NIEUWS 3
CONFLICT AMERIKA - IRAN
Trump nam het besluit om Qassem
Soleimani om te brengen tijdens
zijn kerstvakantie in Florida. Onder
meer minister van Defensie Mark
Esper en de hoogste Amerikaanse
generaal Mark Milley reisden naar
zijn resort Mar-A-Lago om hem bij
te praten over verschillende manie
ren te reageren op Iraanse agressie.
Dat Trump voor de meest ex
treme optie koos verraste en
schokte sommige adviseurs, blijkt
nu meer informatie naar buiten
komt over de aanloop naar de aan
val. Het doden van Soleimani was
vooral op de lijst met opties gezet
om aan te geven dat andere, meer
gematigde mogelijkheden haalbaar
en redelijk waren, bericht The New
York Times. Zo werken Amerikaanse
militair adviseurs wel vaker.
Trumps regering stelt dat hij be
sloot Soleimani om te brengen om
dat de generaal plannen maakte om
Amerikaanse doelen in Libanon,
Syrië en Irak aan te vallen. Volgens
minister van Buitenlandse Zaken
Mike Pompeo stonden tientallen
tot honderden Amerikaanse levens
op het spel. ,,We ondernamen actie
om een oorlog te stoppen", zei
Trump zelf.
Maar diverse journalisten spra
ken met bronnen in de regering die
een andere kijk hebben op de infor
matie over Iraanse plannen. Som
mige adviseurs waren sceptisch.
Een anonieme medewerker die met
The New York Times sprak om
schreef het reisgedrag van Solei-
mani bijvoorbeeld als 'business as
usual'. De inlichtingen zouden dun
zijn geweest. Ayatollah Khamenei
had een aanval op Amerikaanse
doelen vooralsnog niet goedge
keurd.
oorlog in 2003, toen de regering
Bush verzekerde dat massavernieti
gingswapens van dictator Saddam
Hussein en zijn banden met al
Qaeda een groot gevaar vormden.
Later bleek dat de inlichtingen-
diensten die informatie niet had
den. Trump had ook de aanval in
2012 op een Amerikaans consulaat
in Libië in gedachten, zeggen me
dewerkers. Daarbij kwamen in 2012
vier Amerikanen om, onder wie de
ambassadeur.
Trump was woest toen hij op tv
zag hoe de ambassade in Bagdad nu
werd aangevallen in protesten die
door Iran georkestreerd leken. Bij
een aanval op een militaire basis
was al een Amerikaan omgekomen.
Hij vreesde dat hij 'zwak' zou lij
ken als hij niet zou reageren, na
Iraanse aanvallen op schepen, een
Amerikaanse drone en een Saoedi-
sche olie-installatie. Hij wilde een
harde waarschuwing afgeven en
meende dat hij zo sterker zou over
komen dan zijn voorganger Obama,
volgens The Washington Post.
Trump heeft een afkeer van mili
taire interventies in het buitenland,
maar het is tegelijk belangrijk voor
hem om krachtig over te komen.
Dat is ook wat zijn aanhangers in
hem aantrekt. ,,Eindelijk een presi
dent met ballen", schreef een van
zijn voornaamste vrouwelijke sup
porters, Amy Kremer, in reactie op
dreigementen die Trump via Twit
ter naar Iran stuurde. De VS heeft 52
doelen in het vizier voor het geval
Iran de tegenaanval inzet, twitterde
hij.
De regering in Teheran heeft in
middels aangekondigd zich terug te
trekken uit de internationale nucle
aire overeenkomst.
De trainingsmissie van Neder
landse militairen in het noorden
van Irak gaat voorlopig door. Bij
Bagdad ligt de training van Iraakse
special forces wel stil. De Neder
landse regering overlegt met de co
alitiepartners over de oproep van
het Iraakse parlement, dat een
einde wil aan de aanwezigheid van
buitenlandse troepen in het land.
Mark van Assen
Brussel
Het is niet zozeer wat er is ge
beurd, maar wMr. Als vrijdag de
allerhoogste militair van Iran,
Qassem Soleimani, dodelijk wordt
getroffen door een raket van een
Amerikaanse Reaper-drone is de
daad op zich geen verrassing. De
landen hebben al tijden ruzie; over
het nucleaire akkoord van 2015
(dat de Iraanse verrijking van ura
nium aan banden moet leggen en
door de VS is opgezegd), over de
bemoeienis van Iran met de oorlog
in Syrië, over de aanwezigheid van
de VS in het Midden-Oosten, over
de Iraanse steun aan de militante
fundamentalisten van Hezbollah,
over de Amerikaanse steun aan de
'kleine satan' Israël, enzovoort.
Wel een verrassing: de persoon
van Soleimani. Het doden van
juist deze man kan alleen maar
felle tegenreacties uitlokken, dus
het is gissen wat de VS hiermee
beoogden. De keuze van de locatie
was misschien wel het meest bij
zondere. De aanslag had op allerlei
plekken in het Midden-Oosten
kunnen gebeuren (Soleimani was
veel op reis), maar president Do
nald Trump gaf zijn toestemming
voor een actie op de stoep van het
vliegveld van de Iraakse hoofdstad
Bagdad.
Het land stond al onder druk
door toenemende spanningen tus
sen pro- en anti-Iraanse groepen.
De dood van Soleimani gaat deze
alleen maar verhevigen. Bijna 20
jaar na de Amerikaanse invasie
van 2003 en de daaropvolgende
burgeroorlog zitten de Iraakse
burgers opnieuw tussen hamer en
aambeeld.
De Amerikanen vielen destijds
binnen, omdat toenmalig dictator
Saddam Hoessein banden zou
hebben met al-Qaeda en een ver
zameling massavernietigingswa
pens zou hebben aangelegd. Beide
beschuldigingen bleken niet te
kloppen. Sindsdien zijn er volgens
de site Iraq Body Count zeker
288.000 mensen omgekomen, van
wie rond de 200.000 burgers. Het
afgelopen jaar geldt als het rustig
ste jaar met 2362 dode burgers,
maar, zo zegt de organisatie, 'dat
zijn er nog steeds 2362 te veel'.
Bijna elke dag vielen er doden. Op
vallend is dat een aanzienlijk deel
werd gedood bij protesten, meer
dan ooit tevoren zelfs.
t De burgeroorlog
tussen soennieten
en sjiieten kan weer
oplaaien
Het gaat hier voornamelijk om
jongeren die genoeg hebben van
het geweld dat Irak al jaren teis
tert, of het nu van de soennieten
komt of van de sjiieten, van Iran,
Amerika, Islamitische Staat of de
eigen leiders. Ze protesteren al
maanden op het Tahrir-plein in de
hoofdstad tegen de corruptie van
de regering van Adil Abdulmahdi
en de greep van Iran. Zaterdag gin
gen ze weer de straat op, dit keer
uit protest tegen de manier
waarop de vele tienduizenden
pro-Iran-demonstranten behan-
deld werden. Die konden namelijk
gewoon hun gang gaan, zelfs toen
ze Amerikaanse ambassade be
laagden.
Dit, en de aanwezigheid van
vrijwel alle hoge Iraakse politici bij
de begrafenisplechtigheden voor
Soleimani, laat volgens waarne
mers precies zien waar de Iraakse
regering staat: aan de kant van
Iran. De machthebbers reageerden
ook woedend na de aanslag op de
Iraanse legerleider: hoe durfde de
VS deze uit te voeren op soeverein
Iraaks grondgebied? Het parle
ment heeft gisteren besloten dat
het afgelopen moet zijn met de
Amerikaanse aanwezigheid in het
land. Het gaat om ongeveer vijf
duizend soldaten, verdeeld over
een handvol bases.
Slecht
Daarmee zou er dus een eind ko
men aan de relatie tussen de VS en
Irak. Dat is niet alleen slecht voor
de strijd tegen IS, die in Irak nog
steeds niet is gestreden. Het bete
kent ook dat Iran zijn kans schoon
ziet en zijn macht over de buur
man en daarmee de rest van de re
gio nog meer gaat uitbreiden; pre
cies wat de Amerikanen willen be
strijden. En dat kan weer leiden
tot het oplaaien van de uiterst
wrede burgeroorlog tussen sjiie
ten - met steun van Iran - en
soennieten, grofweg twee derde
en een derde van de bevolking.
Die kostte tijdens het diepte
punt, in 2006, aan bijna 30.000
Iraakse burgers het leven: gemid
deld honderd doden per dag.
maandag 6 januari 2020
GO
Donald Trump wil vooral
niet zwak overkomen
In de VS rijzen twijfels over de
motieven van de regering Trump
om op Iraakse grond een
Iraanse generaal uit te schake
len. De gevolgen zijn aanzienlijk:
Irak wil dat de Amerikaanse
troepen vertrekken, de strijd
tegen IS is stilgelegd en Iran
schrapt de atoomafspraken.
Karlijn van Houwelingen
Washington
Zulke verhalen wakkeren arg
waan aan. Ze doen Amerikanen
denken aan de start van de Irak
Nederlandse
missie in noorden van
Irak gaat door, die in
Bagdad is stilgelegd
Bevolking Irak krijgt het voor de kiezen
Waar het conflict tussen Iran en
de Verenigde Staten escaleert,
lijkt het vooral Irak te zijn dat de
dupe wordt. Het lijkt wel of de
rust daar nooit meer terugkeert.
M De begrafenisceremonie van
de omgekomen generaal Solei-
mani en militieleider al-Muhan-
dis in Najaf. foto epa
