8
F-35 A
Lightning II
Hij is grijs, net als zijn voorganger.
Heeft drie wielen en vliegt nog steeds
rechtdoor. Toch staat de luchtmacht
vandaag voor de grootste verandering
in decennia als de gloednieuwe F-35
naar Leeuwarden komt.
Net het opzetstuk
van een
elektrische
tandenborstel,
klonk het op internet
toen Apple in 2016
met draadloze
oordoppen kwam. Nu
loopt half Nederland
met AirPods ronden
komt er een nieuwe,
duurdere versie.
Een paar draadloze bluetooth oor
doppen van 179 euro. Weinig ex
perts verwachtten er veel van toen
Apple ze in 2016 samen met de
iPhone 7 lanceerde. Op internet
maakten de AirPods de tongen wel
meteen los, maar om een andere
reden: lolbroeken plaatsten op so
ciale media foto's met een elektri
sche tandenborstel in hun oor.
Serieuzer was de kritiek dat veel
oortjes door het schrappen van de
draad massaal kwijt zouden raken.
Techverslaggeefster Julia Carry
Wong van The Guardian vergeleek
het koptelefoonsnoer met een
tampondraad. ,,Het is er om je te
helpen een belangrijk item te vol
gen, en helpt je het uit hoekjes en
gaatjes te vissen waar het is in ge
vallen.''
Intuïtief
Nederlandse recensenten waren
sceptisch. ,,Ik ben geen Apple-
adept, maar ook ik dacht aan een
tandenborstel en vreesde dat de
doppen uit mijn oren zouden val
len'', vertelt Paul Hulsebosch, die
voor techsite Tweakers de eerste
AirPods recenseerde. ,,Ze zijn bo
vendien wit, dat ziet er niet uit.''
Die mening moest hij snel bij
stellen. ,,AirPods werken ontzet
tend intuïtief, je hoeft ze alleen
maar uit het doosje te halen. De
geluidskwaliteit is behoorlijk
goed.'' Dat houderdoosje, dat de
doppen oplaadt, is echt ver
nieuwend. Grootste voordeel
noemt Hulsebosch echter het
bespotte design van Apple-
ontwerper Jony Ive. ,,Juist die
vorm maakt ze comfortabel: ze
hangen in je oorschelp in plaats
van dat je ze in je gehoorgang
moet duwen. Je zou het bovendien
niet denken, maar bij de meeste
mensen vallen ze nooit uit. Ook
niet bij het joggen.''
Hulsebosch blijkt de enige niet,
drie jaar later is Nederland geval
len voor de AirPods. Kijk rond op
een willekeurig treinstation of in
een bushokje en uit talloze oren
steken de kenmerkende witte
steeltjes. Maandag lanceerde Ap
ple een nieuwe, luxere versie, de
AirPods Pro. Grootste vernieu
wing: ruisonderdrukking. Op
nieuw leidt het ontwerp tot grap
pen. Ze lijken op een haardroger.
Voor de rest is alle kritiek ver
stomd, de verkoopcijfers zeggen
genoeg. Het eerste jaar verkocht de
techgigant er meteen circa 16 mil
joen, vorig jaar een kleine 30 mil
joen en dit jaar waarschijnlijk 50
miljoen stuks. Alleen de iPad ver
kocht nóg sneller. De AirPods zijn
daarmee dit jaar alleen goed voor 8
A De nieuwe AirPods Pro. foto apple
miljard dollar omzet.
Apple beheerst on
dertussen de kopte-
lefoonmarkt en bezit
een marktaandeel
van 60 procent. Vol
gens oordoppenrecen-
sent Bart Breij, oud-re
dacteur van Apple-site
iCulture, heeft Apple draad
loze oortjes met de AirPods
op de kaart gezet. ,,Tot dan toe
was een draad de norm bij
koptelefoons.'' De concurren
tie is wakkergeschud. Sams
ung, Amazon, Huawei: alle
techreuzen hebben inmiddels
eigen varianten gelanceerd.
R
j
AirPods-bezitters
dragen ze vooral als
fashion statement,
niet voor goed geluid
Ongebalanceerd
Alle lof ten spijt valt er volgens ex
pert Breij best wat op de AirPods
aan te merken. De geluidskwaliteit
van de AirPods noemt hij 'ongeba
lanceerd' en op zijn best 'ade
quaat'. Een oordeel dat onder au-
diofielen bekend is, maar door Air-
Pods-eigenaren niet op prijs wordt
gesteld. ,,AirPods-bezitters geven
niet echt om goed geluid, is mijn
ervaring'', aldus Breij. ,,Ze dragen
ze vooral als fashion statement."
Op zijn site Scarbir.com recen
seert Breij Chinese koptelefoons
en oordoppen. Een uit de hand ge
lopen hobby. ,,Voor een paar tien
tjes heb je op Aliexpress oordop
pen met een betere geluidskwali
teit en die verder bijna even goed
of beter zijn als die van Apple.''
Zulke goedkope oordoppen zijn
er nog niet met kwalitatieve ruis-
onderdrukking. Breij is dan ook
nieuwsgierig naar de AirPods Pro,
die met 279 euro nóg duurder zijn.
,,Bose en Sony zijn daar de koning
in. Apple hoeft niet dezelfde kwa
liteit te bieden, maar moet wel in
de buurt komen.''
Tweakers-expert Paul Hulse
bosch is benieuwd naar de pas
vorm. ,,Apple stapt vanwege die
noise cancelling af van de succes
volle pasvorm, je moet ze nu in je
oren steken." Hij verwacht dat de
AirPods Pro over de toonbank zul
len vliegen, ondanks de hoge prijs.
LUCHTMACHT AANKOMST F-35
ommandant van
vliegbasis Leeu
warden Arnoud
Stallmann moet
even diep gra
ven. Wat deed
hij ook alweer
toen eind jaren 90 de eerste dis
cussies losbarstten over de opvol
ger van de F-16? Hij moet nog ka-
pitein-jachtvlieger zijn geweest
op vliegbasis Twente. ,,Maar ik
was er toen niet zo mee bezig. We
zaten midden in een operatie bo
ven de Balkan'', zegt hij.
Dat de daadwerkelijke aankoop
en levering van het 'kroonjuweel'
van de luchtmacht meer dan
twintig jaar zou duren, zag hij
toen niet aankomen. En dat hij nu
als baas van de vliegbasis ook nog
eens het eerste gloednieuwe toe
stel in Nederland in ontvangst
mag nemen al helemaal niet.
Toch is het vandaag zover. Met
een grootse ceremonie en lucht-
show voor zo'n 2200 genodigden
en ongetwijfeld vele tientallen
vliegtuigfanaten op de spotters-
heuvel buiten de poort, wordt de
eerste F-35 voor Leeuwarden fees
telijk binnengehaald. En dat voelt
voor Stallmann een beetje als een
droom die uitkomt. ,,We gaan nu
écht beginnen. Over twee jaar
staat hier een volwaardig squa
dron dat ook kan worden uitge
zonden, net zoals we de afgelopen
twintig jaar bijna continu op mis
sie zijn geweest.''
Duurste
De meest omstreden en duurste
aankoop van Defensie (ruim 6
miljard euro) ging niet zonder
slag of stoot. Politieke partijen
raakten er maar niet over uitge
praat voordat de luchtmacht in
2013 een bestelling mocht plaat
sen voor 37 toestellen en daar on
langs nog 9 toestellen aan toe
voegde. De reputatie van wat ja
renlang de Joint Strike Fighter
(JSF) heette, kreeg het bovendien
flink te verduren door een aan
houdende stroom onheilspel
lende berichten over technische
tekortkomingen en mankemen
ten.
Het toestel is ook nu nog zeker
niet perfect en er zal nog jaren aan
worden gesleuteld. Maar de F-35 is
volgens fabrikant Lockheed abso
luut goed genoeg voor het echte
werk, vertelde die begin dit jaar in
Texas toen in zijn fabriek het al
lereerste Nederlandse toestel van
de band rolde. Die was vooral om
mee te oefenen in Amerika; een
ervaring waar Nederlandse vlie
gers lyrisch over zijn. Vooral de
onzichtbaarheid op vijandelijke
radar is een 'onwerkelijke gewaar-
Sensoren
AESA-radar
Spoort grond- en luchtdoelen
op grote afstand op
We gaan nu écht
beginnen. Over
twee jaar staat hier
een volwaardig
squadron dat ook
kan worden
uitgezonden
Lichtgewicht helm
donderdag 31 oktober 2019
GO
Bespotte AirPods
nu Apples grootste
verkoopsucces
David Bremmer
Rotterdam
-Bart Breij, recensent
Raymond Boere
Leeuwarden
Informatie op vizier met:
nachtzicht
zicht door toestel heen
(augmented reality)
vlucht- en missiegegevens
ïi'ïr
De kritiek op de oordoppen is verstomd: Apple verkoopt er dit jaar tientallen miljoenen, fotosepaenhh
-Arnoud
Stallmann,
commandant
vliegbasis
Leeuwarden
