mm
U'-
Afgelopen zomer misschien The Big
gest little Farm gezien? Een mooi gefilmde
documentaire over een stel dat het stadse
leven verruilt voor een boerderij even
buiten Los Angeles om zelfvoorzienend te
leven. De natuur is ruig, maar ook gul, denk
aan de rijkdom van groenten, noten, vruch
ten en granen, mits - en deze mits is met
een groot uitroepteken - we goed voor onze
aarde zorgen. De film is een pleidooi voor
een betere verhouding met de aarde.
Eenzelfde oproep vinden we terug in
recent verschenen titels met de natuur in
de hoofdrol. Wat opvalt is dat daarin de
betrokkenheid en bezorgdheid over onze
aarde de boventoon voeren. De vrees dat de
mens de natuur voorgoed aan het verpesten
is, klinkt er donker als aarde in door.
Lidewey van Noord schrijft in Terug naar
de natuur (Volt, €21) over hoe het komt dat
de mens zo weinig stilstaat bij wat de aarde
nodig heeft. De stadsmens is volgens haar
verder verwijderd van de natuur dan ooit.
Consument en boer staan zelfs lijnrecht
tegenover elkaar. Dat maakt dat we steeds
meer kritiek hebben op boeren. ,,We ver
wijten de boer dat hij varkens op roosters
houdt en we vinden het zielig dat koeien zo
weinig naar buiten mogen, we geven boe
ren de schuld dat weidebloemen en weide
vogels uitsterven. Maar wij consumenten
willen zo goedkoop mogelijk eten, en zijn
daardoor medeverantwoordelijk."
Van Noord woont een deel van het jaar in
een dorp in de Italiaanse streek Piemonte.
Ze was als kind al geïnteresseerd in het boe
renbestaan en besloot onlangs als vrijwilli
ger op verschillende boerenbedrijven te
gaan werken, overal ter wereld. Daar stond
ze plotseling koeienstront te scheppen, als
Neerlandica. Maar dat kon haar niet sche
len. Het voelde voor haar juist als een leer
school. Bij elk boerenbedrijf dat wordt op
gedoekt, gaat er kennis verloren, besefte ze.
Ze zag hoeveel boeren weten en kunnen.
Over een winters verblijf op een wijnboer
derij om te leren snoeien, schrijft ze over de
boer: 'Ik wilde uitgaan van regels, zodat ik
het goed kon doen, maar voor hem was ran
ken snoeien zo'n automatische, intuïtieve
handeling, dat hij het me bijna niet kon
uitleggen. Hij maakte een opmerking die ik
niet meer zou vergeten: onze verre voorou
ders wisten intuïtief hoe ze met planten
moesten omgaan. Ze hoefden het niet te
leren.' Even verderop noteert ze: 'Onze
verre voorouders waren onderdeel van de
natuur, zoals vogels dat zijn. Ze keken
anders dan wij nu doen, ze wisten precies:
met die plant, of van dat dier, kan ik iets
maken. Die kennis zijn we kwijtgeraakt.'
Hoever we verwijderd zijn geraakt van de
natuur, blijkt goed uit een ander voorbeeld.
Veel mensen staan niet stil bij waar onze
melk vandaan komt; we vergeten dat een
koe alleen melk geeft als ze een kalfje heeft
ZATERDAG 7 DECEMBER 2019 33
