Hagenaar vast voor gooien bom naar ME-bus
A
NIEUWS 3
Tradities veranderen, maar de pokdalige Hollandse deegbal is een blijvertje
De interesse voor kerstkaarten en de
oudejaarsconference neemt af, vuurwerk staat
onder druk. Maar de traditionele oliebol blijft in trek.
J( r,
'7
ife, n
I r zijn van die dingen die
'typisch Nederlands'
zijn. De oliebol hoort
daar absoluut bij, vindt
I Lizet Kruyff. De culinair
historicus deed onderzoek naar de
geschiedenis van de bultige ballen
en ontdekte dat de wortels van dit
o zo Hollandse fenomeen hoogst
waarschijnlijk ergens in het bui
tenland liggen.
De oudst bekende voorloper van
'onze' oliebol is, voor zover Kruyff
heeft kunnen achterhalen, de Ro
meinse scriblita. ,,De Romeinen
verkochten het als streetfood bij
frituurkraampjes", zegt ze. Klon
ten of balletjes zuurdesemdeeg
gooiden ze dan in heet vet en die
werden zo gefrituurd.
Volkscultuurgoeroe Ineke
Strouken - een kenner van tradi
ties rond Kerstmis en oud en
nieuw - durft niet te bevestigen
dat de bol uit de Romeinse tijd
stamt. „Er doen zo veel verhalen
de ronde, maar bewijs hebben we
niet."
Waar in elk geval wel be
wijs voor bestaat, is dat de
Nederlanders al ergens in
de zeventiende eeuw aan
de oliebol - toen nog
olie-koek genaamd - za
ten; de eerste recepten
zijn te vinden in kook
boeken uit die tijd. „En er
is nog méér bewijs dat de
oliebol toen al was ingebur
gerd in Nederland", vult Kruyff
aan. „Er hangt zelfs een schilde
rij van Albert Cuyp in het Dor-
drechts Museum waarop je een
meid ziet met een pot vol oliebol
len. Dat werk is uit de zeventiende
eeuw."
Destijds waren de oliebollen be
doeld als stevige maaltijd om de
koude en donkere winterperiode
te overleven. Pas ergens in de ne
gentiende eeuw werd het een lek
kernij die op kermissen, op de
markten of met jaarwisseling
werd verorberd, zeggen de
twee. Hoewel ze allang niet meer
bedoeld zijn om een lege maag te
vullen, is er de afgelopen eeuwen
nauwelijks iets aan het recept ver
anderd.
Opmerkelijk, vindt Strouken.
,,Het idee van tradities is dat het
De oliebol bestaat
al eeuwen en zal
nog wel eeuwen
blijven bestaan
iets dynamisch is, dat een nieuwe
generatie er zijn eigen draai aan
geeft. De meeste tradities zie je zo
langzaam veranderen. Maar dat
kunnen we niet zeggen van de
oliebol. Het is nog steeds een vette
hap, net als vroeger."
Het enige wat de laatste jaren
een beetje is veranderd, is dat
mensen ze ietsjes minder vaak
thuis bakken en ze vaker kant-en
klaar halen. Ter illustratie: vorig
jaar stond 21,8 procent zelf achter
de frituurpan tegen 23,8 procent in
2001. Volgens datzelfde onderzoek
van marktonderzoeksbureau GfK,
jaarlijks uitgevoerd onder zo'n
zesduizend mensen, is de super-
markt het meest populaire ver
kooppunt, gevolgd door de bakker
en oliebollenkraam.
Cijfers van de Kamer van Koop
handel bevestigen dit beeld: er zijn
de afgelopen jaren iets meer ver
kooppunten bijgekomen. Begin
dit jaar waren er 371 kramen
tegen 279 in 2015. Het gaat
dan om bedrijven die heel
het jaar oliebollen verkopen,
zoals op kermissen markten
en in pretparken.
Hoeveel oliebollen mensen
jaarlijks weghappen, is lastig
in te schatten. Volgens fabri
kant Koopmans, de marktlei
der in bakproducten, worden
er jaarlijks ongeveer twee mil
joen pakken oliebollenmix
verkocht; omgerekend zijn dat
zo'n 44 miljoen zelfgebakken
oliebollen per jaar. Volgens GfK
zitten al jarenlang zo'n twee op
de drie huishoudens rond de
jaarwisseling aan de oliebol.
Strouken en Kruyff verwach
ten dat dit nog een tijd zo zal blij
ven. Strouken: ,,Veel mensen zijn
aan het begin van het nieuwe jaar
bezig met voornemens als afvallen
of gezonder leven, maar daar heeft
de oliebol nog nooit onder te lij
den gehad. Mensen blijven ze ko
pen, omdat het een gevoel en sfeer
oproept van gezelligheid. Het is
toch iets oer-Hollands, al kun je
die gefrituurde deegballetjes ook
in België en andere landen
kopen."
Ook Kruyff is ervan overtuigd
dat de oliebol blijft. ,,De oliebol
bestaat al eeuwen en die zal nog
eeuwen blijven bestaan. En
waarom ook niet? Hij is lekker,
warm, vet en goedkoop."
De zware vuurwerkbom werd op 3
december gegooid. Dat gebeurde
tijdens de vierde avond op rij dat er
in Duindorp ongeregeldheden wa
ren, nadat de gemeente Den Haag
een streep door de traditionele
vreugdevuren zette.
De politie gaf later beelden van
het incident vrij die werden ge
maakt vanuit een politiehelikopter.
Daarop is een zware explosie te
zien. In het voertuig bevonden zich
op dat moment zeven agenten. Eén
van hen heeft door de klap blij
vende gehoorschade opgelopen. De
andere zes moeten nog een gehoor-
test ondergaan. De man die is opge
pakt wordt verdacht van openlijke
geweldpleging en poging tot zware
mishandeling.
Verder werden gisterochtend vijf
Hagenaars opgepakt voor opruiing
tot het plegen van geweld en het or
ganiseren van rellen. Onder hen is
een 42-jarige man uit Den Haag die
H£ Vi
wordt verdacht van voorbereiding bom in een plantenbak in de Zee
van brandstichting en het veroor- zwaluwstraat op 7 december, leidde
zaken van een explosie. tot zijn arrestatie. Ook wordt hij
De vondst van een vuurwerk- verdacht van het opzettelijk inrij-
den op een politieagent op maan
dagavond 2 december. Deze agent
was bezig met een aanhouding en
moest plotseling opzijspringen
toen een personenauto in de Plu
vierstraat op hem inreed.
In de nacht van zondag op maan
dag hielden agenten afgelopen
weekeinde negentien mensen aan
in het opnieuw onrustige Scheve-
ningen. Vijftien van hen werden op
het Doctor de Visserplein opgepakt
voor het gooien van zwaar vuur
werk en het negeren van de oproep
van de politie om het plein te ver
laten. Vier andere minderjarigen
werden elders in Scheveningen
aangehouden voor het stichten van
brandjes en het gooien van vuur
werk.
dinsdag 31 december 2019
GO
Natasja de Groot
Rotterdam
Oliebol,
een lekkere, vette hap
sinds de Romeinse tijd
ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS
- Lizet Kruyff, culinair historicus
Albert Cuyp
schilderde rond
1650 een meid
met oliebollen.
AFBEELDING
DORDRECHTS MUSEUM
Een 38-jarige Hagenaar is gis
terochtend aangehouden op
verdenking van het gooien van
een zware vuurwerkbom onder
een politiebus, begin deze
maand in Duindorp. Eerder gaf
de politie beelden vrij van de
ontploffing. De afgelopen dagen
werden in Den Haag 21 mensen
aangehouden vanwege ongere
geldheden.
Christy Dollen
Den Haag
Kijk op de site
bij /video
Onruststokers
worden in
Duindorp in
de boeien
geslagen.
M Drone-
beeld van de
rellen.
FOTO POLITIE
