7
JAN HENDRIK EZERMAN COLDCASE UIT 1883
Waar is Jan Hendrik
Ezerman gebleven?
De onderwijzer van
de openbare lagere
school in Oosterland
verdween spoorloos, in
1883. En dat was niet
de eerste keer. Freek
Derks is een onderzoek
begonnen naar de
mysterieuze vermissing
van zijn oudoom. Via
nazaten van de
Oosterlandse
timmerman Jacob
Brouwer hoopt hij een
tipje van de sluier op te
lichten.
In de familie werd altijd aan
genomen dat de 21-jarige Jan
Hendrik zonder iemand iets
te zeggen is geëmigreerd naar
Amerika. Maar bewijs daar
voor is nooit geleverd, vertelt
Derks (82). ,,We hebben gezocht in
passagierslijsten van schepen die
destijds die kant uit zijn gevaren.
Tot dusver is Jan Hendrik daartus
sen niet opgedoken. Het kan na
tuurlijk ook heel goed dat hij zijn
naam had veranderd."
Jan Hendrik was de oudste zoon
van Dirk Hendrik Ezerman en Ma
ria Pasman. Hij kreeg negen broers
en zussen, van wie er vier jong
stierven. Vader Dirk was in Zierik-
zee aangesteld als beiaardier van
de hervormde gemeente en orga
nist van de Nieuwe Kerk. Hij was
ook pianoleraar, werd later diri
gent van muziekvereniging Kunst
en Eer én schopte het tot directeur
van de muziekschool.
,,Een respectabel man van enig
aanzien in Zierikzee", zegt Derks.
„Dat kan je ook wel afleiden aan
de grote belangstelling op zijn be
grafenis." Maar met zoon Jan Hen
drik was vaker iets bijzonders aan
de hand. Derks vond in het bevol
kingsregister van Zierikzee dat de
toen 11-jarige jongen naar Kam
pen was vertrokken. Acht jaar la
ter (in 1881) keert hij terug, maar
Middelburg staat als laatste
woonplaats vermeld. Derks
heeft geen idee wat daarvan de
reden kan zijn geweest.
Zonder bericht
Hoe dan ook, Jan Hendrik begint
een onderwijzersopleiding, haalt
in 1882 zijn akte en verlaat op 26
juli van dat jaar - zonder een be
richt achter te laten - met zijn vi
ool onder de arm het ouderlijk
huis in Zierikzee. Hij keert daar
nooit meer terug en laat zijn ou
ders en broers en zussen in onze
kerheid over zijn lot achter, vertelt
Een 20-jarige jongen
met een viool, uit een
gegoede muzikale
familie. Dat moet toch
de aandacht hebben
getrokken
-Freek Derks, onderzoeker
Derks. In het bevolkingsregister
vond een met Derks bevriende ge
nealoog dat Jan Hendrik zich nog
diezelfde dag had uitgeschreven
bij de gemeente Zierikzee en zich
een dag later liet inschrijven als in
woner van Oosterland. Daar vond
hij onderdak bij het gezin van tim
merman Jacobus Brouwer, een
weduwnaar met zes kinderen.
Brouwer woonde naast de open
bare lagere school, waar Jan Hen
drik onderwijzer werd. Maar dan,
krap een jaar later, verdwijnt hij
plots voorgoed van de radar. Jan
Hendrik blijft van het één op an
dere moment weg van school. Tot
op de dag van vandaag weet nie
mand waar hij is gebleven.
Doodverklaard
Derks neemt aan dat Jans ouders
uiteindelijk wél moeten hebben
geweten van de aanstelling van
hun zoon in Oosterland. Dirk
vraagt, 'ten einde raad', op 19 juli
1883 bij de gemeenteraad ontslag
aan voor Jan Hendrik. Zijn loon
(294 gulden) over het eerste
halfjaar staat nog open. Dirk
overlijdt elf jaar later, Maria in
1902, zonder taal noch teken van
hun oudste meer te hebben ont
vangen. Jan Hendriks broers en
zussen dienen in januari 1917 (34
jaar na de mysterieuze vermis
sing) een verklaring in bij de
rechtbank, waarin het vermoeden
wordt uitgesproken dat hij is ver
trokken naar Amerika. Omdat hun
broer niets meer van zich heeft la
ten horen of zien, nemen ze aan
dat Jan Hendrik is overleden. Op
20 maart 1917 wordt hij door de
Dat moet
toch op de
één of andere
manier de aan
dacht hebben
getrokken", ver
moedt Derks. „Zijn
zus Alida was mijn oma.
Maar ik was een kleuter toen
zij in 1944 bij een granaatinslag
om het leven kwam. Dus het ver
haal over Amerika, heb ik van mijn
moeder. Zijn broer Dirk Hendrik
junior is in 1902 ook die kant op
geëmigreerd. Dat was indertijd
vrij gebruikelijk. Ik heb haar nooit
horen praten over spanningen
binnen de familie of iets in die
sfeer. Dus blijft het heel vreemd
wat er allemaal met Jan Hendrik is
gebeurd."
Derks speurtocht in de archie
ven loopt dood. De kranten van
toen melden niets over een ver
missing. Het enige bericht in de
Zierikzeesche Nieuwsbode (15 ja
nuari 1917) dat daar
naar verwijst, is de officiële
oproep van de rechtbank om zich
terstond te melden. Derks heeft
zijn hoop nu nog gevestigd op na
zaten van timmerman Jacobus
Brouwer. ,,Hij had zes kinderen.
Wellicht dat er in die familie een
verhaal rondgaat over de onder
wijzer die inwoonde en van de ene
op de andere dag van de aardbo
dem lijkt te zijn verdwenen. Ie
mand moet toch ^ets gezien of ge
hoord hebben?" Het meest waar
schijnlijke is dat Jan Hendrik is
verdronken en zijn lichaam nooit
(herkenbaar) is teruggevonden,
denkt Derks. „Oosterland was om
geven door water."
rechtbank officieel
dood verklaard.
„Een verdwij
ning in twee
bedrijven;
eerst in Zie
rikzee en
dan in
Ooster
land. Een
vrijdag 22 november 2019
SD
Een verdwijning in twee bedrijven
Marcel Modde
Zierikzee
Dirk
Hendrik Ezerman rond 1885.
De begrafenis van Jan Hendriks vader Dirk Hendrik Ezerman op 24 juli 1894, onder meer dirigent van Kunst en Eer, gebeurde met veel
ceremonieel en trok grote belangstelling in Zierikzee. fotos familiearchief freek derks
20-jarige
jongen
met een
viool, uit
een ge
goede
muzikale
familie.
Alida Ezerman
(1872-1944),
zusje van de
verdwenen
Jan Hen
drik en de
oma van
Freek
Derks.
