Ik heb geleefd
Nederland is al sinds de
Terminaal zieke Dhjana is een
bekende van de AIVD. 'Ik was
mijn hele leven anarchist.'
.1
hoop datlk het Zf™
dekentje dat ik haar kinderen. Een
brei, nog kan ook toe. In Ede
In januari gaan
de scholen
twee dagen
staken. Uniek.
Het tekort aan
leraren is dan
ookenorm.
Stagiaires vullen
de gaten. Juf
Aletta - al 34 jaar
met hart en ziel
voor de klas -
houdt het hoofd
maar net boven
water. Maar hoe
komen we aan
nieuwe Aletta's?
18
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
e was 7 toen ze een documentaire
zag over doodgeknuppelde baby
zeehondjes. De volgende dag ver
telde ze er verontwaardigd over in
de klas. Dat leidde uiteindelijk tot
een kinderkruistocht naar de Noorse ambas
sade. Ruim tweeduizend leerlingen
schreeuwden 'stop de zeehondjesmoord'.
,,Ik ben mijn hele leven anarchist geweest'',
zegt Dhjana Samshuijzen. „Mensen denken
dat anarchisme betekent dat je overal schijt
aan hebt en doet waar je zin in hebt, maar dat
is niet de kern. Het gaat erom dat je je eigen
verantwoordelijkheid neemt en van daaruit
handelt.''
Inmiddels is Dhjana 53 en komt ze in de da
tabase van de AIVD voor onder het kopje
'links extremisme', vermoedt ze. De voorma
lig onderwijzeres liep mee in menige de
monstratie tegen het migratiebeleid, ketende
zich vast aan een hek als ze dat nodig vond en
voerde actie tegen de mensonterende uitzet
tingen van asielzoekers.
Het actievoeren is nu voorbij. De AIVD kan
haar naam schrappen, want Dhjana gaat
dood. In januari hoorde ze dat ze longkanker
heeft, in november bleek dat de uitzaaiingen
zijn doorgedrongen tot haar hersenen. Dat
laatste betekent dat ze in de war zal raken -
een ondraaglijke gedachte. ,,Dat ik de wereld
of mijzelf niet meer begrijp.Dat vind ik ook
heel naar voor mijn kinderen.''
Vier heeft ze er; de jongste kwam ter we
reld in een kraakpand in Bilthoven. Haar
derde kleinkind is onderweg, maar die ge
boorte zal ze niet meer meemaken. Dat doet
pijn. ,,Ik heb geen bucketlist, maar hoop dat
ik het dekentje dat ik voor de baby aan het
breien ben, nog kan afmaken.''
voorliefde voor breien en haken. Ze zit bij een
handwerkclub. Op haar uitvaart zullen we
een bont gezelschap aantreffen, voorspelt ze.
Dames met breipennen, langharige mannen
van de motorclub en een flinke kluit links
radicalen. En dat allemaal in een kerk in Ede.
Tegen haar noodlot heeft ze zich niet ver
zet. ,,Vanuit mijn boeddhistische achter
grond denk ik: dit is de tijd die ik heb gekre
gen. Het is goed. Ik heb niet het gevoel dat me
iets ontnomen wordt.'' Dat wil niet zeggen
dat ze niet huilt. Doordat zij doodgaat, zijn
haar kinderen en kleinkinderen straks ver
drietig. Dat wil je als moeder niet.
Als activist heeft ze genoeg bereikt, vindt
ze. Na twee activistische burn-outs - ,,ja, dat
bestaat'' - wilde ze de wereld van het links
radicalisme gezonder maken. Ze realiseerde
zich dat actievoerders niet alleen overspan
nen raakten door de angst en het verdriet die
ze bijvoorbeeld onder asielzoekers tegen
kwamen, maar dat ze ook getraumatiseerd
werden door politiegeweld of agressie uit
rechts-extremistische hoek.
„Conventionele hulpverleners snappen
niet vanuit welke motivatie je protesteert. Ze
zullen je betichten van zelfbeschadigend ge
drag. Als jij het risico loopt bij een demon
stratie een wapenstok tegen je hoofd te krij
gen, ga je toch gewoon niet?''
Dhjana ging trainingen volgen en gaf haar
kennis door aan actiegroepen in heel Europa.
,,Je wilt gewoon dat mensen zich oké voelen
en dat de sociale strijd door kan gaan.'' Ver
schillende teams zetten haar werk voort.
De komende weken staan in het teken van
afscheid nemen. Dhjana kan niet iedereen
meer persoonlijk uitzwaaien. Het kost haar
te veel energie, ze
'Ik heb geen heeft ook tijd no-
1 1 rt dig om te verwer-
bucketlist. Ik ken dat ze zal ster-
Afghaanse jonge-
voor de baby man rekent ze daar
zette ze eens twee
afmaken' jaar lang de deuren
van haar eenge
zinswoning open voor ongedocumenteer-
den. Wie wilde, mocht korte of langere tijd
onder haar veilige dak slapen. De Afghaanse
jongen bleef en werd een beetje familie. ,,Op
een ochtend stond de vreemdelingenpolitie
op de stoep. Ze hadden aanwijzingen dat op
mijn adres illegalen verbleven. Ik zei dat ik
me even moest aankleden en heb de deur
dichtgedaan. Ik heb de jongen via de achter
deur laten ontsnappen. Als ze hem hadden
gevonden, was hij gedeporteerd.'' Intussen
heeft hij al jaren een verblijfsvergunning.
In haar kleine woonkamer is Dhjana be
gonnen met het kalligraferen van teksten die
tijdens haar uitvaart als spandoeken in de
kerk komen te hangen. Ze rolt er eentje uit.
'Uiteindelijk blijft alleen de liefde over.'
elfs juf Aletta, die haar
beroep na 34 jaar nog al
tijd heerlijk vindt,
breekt het zweet af en
toe uit. ,,Dan hoor ik op
het Journaal dat de basisschool er
weer iets bij moet doen en denk ik;
hoe dan? Wanneer? En door wie? Ik
krijg het nu al nauwelijks voor el
kaar.''
De 54-jarige juf van groep 8 van
'SOL Admiraal' in de Zuid-Hol
landse gemeente Hendrik-Ido-Am-
bacht dreunt in één adem wat extra
taken op. ,,Dat kinderen gezonder
moeten ontbijten. Dat ze alles we
ten van milieuvervuiling. Dat ze
zich veiliger gedragen in het ver
keer. Dat ze leren tandenpoetsen.
Dat ze begrijpen hoe sociale media
werken. Dat ze meer boeken lezen.
Dat ze meer bewegen.''
Wat was het anders toen ze in
1985 aan de Pedagogische Academie
in Rotterdam afstudeerde. Toen
ging het nog om rekenen en schrij
ven, toen had het beroep nog status
en was er geen tekort maar een
overschot. Sterker: iedereen wilde
wel zo'n baan als leraar. Robert Sik-
kes (hoofdredacteur van Onderwijs
blad van vakbond AOB): ,,Veel va
kantie, een leuk salaris: ooit was het
een beroep om jaloers op te zijn.''
Nu is de reputatie van leraren op
de basisschool op de statusladder
van plek 42 naar 69 gekelderd,
kampt bijna een kwart met burn-
De roofbouw op de onderwijzer
MINDER Massale protesten tegen de HOS-nota
waarmee salarissen van leraren omlaag gaan.
ZATERDAG 30 NOVEMBER 2019 GO
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Dhjana Samshuijzen is een activist met een
Annemarie Haverkamp gaat met vakantie. Deze
rubriek verschijnt zaterdag 4 januari weer.
Wie is er
ELLEN VAN GAALEN
EEFJE OOMEN
Gedurende de af
gelopen decennia
is het beroep van
onderwijzer stel
selmatig leegge
plukt. Hier een
overzicht van die
maatregelen en de
lapmiddelen.
Wilt u ook het verhaal vertellen over uw levenseinde dat nabij is? annemarie@dpgmedia.nl
