D
Boodschap aan jongeren: 'Niemand is perfect'
7
ANALYSE KERSTTOESPRAAK
Anderhalf
miljoen mensen
keken
eergisteren
naar de zevende
kersttoespraak
van koning
Willem-
Alexander.
Wat ze zagen,
was een kleine
revolutie in woord
en beeld. Weg
was de houterige
monarch.
Televisiekijkend Neder
land wordt eerst ge
pakt door de schitte
rende aanblik van de
hal van paleis Huis ten
Bosch. De voor 63 miljoen euro ge
renoveerde woning straalt op die
plek met warme kleuren een ge
ruststellende harmonie uit. Ranke
gouden strepen op de deurpost en
de trap vangen gedempt licht. De
openstaande deur naar de Oranje
zaal en vier schilderijen accentue
ren de ambiance. Het lichtkunst-
werk Fragile Future schittert boven
het bloemstuk. De wereldbol her
innert ons eraan dat iedereen kerst
viert. In een zachte belichting
staat daar de koning in zijn don
kerblauwe pak, wit overhemd en
een zalmkleurige stropdas die
goed kleurt bij zijn baard. Hij zet
een statement neer dat nieuwsgie
rig maakt en neemt de tijd voor
zijn boodschap. ,,Nederlanders
kunnen enorm van elkaar ver
schillen.'' Dan loopt hij met zes
rustige passen verder het beeld in
en vervolgt hij zijn verhaal. ,,Maar
wie aan mensen vraagt waarom ze
zich verbonden voelen met Ne
derland, krijgt vaak spontaan de
zelfde antwoorden." Hij noemt
dan taal, democratie, gelijkheid, de
strijd tegen het water en de gezel
lige feestdagen. Maar vooral: vrij
heid.
Beatrix
Dit staat ver af van zijn vorige
kersttoespraken. In 2013 luidde
zijn startzin: ,,In de gejaagdheid
van het dagelijkse leven, vaak ge
richt op het hier en nu, is Kerstmis
een rustpunt.'' Dat maakt niet
nieuwsgierig en had zomaar de
openingszin van een kersttoe
spraak van koningin Beatrix kun
nen zijn. In 2015 is de openingszin
niet veel beter: ,,Kerstmis geeft ons
een moment van bezinning.''
De hele presentatie staat deze
keer lichtjaren af van zijn eerste
kersttoespraken, waar hij op de Ei
kenhorst bij een open haard met
familieportretten op de achter
grond zijn verhaal deed.
Waar de stijfheid en het
zichtbare ongemak van de
voordracht af straalde.
Hier staat een koning die
naturel zijn verhaal doet.
De aandacht wordt niet
meer afgeleid door details
in het interieur of de
spanning op zijn gelaat.
En omdat het naturel
oogt, landt zijn bood
schap, geschreven door
Jan Snoek, de adviseur
en speechschrijver van de
koning. Willem-Alexan
der neemt als volleerd
causeur de tijd, de leeste
kens vallen weg.
Eerdere jaren, zoals bij
de kersttoespraak van
2014, bevatte de speech
een trouvaille. Zoals de
oneliner: „Nederland is
UNICUM
meer dan 17 miljoen selfies.'' Maar
hier klopt het héle verhaal.
Willem-Alexander begint met
vrijheid die ons allemaal verbindt.
Die we te danken hebben aan ou
dere verzetsmensen. Maar ook
jongeren hechten aan vrijheid. In
de tegenstellingen van het dage
lijkse leven weten we dat we bij el
kaar horen.
Als een Dr. Phil geeft hij de wijs
heid door aan de Nederlandse
jongeren. Wijsheid die hij heeft
opgedaan door wat er dagelijks
via de drie prinsessen en hun
besognes komt binnenge
huppeld. Meiden die met
hun klasgenoten worstelen,
met de socialemediacultuur
en het perfecte plaatje. Zo
toont hij begrip voor de
jongere generaties en slaat
hij vanuit zijn koningschap
een brug. Hier ontluikt een
vader des vaderlands.
Opmerkelijk genoeg
brengt het Koninklijk Huis
zelf ook bijna alleen maar
mooie plaatjes naar bui
ten via Instagram en re
guliere kanalen. Maar
nu spreekt de koning de erken
ning uit dat er ook nog iets anders
bestaat. „Streven naar geluk is
mooi, maar mag geen obsessie
worden.''
Perfecte versie
De koning schetst dat verdriet,
twijfel, eenzaamheid, mislukking
en tegenslag nu eenmaal bij het le
ven horen. ,,We spiegelen ons aan
anderen, leggen de lat hoog en
presenteren graag een perfecte
versie van onszelf aan de buiten
wereld. Alsof er een taboe rust op
onzekerheid en tekortkomingen.''
Dan richt hij zich expliciet tegen
jongeren (zie kader). Hij heeft het
over u en jij. Het christelijke ka
rakter van de speech ontbreekt
deze keer: over de geboorte van Je
zus die licht brengt, horen we hem
niet. Ook dat is nieuw.
En dat de jaarlijkse slotzin van
zijn toespraak tot het einde van
zijn koningschap in marmer zal
zijn gebeiteld, zij hem vergeven:
,,Ik wens u allen, waar u zich ook
bevindt en hoe uw persoonlijke
omstandigheden ook zijn, een ge
zegend kerstfeest.''
vrijdag 27 december 2019
GO
Willem-Alexander
voor de camera's in
de hal van Huis ten
de hal van Huis ten
Bosch. FOTO'S RVD
Stijf praatje is verleden tijd
Jan Hoedeman
Den Haag
De koning hekelt in zijn
speech de socialemediacultuur.
Toch deelt het Koninklijk Huis
zelf ook graag mooie plaatjes.
Koning Willem-Alexander
had in zijn kersttoe
spraak een specifieke
boodschap voor jonge
ren. Hij sprak over 'een
perfecte versie van ons
zelf' op sociale media en
stelde daartegenover dat
er in het leven ook we-
leens iets tegenzit. 'Het is
oké', zei de koning. Sprak
hier ook een vader van
drie tienerdochters?
In alle jaren dat hij koning
is, richt Willem-Alexander
zich zo veel mogelijk op
jongeren. Tijdens een be
zoek aan een hogeschool
sprak hij jongeren recht
streeks aan op al die mo
bieltjes die ze in de lucht
hielden toen de koning
binnenkwam. ,,Hij zoekt
echt contact met jonge
ren, spreekt in jongeren-
taal. En dankzij drie jonge-
ren thuis wordt hij dage
lijks geconfronteerd met
wat er speelt'', zegt Jus
tine Marcella, hoofdredac
teur van Vorsten.
„Niemand is perfect'', zei
de koning. „Gelukkig maar.
Dit zeg ik ook tegen jonge
mensen. Trek het je niet te
veel aan als het eens te
genzit. Geef jezelf wat
ruimte. Het is oké.'' Dat hij
jongeren zo expliciet be-
noemt, is een unicum, zeg
gen kenners. Zijn dochters
zijn volgens Oranjekenner
Dorine Hermans zeker een
inspiratiebron. En dus zijn
ook de sociale media een
terugkerend thema tijdens
zijn koningschap. ,,Hij
heeft drie pubers die
mooie plaatjes van zich
zelf delen. Bovendien is
Amalia ook nog het mik
punt geweest op sociale
media op grond van haar
gewicht."
Puberexpert Marina van
der Wal hoopt dat de
woorden van Willem-
Alexander ook ouders aan
het denken zetten. Dat ze
jongeren zien zoals ze zijn,
de minder leuke kanten
óók accepteren. ,,Als we
dat beter leren, voorspel ik
dat we een mooi 2020
krijgen." (Ellen van Gaaien)