In de stiltes zinderen de samenklanken na
20 ZEELAND
Kunstuitlenen laten zien wat ze in huis hebben
Het is zaterdagochtend als Imke El-
stak (38) en Eduard Walhout (38)
uit Borssele met hun 1-jarige doch
ter Jules binnenlopen bij Kunstuit
leen De Bevelanden in Goes. ,,Mijn
vader was vroeger lid van de kunst
uitleen in Middelburg", vertelt
Imke, kuierend door de ruimte op
de tweede verdieping van het Cul
tuurhuis aan Westwal 45. ,,Van
kinds af aan ging ik mee en mocht
ik mee helpen kiezen. Eens in de
zoveel tijd zochten we iets uit."
Hoewel ze zelf nu geen lid zijn
van de kunstuitleen, hebben ze een
cadeaubon en mogen ze iets uitzoe
ken. Genoeg keuze, van traditioneel
tot aan modern, laat vrijwilliger
Diederick Spaas zien. ,,Er zijn men
sen die abstracte werken meene
men, anderen kiezen een land
schap."
Knalgeel
Ondertussen lijken Imke en Eduard
een keuze te hebben gemaakt. Al
twijfelt Imke nog. We hebben een
knalgele gang. Echt alles is geel. De
muren, het plafond. Alsof de zon al
tijd schijnt. We zoeken nog wel wat
voor in de gang." Ze wijst naar een
doek. ,,Dit zou er best kunnen
staan. Maar we nemen het nu nog
even niet mee."
Diederick, een van de vijftien
vrijwilligers ('we zoeken er meer')
laat ze rustig rondkijken. De kunst
uitleen in Goes heeft een kleine
honderd leden. ,,Veel vijftigplus
sers", zegt hij. ,,We proberen jonge
ren, zeg dertigplussers, te krijgen.
Dat is niet eenvoudig. Ook zij moe
ten kiezen waaraan ze hun geld uit
geven. Verder denk ik dat oudere
generaties meer zijn opgegroeid
met kunst. En wat denk je van een
winkel als Ikea? Die verkoopt ook
'kunst'. Ben je het beu, dan koop je
voor weinig wat anders."
Waarom dan toch naar de kunst
uitleen? Imke weet het wel. ,,Er is
veel keuze en omdat het niet voor
eeuwig is, probeer je ook dingen
uit. Dat is het leuke. Iets wat je mis
schien normaal niet direct zou ko
pen, neem je nu eens mee en pro
beer je uit. Kopen kan altijd nog."
Een abonnement voor de kunst
uitleen varieert van 3 tot 24 euro per
maand. De prijs is afhankelijk van
de waarde van het werk dat j e leent,
vertelt Spaas.
Grappig
De kogel is door de kerk bij Imke en
Eduard. Het wordt een groot doek
met veel wolken in vijftig tinten
grijs en blauw en een reepje land
schap. Polder in Zeeland heet het,
van Nelly van Nieuwenhuijzen. ,,Ik
vind de uitsnede mooi", motiveert
Eduard de keuze. ,,Je ziet vooral
lucht en dan nog een reepje land-
schap. Ik kijk vooral naar de compo
sitie. Ik hou er van als dingen niet
helemaal kloppen. Hier is het bijna
alsof je de wolken wilt fotograferen
en per ongeluk zit er nog een
Omdat het niet voor
eeuwig is, probeer je
ook dingen uit. Dat is
het leuke
streepje landschap in. Dat vind ik
grappig." Of het doek in de knalgele
gang komt? ,,Dat weten we nog
niet", zegt Eduard. ,,Maar ik denk in
de keuken. Daar is het nog kaal."
De 80-jarige Daan Manneke,
nationaal geroemd com
ponist met Zeeuwse wor
tels, werd in Middelburg gehul
digd met een speciaal concert,
verzorgd door zes toppianisten.
Volgens het levensmotto van
Daan Manneke, 'ruimte', kregen
de pianisten de volledige vrijheid
en ruimte voor de pauze. Ge
speeld werden werken van com
ponisten die Manneke bewondert
en die hem hebben geïnspireerd.
De sfeer was vanaf de eerste
minuut speciaal. Het publiek was
muisstil en genoot van de voor-
drachten door internationaal be
kende pianisten. Daniël Kramer
speelde sonates van Scarlatti, in
tens en virtuoos en bracht een
transparante vertolking van Sere
nade for the doll van Debussy. Kel
vin Grout speelde de prachtige
sfeervolle Sonata met die trieste
ondertoon van Bridge. Geoffrey
Madge speelde een Toccata van
Bach/Busoni, de glasheldere po
lyfonie klonk glashelder en dyna
misch vanwege speciaal pedaal-
gebruik. Hannes Minnaar ver
raste met een poëtische vertol
king van de Sonatine van Ravel.
Jelena Bazova schiep een Russi
sche sfeer met totaal verschil
lende Preludes van Sjostakovitsj
en Ralph van Raat maakte de
brug naar het oeuvre van Man
neke met Blues voor Marcel en Po-
lychroon.
Na de pauze werd zonder on
derbreking het magnum opus
van Manneke gespeeld: De Grote
Archipel, waarin de Zeeuwse ei
landen muzikaal worden uitge
beeld. Zes abstracte werken, die
met elkaar verbonden worden
door interludia (tussenspelen).
Eilanden die door water geschei
den en ook verbonden worden.
Manneke koos ook poëzie bij de
delen die goed bepaalde gevoe
lens weergeven, zoals: Ruimten
van ruimten, ruimten van ruime tij
den, laat ons ver en langzaam zijn
(Van Schagen). Dat gevoel krijg je
als je luistert naar die soms on
grijpbare muziek van Daan Man
neke. Ik heb nog nooit zoveel ge
vulde stiltes gehoord. Seconden-
lange leegtes, die gevuld worden
met kleuren van nazinderende
samenklanken of tonen. Adem
loze momenten die zorgen voor
openheid en ruimte.
Eenzaamheid
Je moet je niet afvragen wat er
gebeurt, gewoon luisteren en de
muziek inzuigen is voldoende.
Herken je Zeeland? Jawel. Bij de
kabbelende loopjes, hoor je het
water en ervaar je het niet onaan
gename gevoel van zand tussen je
tenen. Het melancholische thema
in het begin roept eenzaamheid
op en het verlangen naar een ont
moeting. Manneke weet met dis
sonanten, nagalm, fugatische en
polyfone frasen een sfeer van iso
latie en samensmelten te creëren.
Met daartussen steeds weer die
klokgeluiden die opstijgen. De
roep van vroeger, de angst voor de
overstroming en het oer-Zeeuwse
Luctor et Emergo. Tijdloze, on
grijpbare muziek, voor de luiste
raar een onuitwisbare ervaring.
maandag 11 november 2019
Kunstwerk kopen kan altijd nog
Diederick
Spaas, vrijwilli
ger van Kunst
uitleen De Be-
velanden in
Goes met een
werk van Henk
Vierveijzer.
Steeds meer dingen en diensten
kopen we niet, maar huren we
per maand. Of het nu muziek
(Spotify), filmaanbod (Netflix) of
een auto (private lease) is. Zelfs
leasemeubelen komen eraan.
Dus waarom zou je wat je aan de
muur hangt nog kopen? De
kunstuitleen in Goes, Terneuzen
en Middelburg hielden zaterdag
open dag.
Jeffrey Kutterink
GOES
- Imke Elstak
Jeanette Vergouwen
RECENSIE
Grote Archipel van Daan Man
neke. Gehoord zaterdag 9 no
vember in de Zeeuwse Concert
zaal in Middelburg.
Imke Elstak en dochtertje Jules bewonderen het schilderij Polder in Zeeland van Nelly van Nieuwenhuijzen. fotos johan van der heijden
