Hoe een bom het
leven van Basim
Razzo verwoestte
5
Meeste vliegers zijn blij
met meer transparantie,
enkelen zijn bezorgd
Ook nu de missie is afgelopen, nam
Bijleveld het besluit niet lichtvaardig
om toch meer openheid van zaken te
geven. Afgelopen donderdag is ze
daarover eerst in gesprek gegaan met
de vliegers. ,,De meesten waren blij
dat er meer transparantie kwam, want
nu kunnen ze het er ook in hun om
geving makkelijker over hebben. Al
waren er ook enkelen die zich zorgen
maakten over hun persoonlijke veilig
heid en ik snap dat'', zei Bijleveld.
Nu het kabinet er openlijk voor uit
komt dat Nederland verantwoordelijk
is voor twee bombardementen waar
bij burgers zijn gedood, betekent dat
volgens de minister niet dat nabe
staanden recht hebben op een schade
vergoeding.
In strafrechtelijke zin is niemand
aansprakelijk, omdat niemand ver
wijtbaar heeft gehandeld. Toch wil
het kabinet nu bekijken hoe ze in Ha
wija en Mosul iets terug kunnen doen
voor de gemeenschap. ,,We gaan daar
over in gesprek'', aldus Bijleveld.
Hoe het gaat met Basim Razzo vier
jaar nadat een bom zijn huis ver
nielde, zijn heup verbrijzelde en
vier familieleden doodde? 'Het
zijn lange, treurige en vermoei
ende jaren geweest', zo laat hij via
e-mail aan deze krant weten.
Wat zestiger Razzo in 2015 over
kwam, is nauwelijks te beschrij
ven. Het leven was al moeilijk in
de door IS bezette stad Mosul,
maar in de nacht van 20 op 21 sep
tember neemt zijn leven een gru
welijke wending. Razzo wordt
midden in de nacht wakker, de
smaak van bloed in zijn mond. Als
hij omhoog kijkt, ziet hij niet het
dak van zijn huis, maar de bomen
in zijn tuin. Dan valt hij weg.
Als hij later bijkomt in het zie
kenhuis, dringt door wat er is ge
beurd: vliegtuigen van de westerse
coalitie hebben zijn vrijstaande
huis aan de rand van Mosul ge
bombardeerd. Het huis is ver
woest, zijn vrouw Mayada en zijn
dochter Tuqa (21) zijn op slag
dood. Een tweede bom vernielde
tegelijkertijd het huis van Razzo's
broer, dat op het zelfde stuk grond
Basim Razzo wordt
midden in de nacht
wakker, de smaak van
bloed in zijn mond
staat. Zijn broer en diens zoon (18)
hebben de inslag niet overleefd.
Razzo zelf is zwaargewond: een
verbrijzelde heup, een gebroken
schaambeen. Familie smokkelt
hem vanuit IS-gebied naar Turkije
voor behandeling.
Tussen de tranen en de wan
hoop door, vraagt de Irakese ac
countmanager bij telecombedrijf
Huawei zich af: waarom mijn
huis? Met IS heeft hij niets te ma
ken. Sterker nog: Razzo genoot
zijn opleiding in de VS, woonde er
jaren en was nog steeds bevriend
met een hoogleraar aan de univer
siteit van Pennsylvania. Een keer
in het kwartaal gaf hij via een
videoverbinding les aan diens
klas over de culturele ver
schillen tussen Irak en de VS.
Na een jarenlange zoek
tocht van Razzo, gehol
pen door familie in de
VS en verslaggevers
van The New York Ti
mes komt in 2017 een
deel van de gruwelijke waarheid
aan het licht: het bombardement
was simpelweg een vergissing. De
coalitie, die onder leiding staat van
de VS, dacht dat de woning van
Razzo en zijn broer een hoofd
kwartier van IS was.
Verwisseling
Als deze krant begin dit jaar aan
wijzingen krijgt dat de coalitie-
aanval werd gecoördineerd door
de VS, maar werd uitgevoerd door
de Nederlandse luchtmacht, geeft
het ministerie van Defensie geen
commentaar. Gisteren kwam de
bevestiging alsnog. Maar waarom
de coalitie dacht dat de huizen van
de Razzo's een IS-hoofdkwartier
was, wil Defensie nog steeds niet
zeggen. Basim Razzo zelf ver
moedt een vergissing: dat zijn huis
is gezien voor voor een gebouw
verderop in de straat, dat een tijdje
door IS is gebruikt. Maar toen al
lang weer verlaten.
Minister Bijleveld van Defensie
zei gisteren de mogelijkheid te on
derzoeken iets te doen voor de ge
meenschap. Razzo heeft de infor
matie doorgestuurd naar zijn ad
vocaat, meldt hij, maar heeft er
weinig vertrouwen in. 'Alle rap
porten en alle interviews hebben
tot nu toe niets opgeleverd.' En
vervolgt hij: 'Het verlies van levens
is niet te repareren.'
Inmiddels woont Razzo in Erbil,
Irak. In de buurt van zijn zoon, die
tijdens het bombardement niet
thuis was. Na een serie opera
ties kan hij weer lopen maar
het verlies van zijn gezin doet
nog elke dag pijn. Soms geeft
hij weer gastcollege aan de
universiteit van Penn
sylvania, waarbij hij
praat over empathie.
'Ik heb niets tegen
de gewone Ameri
kaan', meldt hij.
'Want zij zijn, net
zoals de gewone
Irakees, slachtof
fers van oorlog.'
dinsdag 5 november 2019
GO
Schade na de bombardementen op Hawija. foto afp
veiligheid. Maar met dat antwoord
nemen diverse politieke partijen geen
genoegen. Ze willen snel in gesprek
met de minister.
—Minister Bijleveld
Een Nederlandse bom, afgewor
pen na verkeerde inlichtingen,
doodde in 2015 de vrouw, doch
ter, broer en neef van Basim
Razzo uit Irak. ,,Het verlies van
levens is niet meer te repare
ren."
Basim Razzo
verloor vier familie
leden. PRIVÉFOTO
De huizen van de familie
Razzo worden compleet ver
woest. FOTO TERRASERVER, DIGITALGLOBE
Cyril Rosman
Rotterdam/Erbil
Minister Ank Bijleveld en
kolonel-vlieger Peter Tankink
tijdens de persconferentie over
de burgerdoden in Irak.
FOTO ANP
