Slootwater en vennen zijn er niet best aan toe
NIEUWS 13
Een premier die vertrekt, een minister die
wordt gearresteerd, een vermoorde journaliste,
gouden paspoorten en een geheimzinnig bedrijf
dat 17 Black heet: het lijkt wel alsof het steeds
erger wordt op Malta.
Het is niet duidelijk waar het be
gon en het is al helemaal niet dui
delijk waar het gaat eindigen. Wat
we wel weten is dat Malta al een
tijdje verstrikt is in een web van
corruptie, vriendjespolitiek en
zelfs moord. Het is een verhaal dat
voor de eerste keer wordt verteld
door de journaliste Daphne Caru
ana Galizia, maar dat al veel eerder
is begonnen.
In haar populaire blog Running
Comment (met meer lezers dan alle
dagbladen van Malta bij elkaar)
begint Caruana Galizia in 2016 te
schrijven over corruptie tot in de
hoogste politieke kringen op het
eiland. Het draait om de jonge,
ambitieuze premier Joseph Mus-
cat en enkele van zijn naaste me
dewerkers. Uit de Panama Papers
(weet u nog: die enorme berg ge
heime gegevens over al dan niet il
legale offshore-bedrijven) blijkt
dat Keith Schembri en Konrad
Mizzi zo'n bedrijf bezitten. Dit
zijn geen gewone Maltezen, maar
respectievelijk de chef-staf van
premier Muscat en de minister
van Energie. Hoewel het niet de
bedoeling is dat deze mensen ge
heime bedrijven bezitten, worden
ze door Muscat niet tot de orde ge
roepen.
Caruana Galizia bijt zich vast in
het dossier en komt met de ont
hulling dat ook de vrouw van de
premier een dergelijk bedrijf bezit.
Het zou zelfs illegale betalingen
ontvangen. Tegelijkertijd begint
ze ook te schrijven over een bedrijf
met de naam 17 Black Limited, dat
connecties zou hebben met Malte
se politici. Voor de eerste beschul
diging kan ze geen overtuigend
bewijs leveren (mevrouw Muscat
wordt door onderzoek vrijgepleit).
Van 17 Black blijft nog veel in duis
ternis gehuld. Ze kan niet achter
halen wie de eigenaar is of wat het
bedrijf precies doet.
Autobommen
En ze komt ook niet veel verder,
want op 16 oktober 2017 wordt ze
vermoord. Om precies 14.58,55 uur
ontploffen er twee bommen in
haar auto, vlakbij haar huis in het
dorpje Bidnija. Algemeen wordt
aangenomen dat ze de hoogste
prijs heeft moeten betalen voor
haar onderzoek naar corruptie in
de regering, witwaspraktijken,
vriendjespolitiek en de 'schande
lijke' handel in paspoorten. Heel
Europa, zo waarschuwde ze, zal
lijden onder het paspoortmisbruik
door 'Chinese aluminiummiljar-
dairs, Israëlische spionagesoft-
ware-magnaten en Jordaanse ka
melendrijvers'. Deze zogenaamde
gouden paspoorten zijn voor wie
ze kan betalen een toegangskaartje
tot de Europese Unie. Er zijn meer
landen die dit doen: ook Bulgarije,
Cyprus en Oostenrijk. Het Euro
pees Parlement wil dat hier een
eind aan komt, maar krijgt steeds
het deksel op de neus. Het ver
strekken van paspoorten is im
mers een zaak van de lidstaten
zelf.
De dood van Caruana Galizia
maakt echter geen einde aan de
onthullingen, ook al is Muscat in
middels herkozen (het gaat econo
misch namelijk erg goed met
Malta). De Maltese anti-witwas
waakhond ontdekt dat 17 Black
wordt geleid door de projectont
wikkelaar Yorgen Fenech. En vorig
jaar dook er een email uit 2015 op
waaruit zou blijken dat 17 Black
geld betaalt aan twee bedrijven uit
de Panama Papers: die van Schem-
bri en Mizzi. In de vroege ochtend
W Verguisde premier
Muscat belooft op te
stappen, mits er een
goede opvolger is
van 27 november wordt Fenech
door de politie van zijn jacht ge
haald, dat op het punt staat uit te
varen. Ze wil informatie van hem
over de moord op Caruana Galizia.
Tot ieders verbijstering blijft Fe-
nech niet voor de zoveelste keer al
les ontkennen, maar gaat voor een
deal: hij wil een presidentieel par
don in ruil voor wat hij weet over
de moord en belastende informa
tie over Keith Schembri.
Na jaren van geruchten wordt
het Schembri en Mizzi te veel. Ze
nemen ontslag. Hun baas, premier
Muscat, blijft wel aan, omdat het
land 'stabiel leiderschap' nodig
heeft. Vervolgens wordt Schembri
ook nog eens gearresteerd, naar
verluidt vanwege betrokkenheid
bij de moord. Als hij snel daarna
wordt vrijgelaten, slaat de vlam in
de pan. De straten van de hoofd
stad Valletta lopen vol met men
sen die maar twee woorden roe
pen: ,,Joseph out!'' Afgelopen zon
dag gaf Muscat toe, min of meer.
Hij vertrekt begin volgend jaar -
als er tenminste een geschikte op
volger is: Malta is dringend toe aan
'een nieuw hoofdstuk', zei hij.
De ongerustheid borrelt op uit
een groot burgeronderzoek op
initiatief van Natuur Milieu
en ASN Bank, dat is gecontro
leerd door onderzoeksinstituut
NIOO-KNAW. De overheid
controleert de kwaliteit van
kleine wateren nauwelijks.
Net als bij grotere wateren,
waar de waterkwaliteit wel
wordt gemonitord, blijkt de si
tuatie in veel sloten, beken en
vennen niet best: 22 procent van
de bijna achthonderd onder
zochte wateren scoort slecht, 61
procent matig en slechts 17 pro
cent bleek van goede kwaliteit.
Mest en riooloverstorten lijken
de voornaamste bronnen van
verontreiniging.
Drinkwater
Kleine wateren vormen samen
een derde van het Nederlandse
oppervlaktewater. ,,Het zijn de
wateren waar mensen het meest
mee in aanraking komen. De ge
middelde Nederlander komt
niet dagelijks bij het IJsselmeer,
maar wel bij het slootj e voor zijn
huis. De kleine wateren vormen
de haarvaten van ons watersys
teem, waar we van afhankelijk
zijn als we willen zwemmen of
schoon drinkwater willen.
Daarnaast vormen ze een be
langrijk leefgebied voor vissen,
planten, insecten en vogels'',
zegt NIOO-ecoloog Sven Teur-
linkx.
Drinkwaterbedrijven sloegen
al eerder alarm over de kwaliteit
van het oppervlakte- en grond
water in ons land. Rivieren ra
ken steeds sterker verontreinigd.
De winning van drinkwater
komt daardoor in gevaar. Daar
komt bij dat de burgermetingen
mogelijk een te rooskleurig
beeld geven. ,,We hebben niet
gemeten of er poepbacteriën of
blauwalg in het water zitten, of
dat het water veilig is om in te
zwemmen.''
donderdag 5 december 2019
r De bevolking van Malta
lijkt maar één verhaal te
geloven over duizeling
wekkende misstanden
op het eiland: dat van de
vermoorde journaliste
Daphne Caruana Galizia.
Haar ouders gaan
voorop bij betogingen,
premier Muscat (foto
boven) is de gebeten
hond. foto's reuters, afp
Moord Galizia stort Malta in chaos
Mark van Assen
Valletta
De kwaliteit van kleine wate
ren in Nederland is zorgelijk.
Zo heeft ruim tweederde van
de sloten, beekjes en plassen
een te hoog stikstofgehalte.
Annemieke van Dongen
Rotterdam
Ook chemisch afval belandt soms in de sloot, zoals hier bij Venlo. foto anp
