DE WEEK VAN PHLIPPEN
14
1^
SERIE MIDDENKLASSE
Amber Spradlin (38) is lerares Engels
in Choctaw, Oklahoma, moeder van
twee en getrouwd met een collega-leraar.
Ze konden het hoofd de afgelopen jaren
maar net boven water houden.
De kosten van
medicijnen konden
we niet betalen
Het geluid van de straat zegt
soms meer dan honderd
statistieken. Afgelopen jaar
domineerde de stakende menigte
van docenten en zorgverleners het
debat (de boeren even buiten be
schouwing gelaten). Hun pleidooi
ging niet alleen over geld. Sterker
nog, wie goed luisterde, hoorde
vooral het probleem van de werk
druk door personeelstekort.
De statistieken van het CBS lijken
op het eerste oog een omslag aan
te kondigen. Het aantal werklozen
loopt op, en de groei van het aantal
werkenden zwakt af als een berg
beklimmer die de top bereikt. Wat
betekent dit voor 2020? Is het einde
van de krapte in zicht en zien we de
eerste ontslagen? Of bereiken we de
bodem van de arbeidsmarkt en hoe
lossen we dat op?
Ik vermoed dat vooral het laatste
het geval is. Als het klopt, dan kun
nen we daar nog even van profite
ren, maar uiteindelijk lopen we
vast. Profiteren van toenemende
werkloosheid? Klinkt vreemd,
maar als er niet meer mensen wor
den ontslagen en mensen juist op
het idee komen (meer) werk te
gaan zoeken, dan neemt de werk
loosheid ook toe. En dat zien we nu
gebeuren. Het onbenut arbeidspo
tentieel wordt aangesproken, zeg
gen economen dan. Deels zijn het
mensen die zich lang niet hebben
gemeld op de arbeidsmarkt, omdat
ze dachten kansloos te zijn. Denk
aan mensen met een uitkeringen of
ouders die terug willen keren op de
arbeidsmarkt, nu de kinderen gro
ter zijn. Maar ook deeltijdwerkers
die meer uren willen maken.
Dit zijn dus mensen die weer mee
willen doen. En omdat het helemaal
niet eenvoudig is om jezelf te 'verko
pen' op een sollicitatiegesprek, als je
er lang uit bent geweest, sta je wat
langer dan de eerste de beste vers af
gestudeerde in de statistiek vermeld
als 'zoekt werk' oftewel 'werkloos'.
Het mooie is dat deze groep te-
rugkeerders inderdaad kansrijk is
nu de personeelstekorten nijpend
zijn. Het is vooral de oudere, de la
geropgeleide en de langdurig uitke
ringsgerechtigde die de uitkering
achter zich laat. Dat is winst voor
die mensen zelf, maar het is ook
winst voor de economie als geheel.
Het onbenut arbeids
potentieel wordt
aangesproken, zeggen
economen dan
Als meer mensen uit een uitke
ring aan het werk komen, dan
neemt niet alleen hun productie
toe. Ook de (al) werkenden produ
ceren dan meer, omdat minder uit
keringen lagere belastingen beteke
nen. Van ieder uur extra werken,
houden mensen dus meer geld in
eigen zak. Het goede nieuws is ook
dat als het inderdaad waar is dat
de krapte nog even aanhoudt, dat
ook de loongroei nog even door
kan. De cao's van december lieten
al 3,1 procent loonstijging zien.
Het nadeel is dat als dit zo door
gaat de krapte zelf een rem kan
worden voor groei. Als alle loon
ruimte is uitgeput, vrouwen niet
meer uren willen draaien, robots
niet zo snel de plek van mensen in
onze diensteneconomie kunnen
overnemen en we niet open staan
voor arbeidsmigranten, dan ben ik
bang dan we op den duur droogko-
ken en stilvallen in ons veilige om
muurde Nederland. Maar ach, denk
ik soms en steeds meer economen
met mij, wat is er dan zo erg aan
grenzen aan groei? Een mooie vraag
voor een mooi nieuw jaar.
SBM
Offshore
Shell
Arcelor
Mittal
Air France-
KLM
Help, de
middenklasse
verzuipt!
Het zou een toe
passelijke titel van
een nieuwe film
kunnen zijn. De
middenklasse,
eens de ruggen
graat van de wes
terse samenle
ving, staat
onder druk. Het
werk van keu
rige burgers
met een vaste
(kantoor)baan
wordt in hoog
tempo overgeno
men door compu
ters. Ook flexibili
sering maakt
het middeninko
men onzeker.
Vandaag deel 3:
de Amerikaanse
middenklasse.
e weet nog goed hoe
het voelde toen de
jongste net geboren
was en haar zoons
allebei naar de kinder
opvang gingen. 'Wan
hopig' was het soms,
beschrijft Amber Spradlin. Alleen al de
zorgverzekering voor de twee kleintjes
kostte 1000 dollar per maand. Dan had
ze de opvang nog niet betaald, en moest
ook de afbetaling van haar studielening
nog de deur uit.
,,Alles bij elkaar nam ik minder dan
1000 dollar per maand mee naar huis'',
zegt Spradlin. Ze is een ster in koopjes
jagen geworden, de vakanties stelden de
afgelopen tijd niet veel voor. ,,En als er
iets met onze gezondheid was, gingen
we niet naar de dokter. Terwijl we wel
verzekerd zijn. De eigen bijdragen,
de kosten van medicijnen, konden we
niet betalen.''
De Amerikaanse middenklasse heeft
het zwaar. Het inkomen van een mid
denklassegezin lag in 2016 op ongeveer
hetzelfde niveau als in 2000. Voor ge
zinnen met lagere inkomens daalde
het zelfs, alleen families met hoge
inkomens gingen er in die jaren op
vooruit. De kloof tussen huishoudens
met topinkomens en de rest van de
Amerikanen was dan ook groter dan
ooit, volgens onderzoekscentrum Pew.
De Amerikaanse droom beloofde jonge
ren lang dat ze het beter zouden krijgen
dan hun ouders - nu gaat dat voor de
helft van de jonge Amerikanen niet
meer op, volgens onderzoekers van het
Equality of Opportunity Project.
Leraren als Amber Spradlin horen
tot de groep goed opgeleide burgers
die grote moeite hebben een stabiel
middenklassebestaan te leiden. De
@sandraphlippen
Iets minder
groei. Maar
is dat zo erg?
m Sandra Phlippen is chief econo
mist bij ABN Amro en docent aan
de Erasmus School of Economics.
O
zaterdag 4 januari 2020
GO
De maritiem
dienstverlener
behoorde tot de
kopgroep in de
MidKap.
<15%
Het olie- en
gasconcern
profiteerde
van de hogere
olieprijzen.
Het staalconcern
was hekkenslui
ter in de AEX.
De luchtvaart
maatschappij
kampte met
hogere brand
stofprijzen.
a>
E
o
'Thuis een
computer,
dat zou echt
geweldig zijn'
Karlijn van Houwelingen
-Amber Spradlin, leraar
