terug naar 100
Het CDA wil er ook zijn
voor de stadsbewoner
5
stof dat nieuwbouwprojecten geen
gevaar lopen.
Premier Rutte verwacht dat het
kabinet 'begin volgende week' een
besluit neemt over de snelle stik
stofmaatregelen. ,,We kunnen niet
meer op de pof leven. Als we de
bouw willen lostrekken, moeten
we laten zien dat elders de stikstof-
uitstoot aantoonbaar omlaaggaat'',
zei hij woensdag na afloop van een
overleg van de top van de rege
ringscoalitie.
Volgens VVD-fractievoorzitter
Klaas Dijkhoff zal bij het nemen
van maatregelen 'de pijn verdeeld
moeten worden'. Het verlagen van
de maximumsnelheid voor auto
mobilisten is een forse aderlating
voor zijn partij, erkent Dijkhoff.
Wel benadrukt hij dat het alleen
een oplossing voor de korte termijn
kan zijn. Er zullen ook maatregelen
moeten worden genomen voor de
lange termijn.
Een van de dingen die nog moet
gebeuren is het verlagen van de
stikstofuitstoot in de landbouw.
Die sector stoot de meeste stikstof
uit. Het kabinet trekt honderden
miljoenen euro's uit om boerenbe
drijven in de buurt van natuurge
bieden uit te kopen, te verplaatsen
en te moderniseren. ,,We hebben
een forse oorlogskas'', aldus minis
ter Wopke Hoekstra (Financiën).
Ook is het mogelijk dat het mes
wordt gezet in het aantal natuurge
bieden. Dat is juridisch echter las
tig.
zoals de luchtvaart en de industrie, is
veel minder bekend over hoeveel
stikstof zij precies uitstoten. Omdat
het in de landbouw al jaren wél goed
wordt gemeten, krijgen wij nu de
zwarte piet toegespeeld.''
Rutte zegt hard te werken aan op
lossingen. Hij haalt ook uit naar coali
tiegenoot D66, die eerder zei de vee
stapel te willen halveren. ,,Het ge
beurt soms dat in bepaalde partijen
onzin wordt geroepen'', zegt de pre
mier. „Halveren is met wat de VVD
vindt. Wij zijn de grootste partij in
deze sector. Dat was het CDA, maar is
nu al jaren de VVD. Dat gaat ver
domme niet veranderen. Echt niet.''
Het rommelt
Toch rommelt het binnen de VVD.
Het voormalig VVD-Tweede Kamer
lid Gert-Jan Oplaat uit Overijssel is
boos over de huidige stikstofkoers.
Hij is fel gekant tegen aanstaande
snelheidsverlagingen, maar vindt het
lot van de boeren nog erger. ,,Een au
tomobilist wordt niet bedreigd in
zijn bestaan, de boeren wél.''
,,Rutte kwelt zichzelf te veel'',
vindt het oud-Kamerlid. ,,De VVD
heeft de afgelopen jaren te veel mee-
gebogen, zoals bij het aanwijzen van
natuurgebieden. Rutte moet nu lei
derschap tonen en het aantal natuur
gebieden rap verkleinen. Om al die
flauwekul van kleine heideveldjes en
een verdwaalde boom moeten we
ons niet langer druk maken.''
Hoewel melkveehouder Van Spij
ker zelf VVD-lid is, vindt hij dat de
partij van Rutte het niet altijd goed
doet voor de boeren. „Iedere partij
heeft steken laten vallen, ook de
VVD.'' Wat heeft Rutte dan precies
verkeerd gedaan? ,,Dat laat ik in het
midden'', zegt Van Spijker. ,,Maar er
zijn in het verleden beslissingen ge
nomen waar boeren nu zwaar de
dupe van zijn.''
Rutte hoort Van Spijker en de an
dere agrariërs aan. De premier zegt
met oplossingen te willen komen
waardoor de landbouwsector weer
verder kan. ,,Geld mag niet het pro
bleem zijn. Maar ik kan niets garan
deren.''
Nu steeds meer Nederlanders - en
kiezers - in steden wonen, verlegt
'plattelandspartij' CDA haar koers. Met een
optimistisch verhaal moet ook het moderne
gezin in de Vinexwijk worden aangesproken.
Het toverwoord: vertrouwen.
Daarmee is ook meteen de titel van
het stuk verklaard. Opvallend is
echter ook de aandacht voor het
werkende, moderne gezin. Het ver
schil tussen moeder- en vader
schapsverlof kan worden verkleind,
is de boodschap. ,,Een geboortever
lof voor vaders kan de start van een
goede gewoonte zijn om zorgtaken
meer gelijk te verdelen tussen man
nen en vrouwen'', luidt een van de
voorstellen.
Vitale steden
Daarnaast springt de aandacht voor
'vitale steden' in het oog. Tot en
met 2030 moeten er een miljoen
woningen worden gebouwd, met
name in de steden. Ook moeten
steden 'bereikbaar en leefbaar' blij
ven en regio's beter met elkaar wor
den verbonden, bijvoorbeeld door
ov-aansluitpunten en 'echte hoge
snelheidslijnen' vanuit de Rand
stad naar het noorden, het oosten
en het zuiden.
Die focus op de steden is bewust
gekozen, al haast Geluk zich erbij te
zeggen dat ook de krimpregio's niet
zijn vergeten. ,,Maar het is een feit
dat het aantal mensen dat in de stad
of in stedelijk gebied woont toe
neemt.'' Het zijn juist die gebieden
- van provinciestad tot Vinexwijk -
waar het CDA de afgelopen verkie
zingen veel aanhang kwijtraakte.
Geluk, zelf Rotterdammer, bena
drukt dat het stuk 'niet vanuit kie
zersonderzoek' is geschreven. Par
tijvoorzitter Ploum is in zijn nopjes:
,,Dit is een prachtig verhaal voor de
stad. Het is goed dat het er is.''
Verkiezingsprogramma
Het is de bedoeling dat de langeter-
mijnvisie bouwstenen aanreikt
voor het volgende verkiezingspro
gramma. Ploum ontwijkt de
vraag wie de nieuwe koers
het meest op het lijf is ge
schreven, Wopke Hoek
stra, Hugo de Jonge of
iemand anders. ,,Ik ben
ervan overtuigd dat
alle CDA'ers zich in de
visie zullen kunnen
herkennen, anders
heb je niks bij het
CDA te zoeken.''
Jan Hoedeman
Laurens Kok
Den Haag
Het Wilhelmus ontbreekt, al
moeten Nederlandse jongeren
wel oefening krijgen in de 'klas
sieke deugdenethiek, met waar
den als ingetogenheid welle
vendheid en echte tolerantie'.
Het blijft immers een pennen
vrucht van het CDA.
Toch is de toon van het toe
komstperspectief dat het We
tenschappelijk Instituut van de
partij schetst in vele opzichten
opvallend opgewekt. De sikke
neurigheid waarover leden zich
nog weleens beklaagden in het
tijdperk-Buma lijkt in het docu
ment 'Zij aan Zij' - niet te ver
warren met de gelijknamige club
voor lesbiennes - lichtjaren gele
den. Illustratief: het woord 'rech
ten' komt in het hele stuk tien
keer voor, vijf maal zo vaak als
het woord 'plichten'.
,,Het CDA zit dan ook in een
heel positieve flow'', zegt partij
voorzitter Rutger Ploum goed
geluimd. Komende zaterdag
komt er volgens hem 1250 man
naar het partijcongres in Utrecht.
,,Zo'n opkomst hebben we lang
niet gehad'', jubelt hij.
Doorgeslagen
Ook voorzitter Leonard Geluk
van het Beraad Perspectief 2030
erkent dat zijn club 'denkers' een
'optimistisch' verhaal heeft neer
gelegd over een land 'waar de ge
lukkigste kinderen op aarde' wo
nen. Maar er zit ook een zorg in,
stelt hij. ,,We komen uit een tijd
waarin het marktdenken is door
geslagen, waarin het ik-gerichte
voorop is komen te staan en
mensen zelf verantwoordelijk zijn
gemaakt voor hun eigen geluk en
hun eigen falen. Maar de sfeer in de
samenleving is aan het omslaan,
daar haken wij bij aan.''
Geluk spreekt van een 'afrekening
met het neoliberale mensbeeld'. Het
CDA vindt dat de overheid sterk
moet zijn, niet alleen als schild voor
de zwakken, maar ook met sterke in
stituties, die 'voorkomen dat Neder
land een narcostaat wordt'. En daar
naast moet de overheid betrouwbaar
zijn en weer vertrouwen hebben in
het goede van de mens. Geluk: ,,Als
mensen ergens geïrriteerd over zijn,
is het de stapeling van controle.
Mensen worden vermorzeld door de
bureaucratie. We moeten niet langer
in stelsels denken, maar vanuit men
sen, naast elkaar.''
De sfeer in de
samenleving
is aan het
omslaan,
daar haken
wij bij aan
-Leonard Geluk,
voorzitter
Beraad
Perspectief
2030
donderdag 7 november 2019
GO
op elkaar
M CDA: meer
aandacht dan
voorheen voor
de grote steden.
FOTO HH
De massaal opgekomen
boeren legden Rutte het vuur
na aan de schenen. Die zei
met oplossingen te willen
komen, waardoor de land
bouwsector weer verder kan.
,,Geld mag niet het probleem
zijn. Maar ik kan niets garan
deren." FOTO'S VINCENT JANNINK ANP
