnemen."
Theo d'Haens, veertig jaar
actiefin het lokale kerkkoor
én veertig jaar secretaris van
voetbalvereniging VV
Graauw, vindt het wel jam
mer dat de kerk dicht is, hij
ging er altijd graag naartoe.
Maar hij is ook realistisch:
,,Het was onafwendbaar. Na
tuurlijk mis je wat als de kerk
sluit, maar we hebben nog
steeds een rijk verenigingsle
ven met voetbal en carnaval."
Uniek
Opbouwwerker Ellen Ver
straten is blij dat de vereni
gingen in Graauw het nog zo
goed doen. Volgens haar is
Graauw daar echt uniek in.
Toch kan zij niet zeggen dat
er iets in de plaats is gekomen
als het gaat om de unieke rol
van de kerk in de gemeen
schap. Volgens haar zorgde
het geloof voor een sterk
bindmiddel dat mensen bij
elkaar hield. ,,Het opbouw
werk dat wij doen is eigenlijk
een kunstmatig bindmiddel.
Het geloof is anders. Tegen
woordig weten mensen in het
dorp niet meer heel goed wat
hen bindt, afgezien van voet
bal en carnaval. Ik denk dat
we met z'n allen weer op
zoek moeten gaan naar wat
ons kan verbinden."
Je zal maar als single in
Vlissingen een koophuis
hebben. Dan betaal je de
hoofdprijs aan lokale las
ten. Is de woning drie ton waard,
dan loopt de rekening dit jaar op
tot 1100 euro. Als dat huis in buur
gemeente Veere had gestaan, was
de eigenaar 462 euro goedkoper uit
geweest.
Dat zijn opmerkelijke verschil
len. Op het moment dat de jaar
lijkse belastingaanslag in de bus
valt, is de neiging groot om alleen
naar het totaalbedrag te kijken.
Maar wie de moeite neemt om na
te gaan hoe het bedrag is opge
bouwd en hoe dat elders zit, stuit
op ingewikkelde tariefstructuren.
Die steken bovendien per ge
meente anders in elkaar. Dat
maakt de lokale lasten ondoor
zichtig en niet zelden ook on
rechtvaardig.
Neem de afvalstoffenheffing,
bedoeld om huisvuil in te kunnen
zamelen en af te voeren. Dat werk
wordt in de provincie door één be
drijf gedaan, de Zeeuwse Reini
gingsdienst. Toch hebben de ge
meenten niet alleen een lappende
ken aan inzamelsystemen, maar
ook aan prijzen gecreëerd.
Vuilniszak
De meeste maken onderscheid
tussen een- en meerpersoonshuis-
houdens. Reimerswaal kent een
apart tarief voor tweepersoons
huishoudens, Schouwen-Duive-
land rekent een gelijk bedrag voor
een- én tweepersoonshuishou
dens, terwijl Vlissingen maar één
prijs kent, hoe groot het gezin ook
is. En dan zijn er nog gemeenten
waar je een basistarief betaalt en
daarbovenop een bedrag voor elke
keer dat de container aan de weg
wordt gezet.
De tarieven lopen zeer uiteen.
In Veere betaalt een gezin 241
euro, in Reimerswaal 357 euro. De
ene vuilniszak of afvalcontainer
is blijkbaar de andere niet. De 'kor
ting' die een alleenwonende krijgt,
kan ook stevig verschillen. Maar
in veel gemeenten is die minimaal,
ook al produceert iemand die
alleen woont veel minder afval
dan een gezin met meerdere kin
deren.
Bij de rioolheffing - voor het lo
zen en afvoeren van afvalwater -
maakt men het nog bonter. Van de
dertien Zeeuwse gemeenten slaan
er acht zowel de eigenaar als de ge
bruiker aan (bij een koopwoning is
dat dezelfde persoon). Hulst, Ka-
pelle, Noord-Beveland en Sluis
houden het beperkt tot een ge
bruikerstarief, terwijl Terneuzen
alleen eigenaren een rekening
stuurt.
De een hanteert vaste prijzen,
de ander kijkt naar de WOZ-
waarde van de woning en/of het
aantal personen en/of het water
verbruik. Deze rekenkundige
cocktail leidt er in de praktijk toe
dat bijvoorbeeld een gezin met
een huurhuis in Middelburg 55
euro aan rioolheffing betaalt (en in
Terneuzen zelfs niets) en in Hulst
270 euro. Dat is niet meer uit te
leggen.
Gemeenten zijn op dit punt
nauwelijks aan regels gebonden.
Voor de afvalstoffen- en de riool
heffing geldt wel dat zij het geld
alleen kunnen gebruiken om de
kosten van het afval en het riool te
dekken en niet voor andere zaken.
De inkomsten mogen niet hoger
zijn dan de uitgaven.
In hun begroting moeten ze dat
verantwoorden. Maar daarbij blijft
onduidelijk wat ze allemaal mee
rekenen. Er is onder meer sprake
van 'overhead', wat net zo vaag is
als het klinkt. Zo gaat Middelburg
dit jaar bij de rioolheffing uit van
nog geen 3 ton aan overheadkos
ten, terwijl Terneuzen bijna 1,1
miljoen euro opvoert.
Iedereen begrijpt dat inwoners
moeten meebetalen aan diensten
en voorzieningen en dat niet alle
gemeenten dezelfde tarieven han
teren. Maar het huidige complexe
systeem leidt ertoe dat de ene ge
meente, al dan niet bewust, be
paalde groepen naar verhouding
veel zwaarder belast dan de an
dere. Dat wekt de indruk dat de
willekeur regeert.
Verhuizen
Het kabinet heeft aangekondigd
begin dit jaar met de eerste schet
sen voor een beter belastingstelsel
te komen, ook voor gemeenten.
Dat biedt kans voor een eenvoudi
ger en eerlijker systeem, waarbij
voor elke inwoner duidelijk is
waarom hij wat betaalt, waarbij
meer wordt gekeken naar belang
en draagkracht en waarbij nie
mand het gevoel hoeft te hebben
dat hij beter naar de buurge
meente kan verhuizen omdat het
daar in zijn geval vele malen goed
koper is.
GO ZATERDAG 11 JANUARI 2020
Theo d'Haens is actief in het lokale kerkkoor en secreta
ris van VV Graauw.
Michiel van de Kamp is
verslaggever van het
Katholiek Nieuwsblad.
Zie ook kn.nl/onderzoek.
ROLF BOSBOOM
ILLUSTRATIE LEX VAN LIESHOUT ANP
