van gameverslaving Wat zegt de wetenschap
Visie van onbekende helpt
vaak bij oplossen dilemma
Eureka! Behoefte aan verandering
'In het oplossen
van complexe
problemen zit
ook vrijheid
23
'Spelers
die er veel
tijd en geld
in hebben
gestopt,
blijven
doorgaan'
Tijd voor een verbod?
Moet er net als in België een ver
bod komen op loot boxesLem-
mens vindt van niet en ziet het
ook niet zo snel gebeuren. „Vol
gens de Kansspelautoriteit valt het
openen van loot boxes niet onder
gokken, omdat de inhoud daarvan
buiten het spel geen geldwaarde
heeft.''
De gameonderzoeker maakt
zich vooral zorgen om het gokge-
drag dat loot boxes stimuleren. Met
name minderjarigen zouden hier
door een verhoogde kans op gok
verslaving lopen. Lemmens zou
daarom graag eenzelfde systeem
als in China zien, waar aanbieders
van loot boxes de winstkansen
moeten vermelden. „Inzichtelijk
heid in de kansberekening van
loot boxes kan spelers doen inzien
dat het hun tijd en geld niet waard
is.''
De invoering van een limiet op
de besteding aan loot boxes, waar
steeds meer stemmen voor op
gaan, ziet Lemmens niet zitten.
„Dat kan makkelijk leiden tot an
dere problemen. Bijvoorbeeld dat
spelers hun speeltijd verlengen,
om op die manier loot boxes vrij te
spelen. Het is de vraag of je dat
wilt, zeker in het geval van kinde
ren.''
,,Hoe goed wij problemen oplos
sen, bepaalt de kwaliteit van ons
leven'', zegt onderwijsfilosoof
Teun Dekker van de Universiteit
Maastricht. „Weloverwogen keu
zes zijn dus belangrijk.''
Het leven is problemen oplos
sen. Van kleine kwesties binnen
ons gezin of tijdens het werk, tot
aan grotere maatschappelijke pro
blemen in onze samenleving, zo
als het stikstofprobleem en de dis
cussie over het terughalen van IS-
vrouwen naar Nederland.
Niet elk probleem vraagt om
hetzelfde type oplossing, zegt
Dekker. ,,Een simpel probleem los
je op door een bestaande serie in
structies toe te passen", zegt Dek
ker. ,,Denk aan een rekensom of
het invullen van de belastingaan
gifte.'' Als je het stappenplan goed
volgt, rolt het juiste antwoord er
vanzelf uit.
Maar bij complexe problemen
kun je verschillende instructies
volgen en zijn er ook meerdere
antwoorden mogelijk. ,,Neem bij
voorbeeld een medicijnfabriek die
milieuvervuiling veroorzaakt'',
zegt Dekker.
Vanuit de gezondheidszorg ge
redeneerd zou je zeggen dat het
belang van de medicijnen groter is
dan de schade en dat de fabriek
daarom open moet blijven. Daar
entegen zouden ecologen beslis
sen om de fabriek te sluiten, om
dat de vervuiling slecht is voor de
dieren en planten in de omgeving.
,,Het lastige is dat voor beide op
lossingen geldt dat het voor som
mige mensen een verbetering is,
maar voor anderen juist een ver
slechtering.''
Zo'n complex probleem oplos
sen is ingewikkeld. Ten eerste
moet je in kaart brengen welke re
gels je allemaal zou kunnen toe
passen, zoals vanuit de gezond
heidszorg of milieubescherming.
Vervolgens moet je bedenken wat
voor impact die oplossingen heb
ben, op werkgelegenheid of medi
cijnen die anders veel duurder
worden. Maar het moeilijkst vol
gens Dekker is dat je jezelf moet
afvragen wat jij belangrijk vindt.
,,Je moet kiezen op basis van je ei
gen waarden en die keuze kunnen
verantwoorden, tegenover jezelf
en tegenover de mensen die daar
door geraakt worden.''
Dit soort problemen komen we
ook tegen in ons eigen leven. ,,Dat
voelt dan als meerdere stemmetjes
in je hoofd die met elkaar uitvech
ten wat ze willen.'' Dat kiezen is
hartstikke moeilijk, want er is nie
mand die bevestigt dat je het goed
hebt gedaan. Maar er is ook goed
nieuws, volgens Dekker. ,,In het
oplossen van complexe proble
men zit ook vrijheid. Je maakt een
keuze op basis van wat jij zelf be
langrijk vindt.''
En daarbij kunnen we onze blik
verruimen door nieuwsgierig te
blijven naar anderen. ,,Maak bij
voorbeeld af en toe een praatje
met iemand die je helemaal niet
kent. Door open te staan voor de
belevingswereld van anderen en
die te vergelijken met wat jij écht
belangrijk vindt, kun je pas beslis
sen hoe jij je leven wil leiden.''
,,Tijdens mijn studie psy
chologie raakte ik enorm
gefascineerd door de her
senen. Na mijn promotie
ben ik gaan werken met
mensen met het locked-in-
syndroom, dat zijn patiën
ten die verlamd zijn, niet
kunnen communiceren,
maar cognitief intact zijn.
Ik specialiseerde me in
brain computer interfacing
(BCI), een technologie
waarbij bepaalde hersen-
signalen worden gemeten
en gedigitaliseerd die ver
volgens door een compu
ter worden geclassificeerd
en in acties worden omge
zet.
Dankzij de BCI kunnen
die patiënten weer een
heel klein beetje commu-
niceren. Tijdens mijn on
derzoek was ik benieuwd
naar de mening van de pa
tiënten over de BCI, de
ethiek erachter en so
wieso: of ze er blij mee
waren. Ik interviewde een
dame die een hersen
staminfarct had gehad en
relatief goed kon commu
niceren. Ze vond die brain
computer interface best
leuk en wellicht hielp hij
haar beter te communice
ren. Maar waar zij, en ve
len met haar, echt be
hoefte aan had was een
verandering van de maat
schappij. Ze zei: 'BCI's
zijn leuk en aardig, maar
verzin eens wat om de
maatschappij mee te ver
anderen'. Ze doelde erop
dat gehandicapten wor
den gemeden. Weten
schappers ontwikkelen
hightechapparatuur, maar
mensen met ALS gaan ge
woon dood.
Met haar nam ik het ini
tiatief tot de Catwalk, een
bijeenkomst voor mensen
met een locked-insyndroom
die zichzelf konden laten
zien en konden tonen
waar ze trots op zijn. Uit
eindelijk leidde dat inter
view ook bij mij tot een
verandering. Ik geef nu
met Paul Trossel, een van
de personen die ik des
tijds heb geïnterviewd,
theatercolleges. Over het
locked-insyndroom en hoe
je omgaat met pech.''
-Jim Jansen
GO ZATERDAG 30 NOVEMBER 2019
Kijk op de site
bij /wetenschap
ofwel verzonken kosten'', legt
Lemmens uit. „Hoe hoger de in
vestering is, hoe moeilijker we het
vinden om ons verlies te nemen.
Spelers die veel tijd en geld geïn
vesteerd hebben blijven doorgaan,
zelfs als ze eigenlijk geen plezier
meer uit het spel halen.''
De magische doos
is al verboden in
België.
FOTO MARK REIJNTJENS
Dagelijks krijgen we in ons leven complexe problemen en dilemma's voorgeschoteld.
De juiste oplossingen kiezen is daarbij van evident belang. Maar hoe doe je dat?
ELIANE NEUTEBOOM
Wetenschappers
vertellen over hun
eurekamoment.
Deze keer Femke
Nijboer (40),
universitair docent
creatieve
technologie aan de
Universiteit Twente.
FOTO HH
Wetenschap wordt gemaakt in samenwerking met NewStientiSt en met l f vanvnederland
