O
'Steek geld in speciale begeleiding op kinderdagverblijf'
7
KINDEROPVANG BIJZONDER GEDRAG
Kinderdagverblijven worstelen
met peuters die extra zorg nodig
hebben. Ze willen de kleintjes
binnenboord houden, maar het
ontbreekt soms aan kennis en geld.
Soms lukt het wél, zoals in Nijmegen.
,,Welke kleur heb ik hier?" Jeugdspe-
cialist Mireille Meilink houdt een
blokje voor haar gezicht en kijkt de 4-
jarige Jules verwachtingsvol aan.
„Oranje", roept het mannetje uit. Hij
pakt het blokje en legt het op tafel.
,,En deze?" vraagt Mellink, terwijl ze
een ander blokje omhoog houdt.
„Geel!" Jules wil het pakken, maar de
jeugdspecialist houdt het iets stevi
ger vast. Ze zoekt oogcontact met de
kleuter. ,,Hij moet me eerst aankij
ken, dan pas mag hij het blokje pak
ken", legt ze uit.
Op peutergroep De Bellenboom in
Nijmegen is Jules één van de kinde
ren die extra aandacht krijgt. Het be
gon allemaal begin dit jaar. De peda
gogisch medewerkers merkten dat
het jongetje wat afwijkend gedrag
vertoonde. Hij praatte constant
overal doorheen, vond het moeilijk
om te spelen, had weinig aansluiting
bij de andere kinderen en accep
teerde 'nee' slecht.
Na een gesprek met moeder Ta
mara Hartman bleek dat er ook thuis
problemen waren. ,,'Nee' was totaal
onacceptabel. Zijn wil was wet. Nu
kan je zeggen: dat heeft elke 2- of 3-
jarige, maar ik voelde dat dit niet bij
de leeftijd hoorde." Toen de peuter-
opvang aanbood om het mannetje bij
De Bellenboom te observeren, greep
moeder Tamara die kans met beide
handen aan. ,,Die mensen hebben er
verstand van en ik had het gevoel dat
er iets was."
In de Nijmeegse kinderopvang is
bovengemiddeld veel zorg beschik
baar. De locaties kunnen via de GGD
een zorgcoördinator inschakelen die
de kinderen observeert en de eerste
adviezen aan zowel ouders als peda
gogisch medewerkers geeft. Vaak
volgt een aanmelding bij passende
kinderopvang. Dat is het moment
waarop Mellink een paar weken lang
in de groep met een kind komt wer
ken om te ontdekken waarom het
zich opvallend gedraagt en bovenal
wat er nodig is om het in de opvang
te houden.
Gewone klassen
Er wordt veel gesproken over passend
onderwijs, waarbij kinderen die zorg
nodig hebben zo veel mogelijk in ge
wone klassen moeten blijven. Maar
hoe diezelfde kinderen zich in de
kinderopvang redden, daarover is
weinig bekend, zo blijkt uit onder
zoek van deze krant. Slechts op en
kele plekken in het land is extra hulp
om deze groep binnenboord te hou
den en klaar te stomen voor een
goede overgang naar de basisschool.
In Nijmegen heeft de gemeente
vier jaar geleden al besloten een proef
te draaien met passende kinderop
vang. Van de ruim zevenduizend
kinderen tussen de 0 en 4 jaar heeft
15 procent een 'ontwikkelingsrisico'.
,,Die risico's proberen we vroegtijdig
te signaleren. Met preventieve, laag
drempelige ondersteuning stimule
ren we de ontwikkeling van het
kind", reageert woordvoerder Su
zanne Baks. Om uiteindelijk grotere
problemen te voorkomen en een soe
peler overgang naar de basisschool te
We zien zelf
ook wel dat
een kind
opvalt, maar
er is geen
tijd om goed
te kijken wat
nodig is
creëren. ,,Een voorzichtige aanname is
dat een deel van deze kinderen meer
ontwikkelkansen heeft en minder snel
naar speciale kinderopvang of speciaal
onderwijs gaat."
Duidelijk aanspreken
Voor Jules blijkt de begeleiding een uit
komst. Hij heeft een lichte vorm van au
tisme en is erg slim. Bij De Bellenboom
krijgt hij de hulp die moeder Tamara bij
zijn oudste broer - die soortgelijke pro
blemen had - heeft gemist. Het gaat
vaak om kleine veranderingen. Zo helpt
het om hem duidelijk aan te spreken,
inclusief zijn naam, om ook een ant
woord terug te krijgen. En Jules is een
mannetje dat veel duidelijkheid nodig
heeft. ,,We gingen er vaak in mee als hij
de regie pakte, want het is goed als kin
deren een eigen inbreng hebben. Maar
Jules wilde wel erg veel inbreng", zegt
leidster Lieke Adolfs lachend.
Voor de pedagogisch medewerkers is
extra advies van grote waarde. ,,We zien
zelf ook wel dat bepaalde kinderen op
vallen, maar hebben geen tijd om goed
te kijken wat er nodig is. Het is heel fijn
dat we daarvoor hulp kunnen inschake
len", zegt Adolfs. De leidsters kunnen
de kinderen nu veel beter bieden wat ze
nodig hebben. Ook lukt het beter een
goede plek op een basisschool te vinden
voor deze kinderen.
Jules blijkt in ieder geval in de kleu
terklas het beste af op een speciale
school waar hij ook therapie krijgt.
Daarna bekijkt de school of de kleuter
alsnog naar een gewone basisschool kan
doorstromen.
Voor nu is die conclusie overigens
even zuur: Jules werd in de zomerva
kantie 4 jaar, maar kan pas na de herfst
vakantie starten op de best passende
school. ,,De hele zomer heb ik hem niet
over school gehoord, maar nu noemt hij
de peutergroep ineens de babyschool.
Hij wil heel graag naar school", vertelt
zijn moeder. Dat laat hij ook deze och
tend zien: ,,Mam, blijf ik hierheen
gaan?" vraagt hij, als hij de peutergroep
in loopt. Waarop zij antwoordt: ,,Nu
even wel, maar straks mag je ook naar
de grote school." Voor nu accepteert hij
het.
Opvangcentra en ouders trekken aan de bel
Ellen van Gaalen
Nijmegen
Uit onderzoek op zo'n 120 locaties
blijkt dat 24 procent van de kinde
ren in de kinderopvang en 37 pro
cent op de peutergroepen extra
zorg nodig heeft. Het grootste deel
van de kleintjes heeft extra taalon-
dersteuning nodig. Zo'n 6 procent
heeft gedragsproblemen, ze zijn
bijvoorbeeld druk of agressief of
hebben kenmerken van autisme.
Ook zitten kinderen met een licha
melijke of verstandelijke beperking
op de groepen.
Met name bij de peuters zitten
kinderen die 'bijzonder gedrag' la
ten zien en de groep kunnen ont
wrichten. Ze weigeren naar een an
dere ruimte op het kinderdagver
blijf te lopen en gaan op de grond
liggen gillen. Of ze vinden het
moeilijk met andere kinderen om
te gaan en bijten.
Hoewel pedagogisch medewer
kers het gedrag wel zien, vinden ze
het veelal lastig om de peuters de
juiste begeleiding te geven. Temeer
omdat de groep nog vijftien andere
peuters telt. Extra hulp inschakelen
is meestal niet mogelijk, omdat
daar geen geld voor is. Met als ge
volg dat de leidsters 'doormodde
ren' of in het ergste geval verwijzen
naar een medische dagopvang.
Preventief
Waar in het onderwijs wettelijk is
bepaald dat kinderen die zorg nodig
hebben zo veel mogelijk binnen de
reguliere klassen moeten blijven,
met behulp van extra ondersteu
ning, is in de kinderopvang niets
geregeld. Slechts in enkele gemeen
ten is extra geld uitgetrokken om
kinderen van 0 tot 4 jaar preventief
te begeleiden. Kinderdagverblijven
vinden dat daar verandering in
moet komen. ,,We hebben andere
expertise nodig om dergelijke zorg
te bieden, maar het is heel afhanke-
lijk van personen of het op de
agenda staat", constateert Elianne
Vossen, projectleider van Passende
Kinderopvang Nijmegen. In deze
regio trekt de gemeente wél geld uit
om al vroeg speciale zorg te bieden
aan kinderen. Ook ouderorganisa
tie Boink vindt dat er meer steun
moet komen voor passende kinder
opvang. ,,Als kinderdagverblijven
het niet redden, moeten die peuters
nu gelijk naar een medische dagop
vang. Dat is vele malen duurder en
lang niet altijd nodig", constateert
voorzitter Gjalt Jellesma. Hij roept
op tot een onderzoek naar wat de
kinderdagverblijven nodig hebben
om meer kinderen binnenboord te
houden.
dinsdag 22 oktober 2019
GO
Met wat extra hulp draait Jules
gewoon mee op de peutergroep
Ellen van Gaaien
Nijmegen
Jules
speelt met
blokken,
samen met
met jeugd-
specialist
Mireille
Mellink. foto
KOEN VERHEIJDEN
-Lieke Adolfs,
leidster
Kinderdagverblijven en ouders
willen dat er meer geld komt om
peuters in de opvang de juiste
zorg te bieden. Nu ontbreekt het
aan voldoende kennis en onder
steuning, waardoor kinderen on
nodig afglijden naar het speciaal
onderwijs.
Gjalt Jellesma van Boink roept
op tot onderzoek. foto e. van t woud
