Hulpverlening schiet tekort voor gelovigen
10 ZEELAND
EXPOSITIE NEGEN KUNSTENAARS
GHL, 'Geloof, Hoop en Liefde' heet
gemeenschappelijke ateliervoorziening
die Middelburg al 20 jaar rijk is. In Zeeland
zijn weinig van die plekken.
Monnikenwerk
In Vlissingen werken de men
sen van Kipvis voor hun
voortbestaan en in 's Heer
Arendskerke heb je sinds 2016
het Raadhuis, dat volgend jaar
enkele spraakmakende publieks
activiteiten heeft gepland. De ne
gen kunstenaars die in GHL wer
ken willen ook meer naar buiten
treden. De tentoonstelling 'Geest
verwanten' maakt deel uit van dat
streven. Elke atelierhouder no
digde een collega uit voor een ex-
positie die de komende tijd vier
dagen per week te bezoeken is.
Steeds is één van de kunstenaars
aanwezig en in sommige gevallen
zullen er ook ateliers open zijn.
Anne-Marie van Sprang richtte de
tentoonstelling. Zij verdeelde de
twee wanden in stukken van 50 bij
80 cm. Het werk is dus van be
scheiden formaat. De bovenste rij
biedt plaats aan de gastheren- en
dames, de gasten hangen daaron
der.
Het meeste werk is in zwart-wit
uitgevoerd. Elk werk oogt gecon
centreerd, maar er is geen overkoe-
pelend thema. Hans Bommeljé en
Leon Riekwell zijn geïnteresseerd
in het verkennen van de basale
mogelijkheden van verf en vorm.
In de tekeningen van Femke Gere-
stein en Saskia Admiraal zie ik
aandacht voor het via je lichaam
ervaren van ruimte en bestaan.
Dat komt ook naar voren in één
van de met emoties geladen sub
tiele sculpturen van Anne-Marie
van Sprang en de indringende fo
to's van Anet van de Elzen, die
vooral bekend is van haar perfor
mances.
Verwondering
Het onderwerp van Nanda Runge
en Mirjam Hagoort is architectuur.
Gemeenschappelijk is de verwon
dering over de manier waarop
mensen vormgeven aan hun om
geving. Met de keuze voor Vera
Boele-Keimer toont Sabine Beck-
mann een collega tekeningen
Elk werk oogt
geconcentreerd,
maar er is geen
overkoepelend
thema
vlecht van stroken zwart geschil
derd papier. Beckman zelf zet daar
expressieve linosneden tegenover.
De verfijnde constructies van me
taaldraad die Kees Wijker maakt
wachten nog op een pendant van
de in het buitenland verblijvende
Annemiek Wolse.
Schrift
Barbara Jean vond in Jorieke Rot
tier een collega die net als zij de
expressieve en visuele mogelijkhe
den van het schrift onderzoekt.
Jean doet dat kalligrafisch, Rottier
werkt met fijne streepjes en lijn
tjes. Ook de combinatie van Kees
van de Ven met Diana Hoogeveen
is mooi. Van de Ven maakt teke
ningen, cirkels uit roest. Hooge-
veen holde een stuk boomstam uit
tot alleen een dunne rand. Naast
de materialiteit en de kleur zijn
ook tijd en ruimte raakpunten. De
gemeenschappelijke noemer van
Harry Vandevliet en Koen Beek
man is het spel met vorm en mate
riaal. Vandevliet maakt grafische
bladen met een kleine console als
startpunt, Beekman transformeert
met uiteenlopende materialen een
stuk boomschors tot een gezicht.
Alles is ook te koop en er is werk in
stock en documentatie te over.
Maandag 25 november was
de Internationale dag te
gen geweld tegen vrou
wen. Wereldwijd vestigden vrou
wen in meer dan honderd landen
aandacht op dit probleem onder
de noemer 'Orange the World'. In
Middelburg, Terneuzen, Vlissin-
gen, Goes en Borsele kleurden ge
bouwen oranje. Religie en relatio
neel geweld, dat is een verhaal
apart. Geloof tón worden mis
bruikt om geweld te legitimeren.
Het is zo goed als zeker dat rela
tioneel geweld even vaak voor
komt onder zeg christenen, mos
lims, hindoes of heidenen. De één
is niet beter dan de ander. Geweld
in relaties vindt plaats onder uw
en mijn neus. We zien het zelden,
maar vrijwel niet als het plaats
vindt binnen gesloten religieuze
gemeenschappen. Hoezo? Een uit
leg.
Neem nu reformatorische ge
meenschappen. De publicatie van
het onderzoeksrapport 'Mantel der
Liefde' (Movisie 2012) staat mij
nog levendig voor de geest. Het
was voor het eerst dat in de bible-
belt een verkenning werd gedaan
naar huiselijk en seksueel geweld
waarbij de focus vooral lag op jon
geren. Wat bleek? De medaille
heeft twee kanten. Reformatori
sche gemeenschappen zijn be
schermend én vormen een risico.
Beschermend zijn de hechte ge
zinnen, het geringe aantal echt
scheidingen en de betrokkenheid
bij elkaar binnen de kerkelijke
kring, waardoor mensen onder
ling problemen kunnen bespreken
en oplossen. Maar in dezelfde
gezinnen kunnen traditionele
machtsverhoudingen spelen en
kan gehoorzaamheid worden ge
ëist. Dan is open communicatie
niet vanzelfsprekend. Er is genoeg
waarover een gevecht kan worden
aangegaan: geloof en kerkbezoek,
relaties, rolpatronen, (homo)sek-
sualiteit. Kortom alle gedrag waar
over mensen van opvatting kun
nen verschillen. Wanneer er klap
pen vallen in plaats van woorden
of het geweld seksueel van aard is,
zal op risico van uitsluiting 'de
vuile was' niet buiten worden ge-
hangen. Er zijn ook nauwelijks
woorden voor en de stap naar re
guliere hulpverlening is moeilijk.
Niet-religieuze onderzoekers beti
telen de schaduwzijde van gods
dienst als 'schadelijke traditionele
praktijken'. Of dat nou helpend
is.
Professioneel tekort
Huiselijk geweld is tegenwoordig
standaard stof op sociaal-agogi
sche opleidingen, zoals onderwijs
en hulpverlening. In het pro
gramma bij een specialistische op
leiding als social work is voor het
signaleren, bespreken en handelen
bij seksueel geweld in de totale
opleiding drie dagen ingeruimd.
Voor zinvol bezig zijn in de prak
tijk is dat, aldus hulpverlener en
HZ-docent Luuc Smit, veel te wei
nig. Zou in die drie dagen nog aan
dacht voor religie zijn? Wie als se-
culier hulpverlener in de praktijk
de taal van gelovigen niet verstaat,
is horende doof en ziende blind.
Een hulpbehoefte communiceren
is immers iets anders dan een
hulpvraag formuleren. Wie signa
leert bijvoorbeeld de extra pijn
van een slachtoffer van misbruik
wanneer de dader zich na een in
tense schuldbelijdenis door God
vergeven weet? Wie ziet het risico
dat daardoor (in kerkelijke kring)
voorbij wordt gegaan aan de nood
zaak het slachtoffer te helpen, wat
de verwerking van het misbruik
hindert? Weet hebben van religies
en specifieke aandachtspunten in
de omgang met gelovigen lijkt mij
noodzakelijk. Het laten ontstaan
en voortbestaan van zo'n professi
oneel tekort is met het oog op
hulpverlening aan gelovige slacht
offers meer dan wrang. Zonde
hoor!
zaterdag 30 november 2019
Werk van Saskia Admiraal.
Overzicht van de werken in
GHL. FOTO'S NICO OUT
Geestverwanten in atelier GHL
Nico Out
RECENSIE
T/m 10 januari 2020. GHL, Gra
venstraat 63, Middelburg. Do.
19.00 - 21.00 uur. Vr.t/m zo. 14.00
- 17.00 uur. Opening 1 december.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
