II
Wintertijd? Die hebben we dankzij een aannemer uit Londen
5
'We gaan zorgen
dat alles klopt'
Het is slecht voor
de biodiversiteit,
de wilde dieren en
de waterkwaliteit
gekapt zijn niet minder, maar juist
méér CO2 in de lucht. De slotsom:
biomassa zorgt voorlopig voor meer
opwarming van de aarde.
Tot zover de theorie. Nu de prak
tijk. Debra David ziet dagelijks trucks
naar de Enviva-fabriek gaan. ,,En of
daar dikke boomstammen op lig
gen", zegt ze. Haar verhaal wordt be
vestigd door natuurorganisaties.
Dogwood Alliance, dat zich inzet om
de bossen in de VS te beschermen,
publiceerde onlangs een zwartboek
waarin het bewijs aandraagt dat En-
viva al jarenlang heel dikke bomen
gebruikt en schade aanricht aan kost
bare natuur, zoals de wetlands. ,,Het
is zeker dat ze hele bomen gebrui
ken", zegt campaigner Rachel Weber.
Certificering
Enviva ontkent de aantijgingen. Voor
de pellets die vanaf 2020 naar Neder
land gaan, wordt vanwege de strenge
eisen die ons land stelt aan biomassa
zelfs een apart certificeringssysteem
opgetuigd, zegt een woordvoerder.
Houteigenaren moeten een extra for
mulier ondertekenen waarin ze ver
klaren dat het om duurzaam beheerd
bos gaat en dat er alleen 'resthout' is
meegegeven.
Overheidscontrole hierop ont
breekt. Vanuit Nederland laat de
Rijksdienst voor Ondernemend Ne
derland (RVO), die toeziet op de cer
tificering, weten geen zicht te heb
ben op de controles in de VS. Dog
wood Alliance noemt de certificering
een lachertje. ,,Boseigenaren weten
vaak niet eens waar hun hout voor
wordt gebruikt.''
Andrew Whitehurst voerde in de
staat Mississippi namens natuurorga
nisatie Healthy Gulf tevergeefs actie
tegen de komst van een Enviva-
fabriek. Van certificering moeten we
ons niet al te veel voorstellen, zegt
ook hij. ,,Veruit het grootste deel van
de bossen hier is privébezit. Een eige
naar bepaalt zelf wat hij met zijn bos
doet. Doordat de vraag naar papier en
meubelhout daalt, is de pelletindu-
strie vaak de enige optie. Dus natuur
lijk gaan er ook hele bomen naar de
fabrieken. Bovendien krijgen de han-
delaren die het hout opkopen en aan
Enviva leveren, per kilo betaald.
Grote bomen krijgen dus voorrang."
Het beeld dat de natuurbescher
mers schetsen: oud natuurbos maakt
door de bijna eindeloze Europese
vraag stukje bij beetje plaats voor
eenvormig plantagebos met dennen
bomen die geschikt zijn voor de
pelletindustrie, maar die ook in volle
groei minder CO2 opnemen dan hun
voorgangers. ,,Een ecologisch
drama", zegt Whitehurst. ,,Het is
slecht voor de biodiversiteit, voor de
wilde dieren en voor de waterkwali
teit. Bovendien neemt het risico van
overstromingen toe.''
Pelletproducenten vestigen zich
meestal in arme gebieden. Dat is
enerzijds toeval - de bossen staan er
nu eenmaal. Maar de achterstandsre
gio's zijn ook een makkelijke prooi,
zegt Katherine Egland van de Natio
nal Associationfor the Advancement of
Colored People (NAACP). ,,De bedrij
ven misbruiken de economische
wanhoop in deze gebieden. Daar
snakken ze zo naar een economische
boost, naar banen, dat ze bereid zijn
om er natuur voor op te geven.'' Rela
tief veel inwoners kampen met ge
zondheidsproblemen, zoals astma.
Subsidie
Lokale overheden rollen de rode
loper uit, door subsidies uit te delen,
spoorverbindingen aan te leggen en -
stellen critici - een oogje dicht te
knijpen als het gaat om milieunor
men, waardoor inwoners last hebben
van giftige stoffen uit de fabriek.
Debra David kan erover meepra
ten. Of ze nog een boodschap heeft
voor de Nederlandse regering?. ,,Stop
hiermee! De uitstoot van dit soort fa
brieken doodt mensen. Ik snap niet
wat daar duurzaam aan is.''
Egland trekt een parallel met de
katoenhandel in de negentiende
eeuw. ,,Toen sloten Europese landen
REACTIE RWE
de ogen voor de slavernij die de ka
toenproductie mogelijk maakte. Het
zou mooi zijn als jullie de ogen niet
sluiten voor mensenrechtenschen
dingen die nü plaatsvinden."
De Amerikanen snappen het ge
woon niet. Andrew Whitehurst: ,,Ik
zie de winst voor jullie niet, want
hout verbranden om energie op te
wekken is niet duurzaam. En ik snap
de winst voor ons al helemaal niet.
Onze natuur is in gevaar, zodat jullie
kunnen pronken met jullie klimaat
beleid. Oneerlijk. Als de arme bevol
king er nou iets aan had, oké. Maar
die ademt alleen de vieze lucht in.''
De Europese Commissie wil het
heen en weer zetten van de klok het
liefste afschaffen. Nederland be
raadt zich nog op een standpunt -
lidstaten mogen zelf beslissen wat
ze willen. Meteorologen van Weer-
online namen onlangs stelling met
een heel andere optie: het verzetten
van de klok met een halfuur. Zo
hebben we wel profijt van de zo
mer- en wintertijd, maar heeft ons
bioritme er niet al te veel onder te
leiden.
Langer slapen
Nu vallen de effecten
van de wintertijd
nog mee, Nederland
kan een uurtje lan
ger slapen. Het is de
zomertijd die zorgt
voor dat katerige ge
voel dat soms weken
kan aanhouden. Een
Zweedse wetenschapper turfde
in de dagen erna meer hartinfarc
ten, een Amerikaanse collega zag
meer verkeersongelukken.
En dat allemaal omdat één man in
1907 het idee lanceerde de klok te
gaan verzetten. William Willett
kan worden gezien als de belang
rijkste lobbyist voor het ge-
/j hannes met tijden. In zijn
brochure The Waste of
Daylight rept hij over
C- energiebesparing en
C lange zomeravon-
den, die in het voor
uitzicht liggen.
Vs
Weggehoond
De aannemer uit Lon
den pleit er wel voor veel
vaker van tijd te veranderen dan
nu het geval is. Hij financiert de
lancering van zijn idee zelf, maar
het wordt weggehoond. Willett
sterft in 1915. De griep velt hem,
vlak voordat zijn voorstel navolging
vindt.
Een jaar later wordt in Nederland,
net als op veel andere plekken, toch
nog de zomer- en wintertijd inge
voerd en ook nog precies om de re
denen die Willett aanvoerde. Om
vervolgens overigens weer te ver
dwijnen na de Tweede Wereldoor
log.
Toch blijkt het idee van William
Willett een 'comeback kid'. In 1977,
als Nederland vanwege de oliecrisis
energie wil besparen, is die zomer
tijd er plotseling weer. De geschie
denis leert: zelfs als we straks de
klok niet meer hoeven te verzetten,
kan het over een tijdje zomaar toch
weer zo ver zijn.
zaterdag 26 oktober 2019
GO
maar doodt mensen'
Een bos in North
Carolina. Bij een En
viva-fabriek worden
bomen aangevoerd.
Er worden pellets van
gemaakt. foto's carl galie,
DOGWOOD ALLIANCE
—Andrew Whitehurst, Healthy Gulf
RWE bevestigt dat het voor het
bijstoken van zijn biomassa's
deels gebruikmaakt van hout-
pellets uit Amerika. De rest
komt uit landen als Canada, Est
land en Wit-Rusland. Tot dusver
leverde Georgia Biomass, een
dochter van RWE, de aanvoer
vanuit de VS. Zij maken pellets
van zaagsel uit zagerijen, stelt
woordvoerder Rob Hageman.
Vanaf 2020 komt 200.000 ton,
zo'n 8 procent van de totale aan
voer, van Enviva, het bedrijf waar
in het zuiden van de VS veel
klachten over zijn. Hageman
zegt dat RWE er veel aan gele
gen is om aan alle regels te vol
doen. „Anders krijgen we geen
subsidie en lijden we verlies op
de opwekking van stroom."
RWE zal er in het geval van En-
viva 'voor zorgen dat alles klopt'.
,,We lopen alleen maar risico's
als we dit niet zorgvuldig doen."
Slechts 11 procent van de bos
sen in de wereld heeft een certi
ficaat, stelt RWE. „Juist onze
vraag zorgt voor meer certifice
ring. Daarmee zorg je dat een
bos duurzaam beheerd wordt."
Het is onderwerp van hevige dis
cussie, maar dit weekend ge
beurt het toch echt weer: de
klok gaat een uurtje terug. Hoe
we ooit in die zomer- en winter
tijd verzeild zijn geraakt? Het
gebeurde allemaal dankzij een
aannemer uit Londen.
Carla van der Wal
Den Haag
William Willett bedacht het
verzetten van de klok. foto getty
