Koor blijft op toon
met Wachet auf
20 ZEELAND
Hoogleraar Jan Rotmans werkt mee aan project Standplaats Zeeland
Een egeltje in De Mikke. foto lex de meester
Net als zijn voorgangers in het pro
ject Standplaats Zeeland is Rot
mans niet de eerste de beste. De
hoogleraar transities en transitie-
management aan de Erasmus Uni
versiteit heeft een stapel boeken op
zijn naam, onder meer over kli
maatverandering en duurzame
ontwikkeling, en hij is (mede)op-
richter van aan zijn vakgebied geli
eerde organisaties als ICIS, Ur-
genda, DRIFT, Nederland Kantelt
en Zorgeloos.
,,Een aantal van mijn boeken heb
ik in Zeeland geschreven", vertelt
Rotmans. „Vanwege de rust en de
stilte. Ik heb heel wat zomers door
gebracht in Burgh-Haamstede,
waar ik tien jaar een vakantiehuisje
heb gehad. Mijn hart zei meteen ja,
toen ik het verzoek kreeg om mee
te werken aan Standplaats Zeeland,
maar mijn hoofd twijfelde, want
het is een hele puzzel om in mijn
agenda twee hele dagen vrij te ma
ken." Toch is het gelukt.
De samenleving zoals we die
kennen, loopt tegen zijn grenzen
aan, betoogt Rotmans. ,,Dat dwingt
ons na te denken over een nieuwe,
duurzame economie." Kernwoor
den daarin zijn energie, klimaat,
water en ruimte, zaken die in Zee
land allemaal samenkomen. De
provincie kan hét voorbeeld zijn
van de kant die het op moet met
Nederland. Rotmans: ,,Als het er
gens kan, is het hier."
Scepsis
Volgens het provinciebestuur loopt
Zeeland voorop in de overgang naar
duurzaamheid, maar Rotmans is
daar nog niet van overtuigd. ,,Dat
kom ik dan graag bekijken. Het doet
me deugd dat te horen, maar ik
hoop dat het niet blijft bij praten en
overleggen. Ik zal de cijfers er eens
op naslaan."
Zijn scepsis schuilt in een advies
dat hij vijftien jaar geleden heeft
opgesteld met een groep koplopers
in de provincie. Om het goede te
behouden, moet Zeeland verande
ren, was zijn conclusie. Rotmans
wees destijds al op de zeespiegel-
Ik wil de wereld graag
duurzamer maken
stijging en de dreigende gevolgen
voor de landbouw, het belang van
een overstap naar zilte teelten, de
leegloop door het vertrek van jon
geren, de vergrijzing, de kwetsbaar
heid van de toeristische sector en
het eilanddenken. ,,Zeeland was
behoorlijk kwetsbaar. Ik ben be
nieuwd of de provincie de laatste
vijftien jaar minder kwetsbaar is
geworden. In mijn optiek niet."
Rotmans gaat twee dagen lang goed
luisteren. En daar blijft het niet bij.
,,Ik heb beloofd mijn indrukken in
de vorm van een essay op papier te
zetten. Kort en bondig. Ik ga mijn
analyse van vijftien jaar geleden
vergelijken met de situatie van nu.
Als ik de aandachtspunten zo con
creet mogelijk op een rijtje heb ge
zet, ben ik ook bereid daar in de toe
komst mijn schouders onder te zet
ten. Ik wil de wereld graag duurza
mer maken. Ook Zeeland. Die
handschoen heb ik opgepakt."
Het gebouw van ZB Planbureau
en Bibliotheek van Zeeland is Rot-
mans' uitvalsbasis. Morgenochtend
om 10.00 uur is daar een Klokhuis
Meet Up met scholieren uit groep 8
en morgenavond om 19.30 uur een
openbaar toegankelijke Tegenlicht
Meet Up met als motto Waterlan
ders. Verder is hij onder meer te
gast bij het Watersnoodmuseum,
de HZ, De Economic Board Zeeland
en landbouwcoöperatie CZAV.
Louwerse is dolgelukkig. ,,We
hadden dit nooit verwacht. Stie
kem hoopten we met dit artikel in
de PZC een stuk of tien geschikte
egeltuinen te vinden. Nu heb ik al
zo'n vijfentwintig gesloten egel-
tuinen op de lijst met opvanghui
zen kunnen zetten. En ik heb nog
niet eens de tijd gehad om alle re
acties door te nemen. Het gewone
werk in het asiel gaat tenslotte ook
door."
Gesloten egeltuinen zijn be
doeld voor tijdelijke opvang. De
'leenegeltjes' kunnen daar onder
toeziend oog van hun 'pleegouder'
aansterken en de winterslaap in
gaan. Daarna gaan ze weer terug
naar de natuur (of tuin van her
komst).
Territoriumdieren
Tot vreugde van Louwerse zijn er
ook adressen aangemeld waar
egels in de toekomst uitgezet kun
nen worden om weer een 'wild'
bestaan te gaan leven. ,,Dan heb je
het over heel grote tuinen of men
sen met een paar hectare grond te
gen een bos of bij een buitenplaats.
Als egels niet naar de plek terug
kunnen waar ze vandaan komen,
is zoiets een goed alternatief. We
hebben elk jaar wel een paar egels
waarvoor we zo'n terrein zoeken.
Egels zijn territoriumdieren; die
kun je niet in een ander zijn gebied
neerzetten."
Gesloten egeltuinen moeten
aan een aantal voorwaarden vol
doen. ,,Lang niet iedereen had dat
goed begrepen", zegt Louwerse.
,,Ik heb dus een aantal mensen
moeten teleurstellen. Helaas re
ageerde niet iedereen daar even
goed op. Terwijl het toch duide
lijk in het artikel stond. We heb
ben besloten iedereen alvast een
standaard mailtje terug te sturen
waarin nog eens duidelijk uitge
legd staat wat de eisen zijn voor
een gesloten egeltuin. Die moet
dus echt hermetisch afgesloten
zijn en niet al te groot zijn zodat
je het egeltje in de gaten kunt
houden. De egel moet een ge
schikte slaapplaats hebben en
elke dag voer krijgen." Omdat er
veel naar gevraagd werd, is ook
een bouwtekening van een egel
huis bijgesloten.
Louwerse schat nog zeker drie
weken nodig te hebben om alle
mails zorgvuldig te lezen en be
antwoorden. ,,Ik wil dus iedereen
alvast heel hartelijk bedanken voor
het aanmelden. Wij zijn er enorm
mee geholpen en de egels ook."
In de basiliek van Hulst
zorgde het Zeeuws Vocaal
Ensemble (ZVE) zaterdag
voor een uur serene rust en
prachtige muziek.
Het programma ademde de
sfeer van Allerzielen. De wer
ken zijn met zorg uitgekozen.
Een zeldzaam mooie afwisse
ling van vocale- en instrumen
tale composities uit verschil
lende stijlperioden en span
nende confrontaties van mo
derne koorwerken met motet
ten uit de barokperiode.
Meer dan goed koor
Het Zeeuws Vocaal Ensemble
wil een koor zijn van topniveau
in de amateurkoorwereld. Dat
visitekaartje verdient het en
semble ook. De keuze voor een
minder bekend repertoire, de
durf om intens moeilijke wer
ken in te studeren en dan ook
nog eens goed te vertolken, is
het bewijs dat het ZVE een
meer dan goed koor is. Dat is
ook mede dankzij de keuze voor
jong bloed (vooral) bij de sopra
nen, waardoor de koorklank
mooi, slank en egaal blijft. In de
a capella-werken, zonder de in
strumentale ondersteuning,
blijft het koor volledig op toon.
Dat is uitzonderlijk. Neem daar
bij de aandacht voor nuances en
details, de soms onverwachte
dynamische momenten, de
prachtige openbloeiende tonen,
de goede balans en daarbo
venop de zichtbare liefde voor
de muziek en het plezier in het
uitvoeren ervan: alle ingrediën-
ten om een publiek te overtui
gen zijn aanwezig.
Het ZVE gaf meteen in het
eerste werk voor twee koren
van Schütz zijn visitekaartje af.
Zuiver en volledig in balans. Di
rigent Patrick van der Linden is
een perfecte loods. Hij dirigeert
strak en geeft alles aan. Geen
detail blijft onderbelicht. Dat
bleek ook uit het vijfstemmige
Wachet auf van 20e-eeuwse
Het ZVE gaf meteen
in het eerste werk
voor twee koren van
Schütz zijn
visitekaartje af
Distler. A capella gezongen met
enkele mooie solopassages.
Aangenaam waren ook de in
strumentale intermezzi Preludio
van Zamboni en Adagio en Sara
bande van Pittoni, twee barok-
werken vol elegantie gespeeld
door Harjo Neutkens (theorbe)
en Gerben Budding (kistorgel).
Patrick van der Linden diri
geerde de motetten van Vogel
accuraat en precies, maar tij
dens het motet Komm, Jesu
komm van J.S. Bach was hij dui
delijk helemaal in zijn element.
Door zijn dynamische aanpak
swingde deze muziek. Na twee
20e-eeuwse, razend moeilijke,
composities, was dit motet voor
twee koren een gedroomd slot.
Wachet Auf Koorconcert. Door
Zeeuws Vocaal Ensemble o.l.v.
Patrick van der Linden in de
basiliek in Hulst.
maandag 4 november 2019
'Zeeland is behoorlijk kwetsbaar'
Zeeland is zijn favoriete provin
cie, maar hij verblijft er minder
vaak dan voorheen. Vandaag en
morgen is professor Jan Rot
mans terug in de provincie die
hij vijftien jaar geleden al op het
spoor van duurzaamheid pro
beerde te zetten.
Ernst Jan Rozendaal
Middelburg
Jan Rotmans. foto drift
- Jan Rotmans, hoogleraar
transities en
transitiemanagement
Egelpleegouders
melden zich massaal
Meer dan vierhonderd mensen
reageerden op de oproep van
Coby Louwerse van Vogel- en
Egelasiel De Mikke, die opvan-
gadressen voor egeltjes zocht.
,,En ik had er vanmorgen weer
een stuk of vijf!"
Ondine van der Vleuten
Vlissingen
Bouwtekening voor een
egelhuisje. illustratie de mikke
Jeanette Vergouwen
RECENSIE
4OCJ0;
turmeL
aflAsra
