Herinnering aan verleden
li
'Als we kerst in de
zomer zouden
vieren, zouden we
een stuk minder
nostalgisch zijn
22
euwenlang werd nostal
gie gezien als een psy
chiatrische stoornis.
Nog tot ver in de 20ste
eeuw waren weten
schappers er heilig van overtuigd
dat nostalgische sentimenten fy
siek en mentaal leed veroorzaakten.
Stilstaan bij het verleden zou men
sen ervan weerhouden in het hier
en nu te leven en zo de gezondheid
schaden.
„Inmiddels weten we wel beter'',
zegt Ad Vingerhoets, emeritus
hoogleraar emoties en welbevin
den aan de Tilburg University.
,,Nostalgie is een belangrijke en ge
zonde emotie, waarvan onder meer
is aangetoond dat het eenzaamheid
en angst tegengaat. Het maakt ons
ook vrijgeviger en toleranter. En we
worden er letterlijk warmer van.''
Vingerhoets is vooral bekend om
zijn onderzoek naar verdriet en tra
nen, dat hem de bijnaam 'huilpro-
fessor' opleverde. Daarnaast ver
diepte hij zich in heimwee en nos
talgie, het bitterzoete gevoel dat we
ervaren bij het ophalen van vroege
herinneringen.
Tranen vallen daarbij overigens
zelden, zegt de hoogleraar. „Nostal
gische herinneringen zijn in de re
gel positief. Ze kunnen weliswaar
negatief beginnen, maar eindigen
rooskleurig. Daarnaast gaan ze
meestal over sociale situaties, ofwel
het samenzijn met anderen.''
Zijn broer deelde onlangs een
nostalgische herinnering aan het
sinterklaasfeest. „Als kinderen
stonden hij en onze zus soms uren
voor het raam van de slaapkamer
om de sint op te wachten. Naïef na
tuurlijk, maar we moesten er sa
men hartelijk om lachen.''
Zelfvertrouwen
Over nostalgie bestaat een aantal
misverstanden. Zo moet het niet
worden verward met het gevoel van
'vroeger was alles beter', wat tot
verbittering kan leiden. Nostalgi
sche herinneringen kunnen men
sen juist optimistisch over het he
den en de toekomst maken, bena
drukt Vingerhoets.
,,Het ophalen van fijne herinne
ringen geeft mensen het gevoel dat
hun leven zin heeft. Daardoor krijgt
het zelfvertrouwen een boost en
kijken mensen met meer vertrou
wen naar de toekomst.''
Nostalgische herinneringen zor
gen er niet alleen voor dat we ons
beter voelen, maar ook dat we meer
om anderen geven. Uit onderzoek
blijkt dat mensen met nostalgische
gevoelens meer doneren aan goede
doelen. Ook zijn er aanwijzingen
dat ze ons inlevingsvermogen een
impuls geven. „Het maakt ons
menselijker'', aldus Vingerhoets.
In het verleden werd nostalgie
vaak op een hoop gegooid met
heimwee. ,,Maar heimwee is een
soort reactieve depressie die over
eenkomsten vertoont met rouw
en liefdesverdriet. Er is eigenlijk
ook maar één remedie tegen: terug
De feestdagen roepen bij veel mensen nostalgische
gevoelens op. We mijmeren bij de kerstboom graag
over onze kindertijd. Maar wat is het nut van deze
bitterzoete herinneringen?
KAJ VAN ARKEL
naar huis'', aldus Vingerhoets.
Nostalgie steekt anders in elkaar.
Onderzoekers aan de universiteit
van Southampton ontdekten dat
mensen die nostalgie ervaren het
warmer krijgen. Tijdens een expe
riment werden twee groepen men
sen in een kamer gezet waar de
temperatuur 16 graden was. De ene
groep werd gevraagd om nostalgi
sche herinneringen op te halen,
terwijl de andere groep de opdracht
kreeg om 'neutrale' herinneringen
op te diepen. De eerste groep
schatte de kamertemperatuur ho
ger in. In een tweede experiment,
waarbij de proefpersonen hun
hand moesten onderdompelen in
ijswater, hield de nostalgiegroep
het langer vol.
Het is volgens Vingerhoets dan
ook niet vreemd dat we nostalgie
vooral in de winter willen ervaren.
Buiten is het immers koud, donker
en onaangenaam. Door te mijme
ren over vroeger krijgen we het
weer warm. „Ik vermoed dat we
een stuk minder nostalgisch zou
den zijn als we kerst en oud en
nieuw in de zomer zouden vieren.
Het zou wat dat betreft interessant
zijn om te kijken of mensen in Aus
tralië in december net zo nostal
gisch zijn als wij in Nederland.''
Nostalgische gevoelens kunnen
door van alles en nog wat worden
opgerakeld, bijvoorbeeld door een
bepaalde locatie, een oude foto of
een film die je al lang niet meer
hebt gezien.
De voornaamste triggers zijn geur
en muziek. „Binnenkort start weer
de Top 2000 op de radio, dat is het
feest van de nostalgie. Iedere luiste
raar heeft zijn eigen unieke verhaal
bij een liedje'', aldus de hoogleraar.
ZATERDAG 7 DECEMBER 2019 GO
A
Nostalgie
verwarmt
hart en
lichaam
