BOERENPROTEST
4
De stikstofcrisis zette de afgelopen maanden onder
druk van het boerenprotest hele provinciehuizen op zijn
kop. Doordat premier Rutte zijn gewicht in de schaal legt, lijkt de
eensgezindheid terug. Een reconstructie.
vrijdag 29 november 2019
1. STRENGE(RE) REGELS ONDER
GROTE DRUK
Het is begin oktober, en Neder
land is in nood. Stikstof: voorheen
was het voor de meesten van ons
niet meer dan een scheikundige
term. Nu bepaalt het (door een
uitspraak van de Raad van State)
het politieke debat en wordt er
koortsachtig overlegd in achter
kamertjes.
Zo ook door twaalf gedeputeer
den, verenigd in het Interprovin
ciaal Overleg (IPO). Hun opdracht:
met spoed regels bedenken die er
voor zorgen dat er minder stikstof
in de natuur terechtkomt en dat
wegen- en woningbouwprojecten
weer op gang kunnen komen. Veel
winst is te halen bij de veehoude
rij, daar is iedereen het over eens.
Maar hoeveel is redelijk?
Als op 4 oktober de laatste de
tails van het overleg worden uitge
werkt, komen ambtenaren tot de
conclusie dat er een verschil zit
Is de strengere lijn
van de provincies een
slordigheidsfoutje of
een bewuste politieke
keuze?
(zie kader) tussen de afspraken
van de stikstofgedeputeerden en
de lijn die landbouwminister
Carola Schouten (CU) voorstelt.
Dit leidt tot irritatie bij de
minister. Zij laat de Gelderse pro
vinciebestuurder Peter Drenth
(CDA) weten 'teleurgesteld en be
zorgd te zijn over de gebleken ver
schillen'.
Is de strengere lijn van de pro
vincies een slordigheidsfoutje of
een bewuste politieke keuze?
Hierover bestaan twee lezingen.
De meest smeuïge: de Brabantse
bestuurder Rik Grashoff, voorma
lig Kamerlid, is er met al zijn poli
tieke ervaring in geslaagd om de
boel wat 'naar links' te trekken.
Dat komt hem als GroenLinkser
niet slecht uit; bovendien is Bra
bant een van de provincies waar
het stikstofprobleem nijpend is.
Het verhaal over de invloed van
Grashoff is zo hardnekkig dat er in
de Brabantse politiek tijdens
openbare vergaderingen meer
maals over wordt gegrapt.
Volgens Grashoff zelf is het alle
maal niet zo spannend. Er zou on
der grote tijdsdruk een verschil
zijn ontstaan, zonder dat daar een
politiek achter zit. Hij wijst er bo
vendien op dat CDA'er Drenth als
voorzitter fungeerde en de ge
sprekken leidde.
Mocht het werkelijk zo zijn dat
Grashoff eigenhandig zijn plan
heeft kunnen doordrukken, dan
hebben een hoop collega's behoor
lijk zitten slapen. Een ruime meer
derheid van de provinciale land-
bouwbestuurders is lid van VVD,
CDA of de kleine christelijke par
tijen. En dus geen voorstander van
een al te linkse koers.
2. WOEDENDE BOEREN OP DE
STOEP
De gedeputeerden die tijdens het
IPO-overleg waren weggedom
meld, worden in de weken erna
hardhandig wakker geschud.
De boeren hebben dankzij land
en tuinbouworganisatie LTO lucht
gekregen van Het Verschil. Dat
verschil doet pijn: uitgerekend
de bestuurders dichtbij willen hen
nog harder laten bloeden dan 'Den
Haag'. Dat vraagt om actie. Met
honderden trekkers tegelijk gaan
ze naar de provinciehuizen.
De agrarische druk heeft effect.
De twaalf provincies, tot dan een
gesloten front, vallen uit elkaar.
Op ii oktober is gedeputeerde
Johannes Kramer van de Fryske
Nasjonale Partij de eerste die -
ondanks telefoontjes uit andere
provinciehuizen - zwicht. Hij
trekt het besluit in. Daarna volgt
een kettingreactie. Overijssel,
Drenthe, Limburg en Gelderland
geven ook in meer of mindere
mate toe aan de boerendruk.
De zorgen van minister Schou
ten bleken dus niet voor niets: er
heerst chaos in provincieland.
Eerst waren de provincies het niet
eens met Schouten, nu zijn ze het
zelfs niet meer eens met elkaar.
Dat is niet gek: stikstof is politiek
brandbaar materiaal. In Brabant,
waar het stikstofdossier al een lan
gere voorgeschiedenis heeft, stap
pen twee CDA-bewindslieden op.
Zij zijn loyaal aan het provinciebe
stuur, maar komen tegenover hun
eigen fractie te staan. Daarmee is
ook de eerste politieke stikstofcri
sis een feit.
Premier Mark Rutte (VVD) krijgt
in oktober van verschillende kan
ten het verwijt geen regie te voe
ren. Dat trekt de premier zich aan.
,,De stikstofcrisis is chefsache",
GO
Neuzen weer
dezelfde kant op
na ingrijpen van
premier Rutte
Lukas van der Storm
Chris van Mersbergen
Eindhoven/Rotterdam
Het meningsverschil tussen
de provincies en de minister
draaide om een stikstofregel
voor stoppende veehouders.
Zij kunnen de stikstofruimte die
zij innamen deels verkopen. Bij
voorbeeld aan een woningbouw
project, of aan een collega die wil
uitbreiden.
Het pijnpunt: hoe definieer je
die stikstofruimte precies? Stel
dat een boer een vergunning
heeft om 160 dieren te mogen
houden. Hij heeft een stal waarin
er 130 passen en heeft in werke-
lijkheid 100 dieren. De provincies
wilden de 100 koeien als uit
gangspunt nemen, de minister
zat op de lijn van 130.
Van die verkoopbare stikstof
ruimte gaat vervolgens nog
30 procent af, om te waarborgen
dat de uitstoot ook echt daalt.
Volgens de lijn van de provincies
zou de boer in dit voorbeeld dus
de stikstofruimte van 70 koeien
kunnen verkopen. Nog niet de
helft van de 160 koeien die hij op
basis van zijn natuurvergunning
mocht houden.
3. RUTTE DWINGT IEDEREEN
TERUG IN HET GELID
pROVlNCiE Ruirt UW!
ROMMEL op!
