II Nieuwe Sint Barbara: Zeeuws en protestant 10 ZEELAND EXPOSITIE ANITA DEKKER IN AXEL (Den Haag, 1949) is een klassieke beeldhouwer. Zij woont en werkt al decennia in Middelburg. Ze exposeert in Axel. Anita Dekker Monnikenwerk Anita Dekker put haar inspiratie uit de zichtbare werkelijk heid en verbeeldt wat haar treft in figura tieve, naturalistische sculptuur. Zij is één van de talrijke leerlingen van Peter de Jong (1920 - 1990), die naast zijn artistieke productie veel in de oorlog beschadigde beelden heeft gerestaureerd of vervangen. De Jong had een voorliefde voor steen en Anita Dekker richtte zich aanvankelijk op het hakken. Na haar leertijd bij De Jong studeerde zij verder aan de Academie in Eeklo. Op den duur is zij naast het hakken ook gaan boetseren en net als De Jong doet zij restauratie werk. Zo maakte zij een bronzen replica van de vermolmde houten adelaar die de timpaan van de Klo veniersdoelen bekroonde. Eén van haar opdrachten is het portret van Eleanor Roosevelt, onderdeel van het Metamorfose Lokaal op de Helm, ook in Middelburg. Dieren Een royaal overzicht van haar werk is te zien in Het Warenhuis in Axel. Ik tel bijna veertig beelden, veel kleine, maar ook een aantal van flink formaat. Opvallend is het grote aantal dieren dat ik aantref. Dieren uit haar directe omgeving: een kat, hond, kalf of een vlucht meeuwen, maar ook dieren uit verre streken, zoals een zebra of een ij sbeer. Anita Dekker weet hen raak Dekker vindt steeds een goede balans tussen naturalisme en stilering te treffen. In Kalfje - een klein beeld in serpentijn - zie je dat de steen zelf vertelt welk beeld er uit moest komen. Anders van opzet is een bronzen beeld als Helleveeg, een kat die zich met de staart kaarsrecht in de lucht en de kop ver uitgestoken angstaanjagend manifesteert. Zo'n beeld komt zichtbaar voort uit een observatie. Dekker vindt steeds een goede balans tussen naturalisme en stilering en beheerst de kunst van het weglaten. Veel kijken naar de dieren om haar heen en naar na tuurfilms, plus een fotografisch ge- heugen maken dat zij ook een exo tisch dier als een gier treffend weet te verbeelden. De expressieve hou ding van de vogel is de belichaming van argwaan en dreiging. Dekker geeft haar dieren een identiteit. Die komt voort uit respect en verwon dering over de kracht en schoon heid van het leven. Wie dieren met zoveel liefde verbeeldt, roept wat mij betreft ook impliciet op tot het nadenken over onze relatie met de dieren als medebewoners van de aarde. In Neeltje Jans, een beeld van 80 centimeter hoog, legt Dekker een relatie met de godin Nehalennia. In de vorm van een zeemeermin roept zij een prachtige, sterke vrouw op. Ook hier zijn vorm en materiaalgebruik prima in balans. Zo'n mythische figuur staat voor het besef dat de natuur heilig is. Een idee dat door het toenemende vermogen van de mens om de na tuur te beheersen is verdwenen, maar dringend aan herijking toe is. Stemmingen Het observatievermogen van Dek ker geeft haar werk regelmatig een subtiele humoristische lading. Miss Poes is een kat die met uitge stoken poot tevergeefs haar prooi belaagt. En in Uitgesproken vertel len twee met de kop van elkaar af gewende papagaaien dat een rela tie kan doodbloeden. In haar beel den komen tal van stemmingen aan bod. Een mooi voorbeeld is In getogen, een luchtig geklede vrouw met een nadenkende blik. Met een kat op schoot die haar stemming goed aanvoelt. José Baars Op zaterdag 18 januari wordt er een beeld van de heilige Barbara geplaatst in de nis van de Gasthuiskerk aan de Lange Delft in Middelburg. Het gebouw is in gebruik bij de christelijke ge reformeerde kerk, een kerkgenoot schap dat van oudsher toch weinig op heeft met heiligenbeelden. Het lijkt een mysterie De Gasthuiskerk is als kapel, be horende bij het vroegere Gasthuis (ziekenhuis), gebouwd in de peri ode 1493-1494. Op een tekening van 1696 is te zien dat er panden vóór en tegen de Gasthuiskerk aangezet waren. Deze historische panden zijn in 1961 gesloopt. Er moest namelijk ruimte gemaakt worden om auto's door de Lange Delft te laten rijden. De voorgevel van de Gasthuiskerk moest daarna worden gereconstrueerd. De spits boog, zichtbaar aan de oorspron kelijke winkelstraat, is in de voor gevel van de kerk teruggekomen. Voor het behoud van de voorgevel van de kerk moest het voegwerk afgelopen jaren onder handen worden genomen. Volksdevotie Ten tijde van de bouw van de Gasthuiskerk was het aanbrengen van heiligenbeelden in nissen nor maal. De volksdevotie was immers op haar hoogtepunt. Barbara was beschermheilige van mensen die gevaarlijke beroepen uitoefenden, maar ook helpster in nood, tegen pest en bij stervensnood in het bij zonder. Hoe denkbaar is het dat er ooit een beeltenis van haar in het Gasthuis of de bijbehorende kerk heeft gestaan? De lege nis in de ge vel deed eraan denken. En op een goede dag stond er een Barbara- beeldje. De herkomst? Een raadsel! En de protestanten van de Gast- huiskerk? Hen viel het beeld ook op, maar het leidde verrassend ge noeg niet tot weerstand. De histo rische waarde leek de bezwaren die bij protestanten ooit aanlei ding vormden tot een beelden storm te overtreffen. Gedachten over de sterfelijkheid van de mens (memento mori) en redding door het geloof, die aan het verhaal van Barbara zijn verbonden, delen ka tholieken en protestanten. Bij de restauratie van het voeg werk in 2018 werd het mysterieuze beeldje voor de werkzaamheden verwijderd. Historische waarde bleek het 'ding' niet te hebben. Of er werkelijk 'made in China' in het kunststof gedrukt stond weet ik niet, maar het beeld was nep en niks anders. Er mag rustig van een wonder worden gesproken: de christelijke gereformeerde kerk was zo aan haar beeld gehecht ge raakt, dat het idee werd geopperd om een historisch correcte repro ductie van een Sint Barbarabeeld te laten maken. Er werd subsidie verworven en met steun van en kele fondsen was het financieel rond te krijgen. Aan de realisatie van het beeld ging een kunsthistorische studie vooraf. Uiteindelijk vormde een beeld in Schwalben uit 1480 het uitgangspunt voor de realisatie. Lein Kaland uit Westkapelle sneed een variant op het beeld uit eiken hout. Dit project paste wonderwel in de afrondende fase van zijn op leiding aan de Koninklijke Acade mie voor Schone Kunsten in Ant werpen. Meesterschilder Barre Verkerke uit 's-Heer Arendskerke tekende samen met fijnschilder Fiona Broeders voor de historisch verantwoorde kleuring. En na een jaar werken staat ze er dan vol gende week: een nieuwe Barbara, Zeeuws en protestant. Het kan verkeren. zaterdag 11 januari 2020 Vakwerk vanuit inspiratie Nico Out Recensie Ingetogen, brons. fotos nico out Gier, kalksteen. Tot en met 29 februari. Museum Het Warenhuis, Markt 2, Axel. Dins dag tot en met vrijdag 12.30 - 17.00 uur. Zaterdag 11.00 - 17.00 uur José Baars schrijft wekelijks over religie en kerken in Zeeland. Kijk voor haar blog op pzc.nl/monnikenwerk Op 18 januari om 15.00 uur is er voorafgaand aan de onthulling van het beeld een lezing over realisatie van het project in de Gasthuiskerk te Middelburg. Toegang is gratis.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2020 | | pagina 38