een dubbel karakter'
'Geld maakt
onafhankelijk.
En ik wilde
graag vrij zijn'
17
Heerenveen. En bij AZ was u
daarna als trainer amper bezig
of u degradeerde uzelf tot as
sistent.
,,Het was genoeg zo. Het gekke is
dat ik in die positie van assistent
tegen de hoofdcoach voortdu
rend zei: 'Maak je toch niet zo
druk.' Toen kon ik het wel.''
,,Gekke vraag.'' Dan, na een korte
stilte: ,,Het boek eindigt filoso
fisch bijna, met fragmenten uit
mijn dagboekaantekeningen. Die
komen uit de tijd dat ik voor het
eerst besefte dat ik niet meer te
rug zou komen als voetballer en
dat ik nog maar moest zien of ik
terug kon komen als gezond
mens.''
,,Dat was een periode waarin ik
heel diep ben gegaan. Ik pro
beerde van alles om eruit te ko
men, van bezoeken aan weten
schappers tot godsdiensten. Ik
bevond me op de bodem van
mijn bestaan. Als je daar een keer
bent geweest, word je vanzelf wel
wat nederig.''
Koestert u daardoor nog meer
het geluk? Uw leven met Lies-
beth, al meer dan dertig jaar
uw partner, en de inmiddels
volwassen kinderen?
,,In die moeilijke periode kon ik
op een gegeven moment weer
wat fietsen. Ik kwam op een mid
dag thuis na een voorzichtig
rondje, en stond in de tuin te
klooien, omdat zomaar afstappen
echt niet ging. Mijn dochter An
gela kwam aanlopen en gaf mij
snel mijn krukken aan. Ik weet
nog dat ik dacht: fok! Dat niet!''
ben nog altijd competitief. Dat
was ik anders misschien wel kwijt
geweest. Daardoor ben ik nu best
fit. Een stuk fitter dan andere
mannen van mijn leeftijd.''
Nooit gedacht: ik ga zoals de
meeste mensen gewoon voor
de lol sporten?
,,Ik blijf een topsporter in mijn ge-
dachten. En topsport heeft een
dubbel karakter. De successen ko
men alleen als je jezelf van alles
oplegt. Bij mij zit dat in een stre
ven naar de ultieme perfectie. Die
eigenschap heeft mij al die over
winningen en doelpunten ge
bracht, maar als het een andere
kant opslaat, dan is het meteen
goed mis. Wie alleen met perfec
tie genoegen kan nemen, raakt in
paniek als die perfectie buiten be
reik komt. Ik heb moeten leren
over tegenslagen heen te stappen.
Om door te gaan en te relativeren.
Ik kon me die onverstoorbaarheid
lange tijd niet eigen maken. Om
dat ik te graag wil presteren.''
Na het trainerschap bij Ajax, in
2009, nam U afstand van het
voetbal. Om in 2012 bij Heeren
veen terug te keren. Wat deed
u in die jaren ertussen?
,,In die periode ben ik de andere
kant op gaan kijken. Ik heb cur
sussen gedaan, waaronder neuro-
linguïstisch programmeren - om
positieve veranderingen in gedrag
en gedachten op gang te krijgen.''
,,Na een paar jaar dacht ik: mis
schien kan ik het nog een keer
proberen. Ik heb natuurlijk zo'n
beetje m'n hele leven in het voet
bal doorgebracht, dus het was niet
zo gek dat ik daar weer uitkwam.''
U was een succesvol coach bij
dat ik dacht: ik kan nog zo mee
doen. Dat heeft tot 2002 geduurd.
Tot ik 38 was geworden, de leeftijd
waarop ik ook met een gezonde
enkel had moeten stoppen.''
,,Ik weet zeker dat ik anders zo
lang had doorgevoetbald. Die
mentaliteit had ik, of beter: die
mentaliteit heb ik. Om alles op te
brengen voor dat ene doel. Als het
zo was gegaan, was ik ook een an
dere trainer geworden. Als oudere
voetballer sta je anders in een
groep. Dan kom je geleidelijk aan
meer in een beschouwende, lei
dende rol. Bij mij was de overgang
radicaal: van beste voetballer van
de wereld naar die fatale enkelo
peratie drie maanden later, en uit
eindelijk mijn gedwongen af
scheid. Om acht jaar later als trai
ner terug te keren, meteen als
coach van het Nederlands elftal.''
,,Het was van de hemel naar de
hel. Ik kan niet anders dan er posi
tief naar kijken. Want het leuke is
wel dat ik nu nog steeds sport. Ik
squash op een redelijk niveau en
Wat niet precies?
,,Er zijn mensen die in al vroeg in
hun leven meemaken dat hun
kinderen hen moeten verzorgen.
Die dans ben ik ontsprongen.''
,,Dat is toch fantastisch? Twee
kleinkinderen. Die hebben straks
een opa die net op tijd beseft dat
hij niets te klagen heeft.''
Een opa die, los van de potjes
squash en golf, niet meer
hoeft te presteren.
,,Ik zag recent de documentaires
over Maradona en Paul Gas-
coigne. Oud-voetballers, bijna
goden in hun gouden jaren, en
nu financieel, fysiek en mentaal
helemaal op. Dan sta ik er toch
anders voor. Ik geniet van mijn
vrijheid, van het ontbreken van
de druk. Het hoeft niet meer 24
uur per dag, 7 dagen per week.
Dat obsessieve is weg, eindelijk.
Ik denk dat ik me niet eerder zo
licht heb gevoeld."
GO ZATERDAG 30 NOVEMBER 2019
Het boek over uw leven ligt in
de winkel. Geeft dat rust?
Absurd, eigenlijk.
Marco van Basten door
de jaren heen. 1. Als
pupil 2. Als 17-jarige tie
ner 3. Spelerspas van
UVV 4. Na een enkelo
peratie in 1987 5. Met
zijn latere echtgenote
Liesbeth in 1988 6.
Potje kaarten in 1987
met onder anderen
Johan Cruijff 7. Met de
Gouden Bal in 1989
8. Bij zijn afscheid van
de fans in San Siro in
1995.
FOTO'S ANEFO, LEO VOGELZANG, HH
En u wordt binnenkort groot
vader - beide dochters zijn
zwanger.
BASTA, Marco van Basten,
Lebowski Publishers, 21,99 euro.
