'Als je geen
toegevoegde
waarde meer
hebt, moet je
weg, simpel'
17
woorden op vragen die de Kamer
zou kunnen stellen. En dan zei
Mark gerust: 'Nee Ivo, dat was niet
goed genoeg. Nog een keer!' Dat
hielp. Ik wilde mij revancheren.
Daarna ging het ook beter.''
Onderweg naar een Kamerde
bat legt een camera in die tijd vast
hoe Opstelten in zichzelfpower,
power, power mompelt. Nu lacht
hij er om. ,,Ik heb mezelf daar ook
over verbaasd. Ik snap dat mensen
dachten: heeft hij zichzelf nog wel
onder controle als hij power tegen
zichzelf moet roepen. Maar het
waren soms spannende momen
ten in de Tweede Kamer en dan
doe je ineens zoiets.''
Opstelten heeft onderwijl op
dracht gegeven tot een zoektocht
naar het bonnetje. Die levert niets
op. De minister legt zich daarbij
neer. ,,Weer een fout. Ik had met
alle beschikbare ambtenaren naar
het paleis van justitie moeten
gaan en de dozen ondersteboven
moeten houden. Maar ik ben niet
scherp genoeg geweest. Daar be
grijp ik zelf ook helemaal niets
van, want het is tegen mijn na
tuur in.''
Als het bonnetje dan alsnog op
duikt, is Opsteltens aftreden in de
loop van maandag onvermijdelijk.
,,Ik had de Tweede Kamer onjuist
geïnformeerd en wist, het is
klaar.''
Het wrange is wel: met vrouw
Mariëtte en zijn kinderen heeft
hij dan al op twee momenten ge-
sproken over een vroegtijdig ver
trek. Zowel in de zomer van 2014,
na het jihaddebat, als in het na
jaar. Jeugdliefde Mariëtte is hem
zijn hele werkzame leven gevolgd,
terwijl ze in de luwte werkte aan
haar eigen carriere als rechter,
maar ook zij weet dat het eind een
keer in zicht komt. Opstelten is
weliswaar nog scherp, alleen een
gehoorapparaatje verraadt zijn
leeftijd, maar de tijd tikt toch
voort. Opstelten: ,,Maar ik wilde
mij herstellen. Ik vond geen na
tuurlijke reden om af te treden.
En dan ga ik door. Zo zit ik in el
kaar.''
,,Dan zeg ik: nee. Dat is niet zo.
Dat heeft de commissie die de
zaak heeft onderzocht ook vastge
steld. Ik vind dat beeld niet te
recht. Ik heb gewoon fouten ge
maakt, het dossier totaal onder
schat. Vanaf het begin door er veel
te laconiek in te zitten en vervol
gens toen het scherp werd niet
scherp genoeg te zijn.''
Men zal over zijn aftreden geen
spoor van verbittering bij hem
vinden, stelt hij. ,,Je zit er voor je
club, je zit er voor het land. En als
je geen toegevoegde waarde meer
hebt, moet je weg. Zo simpel zie
ik dat. Mijn koffer heeft mijn hele
carrière gepakt bij de deur ge
staan.''
,,In mijn Leidse studententijd
dachten mijn vrienden dat ik het
bedrijfsleven in zou gaan, ban
kier, mijn vader achterna. Maar ik
wilde de veelzijdigheid van het
vak van bestuurder. De hele dag
dingen op je bureau, beslissingen
nemen. De politieke component
en de onzekerheden die erbij ho
ren. Dat sprak mij aan.''
Samen met zijn 'onmisbare'
vrouw Mariëtte volgde dus een
omzwerving langs zeven ge
meenten. ,,Ik zei ooit: als ik toch
eens burgemeester van een plaats
als Zutphen zou kunnen wor
den..maar moet je kijken hoe het
is gelopen.''
In Utrecht zag hij de Leefbare
partijen geboren worden, in Rot
terdam kreeg hij van doen met
Pim Fortuyn. En nadat deze werd
vermoord, ving Opstelten natio
nale attentie door de volkswoede
die zich richtte op linkse politici te
temperen: hij ging pontificaal in
de stille tocht meelopen.
,,Je bent ook afhankelijk van toe
valligheden, maar bij mij groeide
het gevoel dat mijn intuïtie vaak
klopte. En ik had een advies van
mijn vrouw ter harte genomen.
Die zei: 'Stel-ten luis-te-ren!'
Want dat moet je vooral doen als
burgemeester. Luisteren en ver
binden.''
Zijn carrière raakte uiteindelijk
vervlochten met die van Rutte.
Het was immers Opstelten die
voor Rutte vocht toen deze het om
het VVD-lijsttrekkerschap opnam
tegen Rita Verdonk. Toen er twij
fel was in de partij, hield Opstelten
- inmiddels partijvoorzitter - zijn
protegé in het zadel.
,,Ik had al snel geloof in Mark.
Toen hij voorzitter van de jonge-
renpartij was gaf hij eens een
speech. Toen tikte ik iemand op de
schouders en zei: dat is hem! Voor
een aantal periodes zitten we
goed. Hij is gewoon een lid van de
familie, meer dan Rita was. En hij
maakte het waar. Mark is de vader,
de leider, de pappie, zeg ik dan.''
,,Nee, er is geen aanleiding voor.
Mark is premier, doet het in mijn
ogen buitengewoon goed. Het is
ook zijn hobby, hij vindt het leuk.''
,,We hebben daar ook dingen te
gen gedaan, zoals de regionale
taskforce Brabant, maar met de
kennis van nu blijkt dat niet ge
noeg. Tijdens de oprichting van de
Nationale Politie hebben we inge
zet op wat mensen direct merkten:
overvallen, inbraken. Die resulta
ten liggen er.''
,,Dat zeg ik: we hadden misschien
meer moeten doen. De minister
wijst daar terecht op. Ik vind het
niet erg dat hij dat zegt.''
,,Nee, nog niet het begin. Mijn hele
carrière, ook het einde: Ik had er
niets van willen missen.''
GO ZATERDAG 26 OKTOBER 2019
Opstelten: ,,Ik zei
ooit: als ik toch eens
burgemeester van
een plaats als
Zutphen zou kunnen
worden... maar moet
je kijken hoe het
is gelopen...''
FOTO MARCO DE SWART
Toch heeft de hele affaire ook
het beeld opgeleverd dat infor
matie is achtergehouden.
U wilde als twintiger al burge
meester worden. Bent u oud ge
boren?
U had het besturen in de vingers,
zei men.
Wat bezielde u destijds?
Ziet u al een nieuwe leider op
staan?
Uw eigen nalatenschap is ook dat
er, volgens uw opvolger minister
Grapperhaus, in uw tijd een
drugsmaffia is ontstaan.
Toch is de hand van de drugsmaf
fia nu ook merkbaar.
U heeft al met al geen aanleg
voor rancune, lijkt het.
