7
Met spijt in zijn stem
constateert
frietkraamexpert Ubel
Zuiderveld dat
van de 1500 tot 2000
frietkramen in Nederland
in twintig jaar tijd meer
dan de helft is verdwenen.
Ook in België zet die
teloorgang door.
De frietkraam verdwijnt in rap tempo
uit het straatbeeld. ,,Over tien jaar zijn
er misschien nog maar 100 of 200
frietkramen over in Nederland'', voor
spelt Ubel Zuiderveld (59) uit Win
terswijk. Hij schreef een boek over de
teloorgang van dit typische straatfeno
meen. ,,Elke maand verdwijnt er wel
ergens een kraam en dat is heel jam
mer.'' Hij noemt Rotterdam, dat een
speciaal beleid heeft ingevoerd tegen
de 'verloempiasering' van de stad en
alle kramen eruit heeft gegooid. Den
Haag daarentegen is nog een stad met
verhoudingsgewijs veel losse frietkra
men.
Terwijl hij uitlegt waar zijn nieuwe
boek over gaat, eet hij met smaak een
patatje mayo bij de inmiddels legen
darische frietkraam van Hollmann
in het Achterhoekse Terborg. De
oranje retrowagen uit de vorige eeuw
staat aan de rand van een parkeer
plaats. ,,Zodra een gemeente een plein
of straat gaat herinrichten, verdwijnt
de frietkraam uit beeld. De vierkante
meters in Nederland zijn duur, dus
liever gebruiken ze die voor bebou
wing of een parkeerplaats'', weet Zui-
derveld. Hij vraagt de kraameigenaar
hoe het in Terborg zit. ,,Ik krijg geluk
kig nog ieder jaar een vergunning'',
antwoordt de 57-jarige Gerard Holl-
man. Maar als hij stopt, weet hij niet of
Friet is het ultieme
streetfood in
Nederland. Dat dus
aan het verdwijnen is
de vergunning overdraagbaar is.
,,Meestal niet'', zegt Zuiderveld. Ne
derland is wat hem betreft veel te net
jes geworden. ,,In de wereld van de
ruimtelijke ordening zien ze dit soort
straatverkoop als verrommeling. Ter
wijl friet het ultieme voorbeeld in
Nederland is van streetfood. Een eet
cultuur die nu dus aan het verdwij
nen is.''
Boek
Zijn boek De Frietkraam is dan ook
een soort requiem voor een verdwij
nende eetcultuur. Hij volgde twintig
jaar lang de ontwikkeling van frietki
osken, frietkramen en frietwagens in
Nederland en legde die vast in foto's
met tekst. Begin jaren 90 werd jour
nalist Zuiderveld hoofdredacteur van
het vakblad De Snackkoerier. ,,Ik wilde
me toen eens goed verdiepen in het
onderwerp. Maar er was helemaal
niks over te vinden. Geen woord over
de snackcultuur in Nederland.'' Het
meeste dat er nu op schrift staat is
van zijn hand. Hij schreef onder meer
de boeken Snelle Hap, Het Nationaal
Snackhandboek en McSucces.
En nu is het tijd voor een boek over
het verdwijnen van de frietkramen.
,,Terwijl met de enorme opkomst van
het veganisme, friettenten juist gou
den tijden tegemoet gaan. Als de pa
tat in plantaardige olie wordt gebak
ken, wat meestal zo is, en er wordt ei-
vrije mayonaise bij geserveerd, is het
een prima veganistische hap.''
Friet versus patat
Zuiderveld gebruikt de woorden
patat en friet door elkaar heen. ,,Ik
kom uit het noorden, dus ben opge
groeid met patat. Maar ik zeg nu het
liefste friet, als eerbetoon aan de
Fransen, waar de friet vandaan komt.
Het stamt uit de tijd van de Franse
Revolutie, toen er hongersnood was.
Hoewel Belgen claimen dat zij de uit
vinder zijn van de in stokjes gesne
den aardappel, omdat het daar voor
het eerst in een kookboek in 1861
voorkomt.''
Hoe vaak eet hij als kenner zelf pa
tat? ,,Niet elke dag, hoor. Dat is niet
gezond. Maar ik vind het wel heerlijk.
Ik heb niet zo'n verfijnde smaak. Ben
met eten meer een soort Frans Bauer.
Ik hou van babi pangang en boeren
kool met worst.''
Het boek De Frietkraam wordt ge
drukt zodra schrijver Ubel Zuiderveld
de benodigde 7350 euro heeft verza
meld via zijn crowdfundingsactie. Hij
is al over de helft.
I^mmaNN'S snackcar
vrijdag 25 oktober 2019
Frietkraam wordt zeldzaam
Tanja Kits
Winterswijk
-Ubel Zuiderveld, frietkraamexpert
Ubel Zuider
veld (59)eet een
patatje mayo bij
de legendarische
frietkraam van
Hollmann in
Terborg.
FOTO THEO KOCK
Kijk op de site
bij /video
Frietkenner Ubel
Zuiderveld vertelt
welke frietkraam
hij de beste vindt.
Karels biofriet in Leiden, frietkar met biologische friet
en biologische snacks. foto sabine joosten/hh
Snackbar Gaasperplas in Amsterdam, een vertrouwd
adres voor velen. foto marc driessen
Jack Snack in Den Haag werd in 2013 uitgeroepen tot
beste friettent van Nederland. foto guus schoonewille
smckb**
't Dammetje*
-kit'1'1 HaIIa®
Snackbar De Haven in Alphen aan den Rijn, al jaren
een trefpunt. foto paulien van de loo
De in mei geopende frietkiosk in Middelburg.
FOTO RUBEN OREEL
Snackbar 't Dammetje staat al tientallen jaren aan de
Groenekruislaan in Dordrecht. foto rinie boon
