Nieuwe voorlichting over jodiumtabletten is nodig
I
LM jodium
L
\M tabletten
Hoofdpunten
uit enquête
Ik denk dat je de
boodschap moet
blijven herhalen'
4
Ook Mannee valt in Ring 1. Vrijwel ie
dereen die ze twee jaar geleden heeft
gekregen, heeft ze goed bewaard. Na
omi Moerman, moeder van zeven
kinderen, hoeft dan ook geen mo
ment na te denken. ,,Ik weet precies
waar ze liggen: in de kast, in een
laatje." Maar op de vraag hoe en wan
neer je de jodiumtabletten moet in
nemen, moet ze het antwoord schul
dig blijven. ,,Ik neem aan dat je dan
een melding krijgt. Maar daar ben ik
eigenlijk helemaal niet mee bezig.
Die doosjes heb ik niet eens open ge
maakt. Ik weet alleen wMr ik ze heb
neergelegd. De kans dat we ze ooit
nodig hebben, is gelukkig heel klein."
Medicijndoos
,,Waar de jodiumtabletten liggen? Ik
heb geen flauw idee. Ze moeten er
gens zijn", zegt Corstian de Frel, een
straat verderop. ,,Heb ik! In de medi
cijndoos", roept eega Jeannet prompt
van boven. Dochter Eva komt ze trots
laten zien. ,,Ze liggen dus op de pak",
stelt De Frel vast. ,,Maar wanneer we
ze moeten gebruiken? Als er een cala
miteit in Borssele ontstaat, weet ik.
Maar verder zou ik me er eerst in
moeten verdiepen. Ik maak me er ook
niet echt zorgen over. Als je hier al zo
lang woont, is die centrale een gege
ven waar je aan gewend bent."
De ervaringen in Mannee zijn teke
nend voor de rest van Zeeland en
West-Brabant. Uit een gezamenlijke
enquête van PZC en BN DeStem
blijkt dat vrijwel iedereen de tablet
ten heeft bewaard en ook weet waar
ze liggen. Maar de precieze werking
ervan is veel minder bekend, evenals
hoe en wanneer de pillen moeten
worden ingenomen. Nieuw onder
zoek van het RIVM komt tot verge
lijkbare conclusies.
Fred Verzijlbergen, hoogleraar nu
cleaire geneeskunde, is tevreden dat
zoveel mensen de tabletten nog
steeds hebben liggen. In dat opzicht is
de campagne van 2017 zeker succesvol
geweest. ,,Maar dat een aanzienlijk
percentage mensen niet weet hoe die
tabletten moeten worden gebruikt, is
vreselijk zonde. Hier is duidelijk
nieuwe voorlichting nodig. Misschien
dat die kennis is weggezakt, maar ik
denk dat ze het nooit goed hebben ge
weten. Daarom is het absoluut nood
zakelijk om er weer een schepje bo
venop te doen. Je kunt het niet hierbij
laten."
Schildklier
Het belang van de tabletten is onmis
kenbaar, vindt Verzijlbergen. Hij
vindt betere voorlichting vooral no
dig om verkeerd gebruik te voorko
men. ,,Je moet de schildklier op het
goede moment beschermen, zonder
dat deze daaronder te lijden heeft.
Daarom is het noodzakelijk dat men
sen niet denken: ik slik die tabletten
maar, want je weet maar nooit. Ge
bruik kan voor een klein deel van de
mensen ook nadelig zijn. Dan wordt
de schildklier opgejaagd, waardoor al
les in het lichaam sneller en heftiger
gaat."
Met de actie van 2017 zijn de juiste
doelgroepen bereikt, denkt Verzijl-
46%
^^32%^
20%
bergen. ,,Die indeling in cirkels blijft
natuurlijk nattevingerwerk, maar ik
zou ze niet willen uitbreiden of in
krimpen. Ik vind het logisch en ver
standig zoals het nu is. Verder is het
belangrijk dat mensen weten dat de
pillen verkrijgbaar zijn bij de apo
theek. Dus als ze ze niet hebben of
niet kunnen vinden, hoeven ze niet te
schrikken."
Ook Frans van Drimmelen, oprich
ter van de beroepsgroep Public Af
fairs en directeur van adviesbureau
Dröge van Drimmelen, zet kantte
keningen bij de communicatie rond
de jodiumtabletten. Volgens hem
heeft de overheid een goede score be
haald in het RIVM-rapport. ,,Dat is
netjes voor zo'n campagne. Je kan
nooit iedereen bereiken. Maar ik ben
van mening dat er ook wat punten
niet goed zijn gegaan."
Hij legt uit dat je rondom een cri
sissituatie vertrouwen moet creëren.
,,En dat doe je niet door te zeggen dat
er jodiumpillen verspreid moeten
worden, maar dat die vervolgens lan
ger op zich laten wachten." Hij doelt
op de vertraging die de verspreiding
in 2017 opliep doordat Veiligheidsre
gio Zeeland vond dat het ontbrak aan
zorgvuldige communicatie. Dat zou
onnodig voor onrust zorgen. Maar
juist die vertraging zorgde voor on
rust, beweert Van Drimmelen. ,,Dat
was een cruciale fout."
Als hij in de schoenen van de mi
nister zou staan, had hij de communi
catie niet via de landelijke overheid
laten lopen. Van Drimmelen vindt
het beter die dichter bij de doelgroep
te houden. ,,Via de GGD's in Zeeland
en Brabant bijvoorbeeld. Dat is laag
drempelig. Als je inwoners wil infor
meren in een bepaald gebied, dan
moet je de toon en taal daarop aan
passen. Anders pakken ze de informa
tie minder goed op." Wat de overheid
nog kan doen om de kennis van
Zeeuwen en West-Brabanders te ver-
beteren? Van Drimmelen: ,,De bood
schap herhalen via de GGD. Mensen
vergeten het als je de informatie niet
herhaalt."
Ard van Pelt, adviseur milieu en ge
zondheid bij GGD Zeeland, noemt
het 'bemoedigend' dat zoveel mensen
de tabletten nog hebben. ,,De vraag is
of het reëel is, maar het liefst bereik je
natuurlijk 100 procent. We zijn er dus
nog niet."
,,Ik denk dat het een heel positief
verlopen campagne is", zegt Van Pelt.
,,Nu is een vervolgstap nodig: hoe
houden we het onder de aandacht en
hoe zorgen we ervoor dat de tabletten
op het juiste moment worden inge
nomen? Daar ligt nog wel een uitda
ging. Daar gaan we, samen met de
Veiligheidsregio en de gemeenten,
zeker over nadenken. Ik denk dat je de
boodschap moet blijven herhalen."
Die boodschap is wat hem betreft
vooral: volg bij een nucleair incident
de communicatiekanalen - zoals zee-
landveilig.nl, de rampenzender en
NL-Alert - voor de instructies. Daar
naast vindt Van Pelt het belangrijk
dat de mensen die in de doelgroep
vallen maar geen jodiumtabletten
(meer) hebben, weten waar ze die
kunnen krijgen. ,,Misschien dat we
met een nieuwe ronde voorlichting
daar weer de aandacht op kunnen
vestigen."
Schijnveiligheid
Volgens Stichting Laka, die al jaren
strijdt tegen kernenergie, bieden de
tabletten vooral schijnveiligheid. ,,We
zijn er op zich niet tegen, maar je
moet ze wel precies op het goede mo
ment innemen", zegt Dirk Bannink.
,,Bovendien werken ze maar tegen
één stofje, radioactief jodium, terwijl
er bij een ongeval veel meer vrijkomt.
Schildklierkanker is vaak een eerste
symptoom. Alles wat daarna komt, is
veel minder duidelijk. Men moet dus
niet denken dat de kous daarmee af
is."
Bannink verwacht ook niet dat
mensen netjes gaan wachten op in
structies van de overheid. ,,Je weet
nooit óf dat moment komt. Dus ne
men mensen het zekere voor het on
zekere en gaan ze die tabletten met
een slikken. Bovendien zal de paniek
groot zijn en wil men weg uit het ge
bied. Volgens mij zijn dat basisin
stincten die je heel moeilijk kunt be
teugelen."
ZATERDAG 16 NOVEMBER 2019
VERVOLG VAN PAGINA 3
Hebt u de pillen, die u in 2017
hebt ontvangen, nog in huis?
4%
Ja Q Weet ik niet
Nee
Weet u wanneer u de
jodiumpillen moet innemen?
Q Ja Nee
Alle ondervraagde Zeeuwen
Zeeuwen die in 2017 de
tabletten ontvingen
Ik weet niet precies wat de
jodiumtabletten doen
Eens Oneens
Niet eens/niet oneens
Weet niet/geen mening
Alle ondervraagde Zeeuwen
3%-
Zeeuwen die in 2017 de
tabletten ontvingen
Ik maak me zorgen
om een kernramp
Eens Oneens
Niet eens/niet oneens
Weet niet/geen mening
2%—
Ard van Pelt, adviseur milieu en
gezondheid bij GGD Zeeland
raampje i
de jodiumtabletten zien.
