Meer spelers getroffen: 'Ik vond banaan in mijn tas na het douchen'
4
Al generaties lang vechten donkere
spelers tegen racisme op en buiten het veld.
Zondag moesten ze wederom constateren
dat de strijd niet is gestreden. „Noem hier
één club met een zwarte voorzitter. Nou?''
RACISME EN VOETBAL
Hoe het voelt als
mensen je voor aap
uitmaken? „Verne
derend. Je voelt je
klein. Je voelt je he
lemaal niets, eigen
lijk.''
Stanley Menzo is het een beetje zat.
Hoelang is het geleden dat hij als
donkere keeper het mikpunt was van
racistische spot? Vijfentwintig, der
tig jaar. Hij heeft zijn mond openge
trokken, hij heeft ertegen gevochten.
Maar nog steeds wordt hij gebeld om
erover te praten, want nog steeds
komt het voor.
,,Ik weet niet of het ooit voorbij
gaat. Er zijn een heleboel problemen
waarvan je zou willen dat ze niet
meer bestaan. Maar ze zijn er nog
steeds. Het enige wat ik kan zeggen is
dat het niet in onze beschaafde maat
schappij thuishoort. Nu werk ik in
China, en heb ik nergens last van.
Meer kan ik er niet van maken.''
Net als Menzo kreeg Paul Beloy tij
dens zijn actieve carrière bananen
naar zijn hoofd gegooid. ,,Ik weet de
eerste keer nog. Ik nam een inworp,
en er lag plotseling een banaan voor
mijn voeten. Het is gewoon onmen
selijk, letterlijk. Ze doen net alsof
ge een dier bent hè?''
Beloy is geen bekende naam in het
Nederlandse voetbal. Daarvoor
maakte de in Congo geboren Belg tij
dens zijn enige seizoen in ons land
(1986-1987, in dienst van RKC Waal
wijk) net iets te weinig indruk, in
voetballend opzicht. De verdediger
voetbalde vooral in België, en ont
wikkelde daar een dikke huid. ,,Mijn
instelling was altijd: ik ga me niet
druk maken om wat domme mensen
roepen. Dat soort figuren halen me
niet uit mijn concentratie.''
Nieuwe missie
Na zijn carrière vond Beloy, 62 jaar
oud inmiddels, een nieuwe missie,
en dat is de reden dat u zijn naam
hier nu leest. Hij heeft het tot zijn le
vensdoel gemaakt om racisme uit de
Belgische stadions te bannen. Drie
jaar geleden schreef hij er een boek
over, Vuile Zwarte getiteld. Met de
Universiteit van Leuven broedt hij op
nieuw onderzoek naar het fenomeen,
dat vooralsnog onuitroeibaar blijkt.
Niet alle spelers blijven koel onder
racistisch gejoel. ,,Het kan ongeloof
lijk zwaar zijn. Ze komen aan je ei
genwaarde. En je kunt je niet verde
digen. Je kunt moeilijk naar de sup
porters lopen en zeggen dat ze moe
ten vertrekken. Eigenlijk helpt maar
één ding: het veld aflopen en weg
blijven. Allemaal. De consequenties
zijn gigantisch, maar het is de enige
reactie die effect heeft.''
Uit zijn jarenlange studie naar de
rotte kant van de supporterscultuur
heeft Beloy een belangrijke les ge-
trokken. De uitwassen zijn niet een
probleem van het voetbal; racisme
vindt zijn voedingsbodem in de
maatschappij. ,,Mensen die dit soort
dingen roepen, geven uiting aan hun
problemen. Ze hebben misschien
geen werk, zijn arm, of zien dat men
sen uit het buitenland een woning
krijgen en zij niet. Die problemen
vertalen ze naar de zwarte speler die
Waarom leiden witte
mannen de clubs? En,
hoeveel donkere
trainers zijn er? Nou?
ze op het veld zien lopen. Hij is een
gemakkelijk slachtoffer. Hij ^s de
vreemdeling.''
De politiek moet zich dus inspan
nen om deze voedingsbodem weg te
nemen, vindt Beloy. Maar dat ont
slaat voetbalclubs niet van hun eigen
verantwoordelijkheid. ,,Als club heb
je de verantwoordelijkheid om met
deze mensen in gesprek te gaan. Zij
associëren zich met de club: dan
moet de club zich ook met deze men
sen associëren.''
Laat de donkere spelers van de ei
gen club maar eens naar de suppor
ters toegaan. Vertel maar eens hoe dat
voelt, racisme. ,,Nu overkomt het een
tegenstander, de volgende keer, in
een ander stadion, zijn zij het.''
Dat de incidenten een link hadden
met rellen rond de Bossche sinter
klaasintocht eerder die zondag, vindt
hij typerend. ,,Zwarte Piet houdt pre
cies het beeld in stand waar we juist
tegen moeten strijden. De maat
schappij evolueert. Vroeger waren er
misschien maar een paar zwarten in
de samenleving, nu zijn dat er veel
meer. Dan moet je accepteren dat je
traditie voor te veel mensen gevoelig
heden oplevert, en dat die dus aange
past moet worden.''
Uiteindelijk doet goed voorbeeld
goed volgen, daar gelooft de oud
voetballer heilig in. Opnieuw wijst
Beloy naar de clubs. ,,Waarom lopen
er wel spelers van allerlei achtergron
den op het veld, maar worden de
clubs geleid door witte mannen?
Noem in Nederland maar eens één
club met een zwarte voorzitter. Die
zijn er niet. Hoeveel donkere trainers
zijn er? In België is Vincent Kompany
nu de uitzondering, als beginnend
speler-manager van Anderlecht. Als
hij iets zegt, luistert iedereen. Maar
het probleem is dat hij één van de
duizend is. Hij zou één van de velen
moeten zijn. Zolang dat niet zo is,
blijft dit probleem bestaan.''
ONDERZOEK
De ervaringen van jonge profspe
lers verschillen sterk, blijkt uit
onderzoek van onder meer de
Erasmus Universiteit en het Mu-
lier Instituut, dat vorige maand
verscheen. De onderzoekers spra
ken met tien voetballers tussen 17
en 22 jaar met een migratieachter
grond, allemaal actief bij clubs in
het betaald voetbal. Zelfs spelers
die in hetzelfde team zaten, had
den heel verschillende ervaringen
met discriminatie en racisme.
Zo vertelt één speler in het on
derzoek dat een club hem niet
wilde hebben vanwege zijn
huidskleur. ,,Ze wilden mij niet
contracteren omdat ik niet vol-
deed aan de publieke eisen, zeg
maar. Ik was niet de ideale speler,
want ik had geen blauwe ogen en
blonde haren. Ik was niet wat het
publiek wou zien, die wilde jon
gens zien uit de eigen jeugd, die er
Zelfs spelers uit
zelfde team, hadden
verschillende
ervaringen met
racisme
gewoon voor gaan elke keer, die
uit de buurt komen. Ik dacht:
ik ben hier toch om te voetballen,
niet om mijn ogen of mijn haren
te laten zien. Ik ben hier toch om
mijn werk te doen.''
Banaan
Een andere speler vertelt hoe hij
met een nieuw team mocht mee
doen in een avondwedstrijd. De
trainer zocht in het donker naar
zijn spelerspas. ,,Dus hij pakt die
van mij en zegt: 'Wie is dit, ik
zie hem niet.' Ik had muziek in
mijn oren, maar mijn teamgeno
ten begonnen te lachen. Dus ik
doe mijn oordopjes uit en hij zegt:
'Jongens, wie is dit, ik zie hem
niet.' Dat had mij echt geraakt, de
hele busrit heb ik niks meer ge
zegd tot ik thuiskwam. En toen
barstte ik in tranen uit. Niet lang
daarna vond ik een banaan in
mijn tas, na het douchen.'' Andere
geïnterviewde spelers zeggen in
het onderzoek geen ervaringen te
hebben. ,,Zij zijn zich bewust van
dinsdag 19 november 2019
GO
'Ze doen net alsof
je een dier bent'
Sander van Mersbergen
Rotterdam
Stanley
Menzo
was de
cennia
geleden
al mik
punt van
racisti
sche
spot. FOTO
HOLLANDSE
HOOGTE
-Paul Beloy, activist
Meer jonge, Nederlandse prof
voetballers ervaren racisme in
hun vak. Maar de ervaringen
lopen sterk uiteen. ,,Als iemand
een banaan naar me zou
gooien, eet ik 'm desnoods op.''
Peter Groenendijk
Rotterdam