GEZOND
Goed nieuws voor het vijftigplusbrein
Vraag het onze specialisten
20
In het boek Het50+ brein l aat hoogleraar klinische
neuropsychologie Margriet Sitskoorn (53) aan de hand
van nieuw onderzoek zien dat ouder wordende
hersenen minder snel uitgeput raken dan tot nu toe
werd gedacht. Mits je ze blijft gebruiken.
Mijn zoon (11) heeft
maar één vriendje.
Help!
Kan een vibrator
zenuwschade
veroorzaken?
COACH SEKSUALITEIT
CARLA RUTGERS
Komen er tijdens
het afvallen extra
gifstoffen vrij?
ie lang gezond wil
blijven, moet eropuit
gaan, nieuwe vaardig
heden leren en lekker
bewegen. Niets
nieuws natuurlijk. Maar wat gebeurt
er nou precies rond het vijftigste le
vensjaar in onze hersenen? „Ontzet
tend veel'', zegt Margriet Sitskoorn in
haar werkkamer op de faculteit Psy
chologie van de Universiteit Tilburg.
,,De hersenen blijven keihard aan het
werk. We moeten dus af van het idee
dat er verval intreedt, zodra we ouder
worden. Dat beeld zit zó diep in ons
denken verankerd. Nieuwe onder
zoeken van de hersenen tonen aan
dat we veel meer kunnen dan we
denken. Onze hersenen passen zich
continu aan - dit wordt neuroplasti-
citeit genoemd. Natuurlijk merk je
rond je vijftigste dat je dingen ver
geet en dat je wat stijver bent als je
opstaat, maar we takelen niet af.
Sommige dingen gaan wat minder,
andere dingen wat beter. Zie ouder
worden maar als een nieuwe periode
in je leven. Het vijftigplusbrein heeft
zijn eigen kenmerken, zoals dat bij
het puberbrein ook het geval is.''
Positiever
Het 50brein, ouder wordende hersenen
in de moderne maatschappij is een her
ziene versie van Sitskoorns boek
Lang leven de hersenen uit 2008. Viel er
nog wat nieuws te melden? Genoeg,
zo blijkt, want in de laatste tien jaar is
er veel veranderd in de kennis over
gezondheid, bewustwording en digi
talisering. Sitskoorn: ,,De herziene
versie past meer in deze tijd, met
meer, positiever materiaal, aangevuld
met nieuwe inzichten over hoe de
hersenen in de loop der jaren veran-
WIE IS ZIJ?
deren. Een vaakgehoorde klacht is dat
het geheugen achteruitgaat. Het
brein van iemand op leeftijd zit in
derdaad aardig vol. Ouderen moeten
keuzes maken: wat doet er echt toe
in het leven? Daarbij worden onbe
langrijke dingen minder vaak opge
slagen. Ook positief is dat ouderen bij
het oplossen van een probleem beter
kijken naar welke strategie ze dan het
best kunnen volgen. Jongeren letten
daar minder op.''
Nieuwe hobby
Uit onderzoek blijkt ook dat vijftig
plussers de technische werking van
een apparaat net zo makkelijk onder
de knie krijgen als jongeren, ook al
zijn ze niet van kinds af aan opge
groeid met moderne technologie.
Dat komt doordat bepaalde vaardig
heden en inzichten al jarenlang in
hun prefrontale hersenschors liggen
opgeslagen. Dat gebied is betrokken
bij hogere cognitie, het geheugen,
doelen stellen, plannen maken en de
uitvoering van motorische volgordes.
,,Naarmate je ouder wordt verdwij
nen er een aantal verbindingen in de
hersenen'', zegt de hoogleraar. ,,Of ze
verzwakken omdat je ze niet meer
gebruikt. Maar ook daarin compen
seert het brein. Door nieuwe dingen
te doen, ontstaan er nieuwe uitlopers
van hersencellen en nieuwe verbin
dingen tussen de hersencellen. Het
ouder wordende brein kan dus heel
goed een nieuwe hobby aan. Het lukt
veel vijftigplussers prima om zich
nieuwe materie eigen te maken, zoals
het installeren van een tablet. Je bent
écht nooit te oud om te leren. Op
deze manier blijven de hersenen juist
in conditie.''
Wat het brein ook goed doet, is een
groene omgeving. Volgens Sitskoorn
blijkt uit onderzoeken dat de wer-
dinsdag 10 december 2019
GO
Ons panel beantwoordt al uw vragen. Over lijf en leden,
hart en ziel. Ook een vraag? Mail naar zo@dpgmedia.nl
PSYCHOLOOG
STEVEN PONT
Help? Waarom help? Wat is
dat toch, dat we het idee heb
ben pas werkelijk te leven als
we tenminste 234 (Facebook)-
vrienden hebben? Onzin! Jouw
zoon heeft de prachtige gave
een diepe, betekenisvolle
vriendschap met een
soortgenoot aan te gaan,
met wie hij alles samen
wil doen en delen.
Ik denk dat er duizenden
volwassenen zijn die
graag zouden inruilen voor ie
mand met wie ze nou eens niet
lachend op een fake-foto hoe
ven te gaan, om te laten zien
hoe leuk ze wel niet zijn.
Hoeveel mensen zouden niet
graag iemand hebben bij wie
ze ook moe en lelijk durven
zijn, in de wetenschap dat
diegene toch wel blijft. Omdat
diegene vanuit mildheid en
acceptatie naar ze kijkt.
Mijn conclusie is dus: je zoon
heeft geen enkel probleem.
Sterker, er zijn een hoop
mensen die nog iets van
hem kunnen leren. Geef
hem vanavond daarom
maar een extra stevige
knuffel als hij gaat
slapen, want hij is
hun
234 vrienden een voorbeeld.
Veelvuldig gebruik van trillend
gereedschap kan inderdaad
tot een beknelde zenuw leiden
inclusief tintelingen, pijn of ver
mindering van kracht en/of ge
voel, met name in de handen
en armen.
De zenuw die naar de
geslachtorganen vertakt
heet de nervus puden-
dus. Beknelling van
deze zenuw leidt tot
brandende pijn bij
de geslachtsorga-
VOEDINGSDESKUNDIGE
KLASKE VAN NORREN
De kans dat er te veel gifstof
fen in overtollig lichaamsvet
opgeslagen zou zijn, is gering.
In voeding kunnen weliswaar
stoffen voorkomen die boven
een bepaalde concentratie
schadelijk zijn voor de gezond
heid zoals dioxines en zware
metalen. Maar voor deze
stoffen zijn binnen Europa
in wettelijke normen en re
gels vastgesteld. Als een
product de norm over
schrijdt, mag het niet op
nen of het perineum, pijn bij
het vrijen of gevoelloosheid in
het bekken.
Bij het ouder worden neemt de
zenuwgeleiding in het alge
meen af. Het gevoel in de ge
slachtsorganen vermindert
daardoor. Ook veelvuldig ge
bruik van een vibrator (of an
dere harde prikkels) kan zor
gen voor het verminderen van
je gevoel.
Het stimuleren van de door
bloeding door het bekken
te bewegen, de bekken-
bodemspieren te trainen
en niet te lang zitten, kan
de gevoeligheid vergroten.
Via lichaamsgerichte
therapie kun je leren
om subtielere prikkels
(weer) te leren voelen.
de markt komen, of wordt het
ervan af gehaald. De Neder
landse Voedsel- en Waren
autoriteit ziet toe op de na
leving van deze regels. De
normen zijn bovendien zo ge
kozen dat er bij overschrijding
nog niet direct schadelijke
effecten hoeven op te treden.
Als u gezond eet, varieert u uw
voeding. Hiermee verlaagt u
ook nog de kans dat u herhaal
delijk te veel van een bepaalde
voedingsstof binnen zou krij
gen.
Hebt u overgewicht, dan is
en blijft afvallen een ge
zonde keuze. Rustig en
geleidelijk afvallen is het
beste, door gezonder en
minder te eten en door
meer te bewegen.
'We moeten
af van het idee
dat het verval
intreedt'
REGIEN KLEIN HEGEMAN
Margriet Sits
koorn is neuropsy-
choloog en hoog
leraar klinische
neuropsychologie.
Naast haar weten
schappelijke werk
publiceerde zij
onder meer Het
maakbare brein
(2006), Lang leven
de hersenen
(2008), Passies
van het brein
(2010), Ik wil iets
van jou, jij wilt iets
van mij (2012) en
Hersenhack (2019).
HAR6R IET SITSKOORN.
Het 50+ brein,
ouder wordende
hersenen in de
moderne maat
schappij ver
schijnt bij Pro
metheus (€15).
