WERK
Onbewust denken
we van alles
Centralist
Minder mensen met RSI, duur verzuim
18
Je brein op het werk
WAT DOET EEN...
Zo veel als je rond
het millennium over
de muisarm hoorde,
zo weinig mensen
lijken er nu nog last
van te hebben.
Is-ie verdwenen?
Nee, het probleem
bestaat nog steeds,
zeggen experts.
Neuropsycholoog Chantal
van der Leest bekijkt onze
gedragingen op de werkvloer:
wie of wat bepaalt onze
dagelijkse beslissingen?
Bedenkers van raad
sels maken vaak
dankbaar gebruik
van onze denk
fouten. Zo las ik
laatst een raadsel uit 1962 waar
ik niet uitkwam. Het gaat zo:
een vader en zijn zoon krijgen
een vreselijk auto-ongeluk.
De vader sterft ter plekke, zijn
zoon wordt met loeiende sire
nes naar het ziekenhuis ver
voerd. Hij wordt de operatie
kamer ingereden en de chi
rurg zegt: 'Ik kan hem niet
opereren, hij is mijn zoon!'
Hoe kan dit?
Heb je een idee? Veel men
sen hebben er moeite mee.
Psychologen waren benieuwd
hoeveel mensen dit raadsel
konden oplossen. Sommigen
hadden interessante oplossin
gen, zoals dat de chirurg mis
schien de stiefvader van de
jongen was, of dat de jongen
twee vaders had. Of nog
creatiever: dat de chirurg
gewoon in de war was, of dat
alles een droom bleek. Slechts
15 procent kwam op het wer
kelijke antwoord, namelijk dat
de chirurg zijn moeder is.
is op haar toekomst voor
bereid' is mijn motto en ik
schreeuw moord en brand als
ik niet mee mag op 'mannen-
weekend'.
Ik lijd, net als iedereen, aan de
'onbewuste bias' en meer
specifiek de 'geslachtsbias'.
Om onze complexe wereld
snel te kunnen snappen,
gebruiken we zogeheten
schema's: een tafel is bruin,
van hout en heeft vier poten.
Wanneer je met losse veters
loopt, struikel je en beneden
de rivieren bestel je 'een frietje
saté' en geen 'patat pindasaus'.
Handig, maar blijkbaar zitten
we soms onbewust opge
scheept met ongewenste
schema's. En die zijn me een
partijtje hardnekkig. Door de
onbewuste bias vragen we ons
per ongeluk toch af hoe de
nieuwe Vlaamse premier voor
haar kinderen zorgt en vraag
ik aan een collega of haar man
'op de kinderen past'.
Geeft niks, zolang we met
z'n allen weten dat een
chirurg ook een vrouw kan
zijn, kunnen deze schema's
langzaam veranderen. Tot die
tijd moeten we bewust blijven
nadenken over onze onbe
wuste bias.
et begon met tintelingen,
maar binnen drie weken
kon Gillis Kodde (44) niet
meer schrijven. ,,Mijn ar
men wilden niet meer."
Vooral psychisch vond hij het zwaar.
,,In één klap kon ik niks meer, ik wist
niet hoe ik verder moest. Ik maakte
kaarten voor de gemeente, werkte
achter de computer. Ze zeiden 'ga
maar wat anders doen, word chauf
feur of zo'."
We schrijven 2001, midden in de
periode dat RSI (of: muisarm) als
groot maatschappelijk probleem
werd gezien. Het ministerie van
Sociale Zaken lanceerde in 1999 de
campagne 'Stop RSI'. Wie een
nieuwe computer kocht, kreeg daar
bij standaard een folder hoe klachten
waren tegen te gaan. Ook kwam er
een website: stoprsi.nl, met daarop
tips voor het inrichten van de werk
plek. Anderhalfjaar later werd de
campagne gestaakt. De reden: door
de campagne nam het aantal meldin
gen van werknemers met klachten
aan hand, pols, arm, nek of schouder
niet af, maar juist tóé.
Het voedde het beeld dat RSI voor
een belangrijk deel 'tussen de oren'
zit. De Gezondheidsraad consta
teerde inderdaad dat ook psychische
componenten een rol spelen bij het
ontwikkelen van klachten. De kans
op RSI neemt bijvoorbeeld toe als de
werknemer stress of onvoldoende
steun van collega's ervaart.
Inmiddels hoor je de term RSI
bijna nooit meer en lijkt de 'muis
arm' zelfs besmet. Alsof je door het
te benoemen, het probleem nieuw
leven inblaast. Toch komen RSI-
klachten nog vaak voor, weet voorzit
ter en fysiotherapeut Reint Alberts
van de RSI-vereniging. ,,TNO bere
kende in 2006 dat ze de maatschappij
2 miljard euro per jaar kosten.''
Bij de Nationale Registratie van
Beroepsziekten kwamen vorig jaar
307 meldingen binnen van bedrijfs
artsen over werknemers met RSI-
klachten. In 2003 waren dat er bijna
vier keer zoveel: 1241. Volgens
'Het was voor
mij de druppel
dat ik het
anders moest
aanpakken'
Arbokennisnet is het aantal klachten
afgenomen door preventie, vooral bij
'beeldschermwerk'. Overigens speelt
het probleem óók bij kappers, hore-
camedewerkers, slagers, tandartsen,
doventolken en timmerlieden.
Verzuimdagen
Deze cijfers zijn waarschijnlijk lager
dan het daadwerkelijke aantal klach
ten, zegt ergonoom Erwin Speklé,
verbonden aan de Arbo Unie. ,,Niet
iedereen meldt klachten, of mensen
kloppen aan bij de huisarts in plaats
van bij de bedrijfsarts.'' Speklé pro
moveerde op het onderwerp RSI.
Ook hij vroeg zich twee jaar geleden
af of de klachten nog bestonden. Uit
zijn onderzoek bleek dat het aantal
gevallen van RSI afnam, maar dat het
aantal verzuimdagen van iemand die
RSI-klachten heeft, juist toe is geno
men. ,,Mensen wachten blijkbaar
langer voordat zij naar de bedrijfsarts
stappen.''
Dat RSI nog bestaat, weet Suzanne
donderdag 14 november 2019
GO
Had je dit goed? Ik niet en
dat vind ik erg. De overheids
campagne 'een slimme meid
STEPHAN TENDERS (28) voor firma G4S bij
de meldkamer van de TU Delft.
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de
site van deze
krant bij /werkt
Hoe zou je je functie omschrijven?
,,Ik ben het centrale meldpunt voor alles wat er
gebeurt in en rondom de gebouwen."
Ben je dan een soort telefonist?
,,Als centralist hang je inderdaad vaak aan de
telefoon. Uiteindelijk is het veel meer dan tele
foneren, je bent echt de spin in het web."
In samenwerking met Nationale Vacaturebank
Een muisarm,
MARJOLEIN KOOYMAN
Gillis Kodde (links)
zat twee jaar thuis
toen hij in 2001 last
kreeg van zijn armen.
Bij Suzanne van
Schaik werd in 2017
RSI geconstateerd.
FOTO'S KOEN VERHEIJDEN
-SUZANNE VAN
SCHAIK
