WERK
Hoe wij feedback
geven werkt niet
Technisch consultant
Boek: motiveren kun je leren
18
Je brein op het werk
WAT DOET EEN...
W
Ga je elke dag met plezier naar je werk?
Vind je alle taken die je moet doen even
leuk? Mwah, dacht het niet. Dan Ariely
weet hoe je toch gemotiveerd blijft.
Neuropsycholoog Chantal
van der Leest bekijkt onze
gedragingen op de werkvloer:
wie of wat bepaalt onze
dagelijkse beslissingen?
Kritiek krijgen is
nooit leuk. Ook niet
als het opbouwend
is. De zender geeft
zorgvuldig feedback
en de ontvangende partij be
gint meteen te sputteren: 'Niet
mijn schuld, helemaal niet be
langrijk en wie zegt dit dan?'
experts om feedback te geven
op mijn presentatiekunsten.
Waar ik volgens hen aan kon
werken was mijn spraakwa
terval en de opbouw van mijn
verhaal. Op zich hadden ze
wel een punt, maar toch
voelde ik weerstand. Ik praat
nou eenmaal snel, kan dat niet
mijn handelskenmerk zijn? En
wat weten mijn cursusleiders
nou van denkfouten?
We denken graag positief
over onszelf en kritiek onder
mijnt dit goede gevoel. Van
daar dat we onszelf een expe
dient escape gunnen: we ver
zinnen goede redenen om te
ontsnappen aan de kritiek.
Je zou denken dat iemand
die echt slecht is in zijn vak
eerder kritiek aanneemt, maar
het blijkt precies andersom.
Hoe slechter iemand presteert,
hoe sterker dit effect van 'ex
pedient escape' is en hoe gro-
ver zijn afweergeschut. Niet
verwonderlijk dus dat bij een
talentenjacht op televisie de
minst getalenteerden de jury
het meest in twijfel trekken.
Om weerstand te voorko
men, geven we vaak feedback
in een complimentensand-
wich. Je begint met een com
pliment, belegt het met een
venijnig plakje kritiek en dekt
het geheel weer toe met een
compliment. Prettig voor
gever en ontvanger. Maar ook
totaal nutteloos. Met zo'n
complimentensandwich geef
je de ontvanger namelijk een
heel makkelijke 'expedient es
cape': er gaat zóveel goed, ik
hou éven mijn vingers in de
oren bij het kritiekstukje.
Hoe krijg je iemand dan aan
zijn verstand gepeuterd dat hij
misschien moet werken aan
zijn zwakke vaardigheden?
iemand in jouw functie goed
moeten kunnen? Maak samen
een lijst met vaardigheden.
Vraag vervolgens: welke stap
pen zou je kunnen nemen?
Zelf lees ik nu elke dag vijf
minuten op rustig tempo mijn
kat voor. Gaat dat goed, dan
mag ik mijn spreeksnelheid op
echte mensen uitproberen.
e vinden het moeilijk
om onszelf te motive
ren én veel werkgevers
weten niet hoe ze hun
werknemers op de
goede manier aan het werk krijgen.
,,Werkgevers denken niet goed na
over motivatie of ze begrijpen het
niet.'' Een gemiste kans, zegt de
Amerikaanse Dan Ariely (52), hoog
leraar psychologie en gedragsecono
mie aan Duke University (North
Carolina). ,,Als we motivatie beter
begrijpen, is iedereen blijer. Werk
nemers, collega's, aandeelhouders.
Het is bijna gratis energie en boven
dien presteren bedrijven met gemo
tiveerde werknemers beter.''
De hoogleraar is voor een bezoek in
Nederland. Hij geeft een lezing op de
UvA (waar hij ook de Joep Lange-
leerstoel bekleedt) en geeft inter
views ter promotie van zijn in het
Nederlands vertaalde boek Motivatie
dat deze week uitkomt. Hij is gespe
cialiseerd in irrationeel menselijk
gedrag en schreef al eerder bestsellers
over geld en gedrag.
Maar, gemotiveerd blijven is mak
kelijker gezegd dan gedaan. Sterker
nog: binnen no time kun je ergens
geen zin meer in hebben. ,,Als we ra
tioneel denken, is het geld dat ons in
eerste instantie motiveert. Maar wat
je aanvankelijk motiveert, is niet het
geen dat je aan de gang houdt. Als we
bezig zijn, denken we niet aan moti
vatie'', aldus Ariely. In zijn boek legt
hij uit waarom motivatie makkelijk
om zeep te helpen is. Hij beschrijft
een sessie met een groep ingenieurs
uit Seattle. Die waren totaal gedemo
tiveerd nadat na twee jaar de stekker
uit hun project werd getrokken. Al
het werk voor niets gedaan, de hele
investering in tijd en moeite weg.
Ariely: ,,Soms moet je als ceo be
slissingen nemen, maar je moet dan
wel proberen om een deel van de
motivatie te bewaren.'' De ingenieurs
hadden wel ideeën hoe hun baas het
anders had kunnen aanpakken: het
was al beter geweest als ze op z'n
minst hun resultaten met de rest van
het bedrijf hadden mogen delen. Of
als ze verder mochten nadenken over
welke aspecten van hun project wel
toepasbaar waren. ,,Het goede
nieuws is dat mensen altijd zoeken
naar motivatie. Je moet ze alleen wel
de kans geven'', aldus de hoogleraar.
Het belangrijkste om gemotiveerd
te zijn én te blijven? Betekenisvol
werk doen en verbondenheid. Juist,
niet geld. Het gaat om waardering.
,,Twee jaar geleden wilde ik mijn per
soneel op het onderzoekslab laten
weten dat ik om ze geef. Niet alleen
op het gebied van werk, maar ook als
een persoon. Ik wilde vooruitkijken,
om te laten zien dat ik graag in ze
investeer. Ik vroeg aan ze om op te
schrijven wat ze wilden leren, los
van hun werk.''
Alle werknemers kregen zo'n
'ervaring' cadeau. Een cursus drum
men, een les cartoons maken of
mediteren. ,,Het bleek een fantas
tisch cadeau. Nog veel beter dan ik
had verwacht'', aldus Ariely. ,,Ze
kwamen terug en waren gemoti
veerd, ze hadden iets gedaan waar ze
zelf nooit de moed voor hadden ge
had.'' Maar, zegt hij: ik wilde zeker
weten dat het niets met geld te ma
ken had. Een jaar later gaf hij al zijn
'Sociale motivatie is heel belangrijk. Mensen
blijven langer op hun werk om een vriend te
helpen dan als het om hun eigen werk gaat'
donderdag 24 oktober 2019
GO
Vorige week betaalde ik
Vraag de ander: wat zou
ONUR YILDIRIM (27) is technisch consultant
bij VNOM Technisch Uitzendbureau.
Je bent consultant, dus je geeft advies?
,,Dat is een deel van de baan, maar is niet
alles. Ik bemiddel tussen technische bedrijven
en werkzoekende technici.''
Wat vind je het leukste aan je functie?
,,Als een klant blij is met de werknemer die ik
aan hem gekoppeld heb en andersom.''
In samenwerking met Nationale Vacaturebank
Tsjakka!
Weer een
werkdag,
zin in!
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de
site van deze
krant bij /werkt
MARLOE VAN DER SCHRIER
-DAN ARIELY
Hoogleraar Dan
Ariely raakte als kind
verbrand en schrijft in
zijn boek 'Motivatie'
over wat hem drijft ie
mand die hetzelfde
overkwam te helpen.
