bent geraakt
mm
'Ik ben vergeten
hoe oud ik ben',
zei de oude man
Volgens de
Chinese
traditie genieten
mensen meer respect
als ze ouder worden
21
René Diekstra
VV
schoolvoorbeeld: ik deed allemaal
dingen die ik leuk vond, maar wel
veel te veel. Toen ik ook nog eens vijf
goede vrienden in twee jaar verloor,
was ik aan de beurt. Ik kreeg onver
klaarbare klachten, waar neurologen
niets mee konden. Het deel van mijn
hersenen dat met je evenwicht heeft
te maken, bleek verstoord, maar nie
mand wist waardoor. Ineens zat ik
thuis en kon ik niks meer. Ik moest
op handen en voeten de trap op,
donderde steeds om. Daar werd ik
behoorlijk depressief van.''
,,Nee, maar ik wist wel dat ik zélf iets
moest verzinnen om weer op te
knappen. Al die jaren had ik roof
bouw gepleegd op mijn gestel, ik had
emotioneel het een en ander te ver
werken gekregen: de scheiding van
de moeder van mijn kinderen, een
nieuwe relatie, het verlies van die
vijf vrienden in korte tijd. Het heeft
anderhalf jaar geduurd en het ging
soms heel slecht, maar met kleine
stapjes kwam ik vooruit. Ik trainde
in de sportschool, sliep 's middags
twee uur, dat hielp. En, heel belang
rijk: ik moest accepteren dat ik niet
alles kan doen wat ik zou willen. Ik
heb veel goede ideeën, maar ik heb
leren aanvaarden dat de meeste niet
de moeite van het uitvoeren waard
zijn. Voor iedereen met een burn-out
is de vraag: waar zit de ruimte om
dingen anders te doen? Die ruimte is
er, altijd.''
,,Nog zo'n misvatting. Mensen bran
den niet af vanwege hun werk, maar
omdat ze het te druk hebben. Je kunt
al opgebrand raken als je het nieuws
probeert te volgen. Dat is toch niet te
doen? We zitten veel te veel in ons
hoofd, worden constant overprik-
Voor iedereen met een
burn-out is de vraag:
waar zit de ruimte om
dingen anders te gaan
doen? Die ruimte is er
keld. Aan alle kanten is disbalans. We
móéten van alles, maar zijn vergeten
waar we diep in ons hart gelukkig
van worden. Dat is het probleem.''
,,Mensen gijzelen zichzelf met dat
soort ideeën. Als je baas echt zo
vreselijk is, waarom zit je daar dan al
twintig jaar? Ga iets anders doen.
Rationeel nadenken is prima, maar
alles begint met gevoel. Dat is evolu
tionair verdedigbaar: dieren blijken
net zo veel te voelen als mensen. Het
enige wat ons onderscheidt is dat wij
er vervolgens over kunnen naden
ken. Verder verschillen we niet zo-
veel van bavianen. Dankzij onze her
senschors dringen we niet iedereen
de geslachtsdaad op, dat is fijn.
Maar ook wij kunnen niet zonder
onze soortgenoten en zouden meer
naar ons gevoel moeten luisteren. Ga
met de billen bloot, onderzoek: wat
wil ik nou echt? Dan wordt het ge
makkelijker om je gedrag te verande
ren.''
,,Diep van binnen weten we allemaal
best wat goed voor ons is: voldoende
bewegen, gezond eten, vaker nee
zeggen, genoeg tijd nemen om te
ontspannen. Klinkt simpel, maar
zoals Johan Cruyff zei: iets wat sim
pel is heel goed doen, is het moeilijk
ste wat er is.
Begin met die telefoon weg te leg
gen. Jongeren gaan voor het eerst in
de geschiedenis later met elkaar naar
bed, omdat ze liever aan hun telefoon
zitten dan aan elkaar. Dat is toch ge
stoord? Of neem Apple, dat je gaat
helpen door het blauwe licht van je
telefoon om tien uur 's avonds te
dimmen, zodat je makkelijker kunt
slapen. De echte vraag is natuurlijk:
wat doe je 's avonds laat nog met een
telefoon in je handen?
Het allerbelangrijkste: kom uit die
slachtofferrol. Je moet zelf iets veran
deren. Een moeilijke jeugd is geen
excuus. Die heeft iedereen gehad.''
Onlangs was ik in Chongqing, China,
om een training te geven aan uni
versiteitsdocenten. Na een sessie
nam mijn gastheer me mee de stad
in. We bezochten onder meer een
grote antiekmarkt. Een antiquair bood ons thee
aan. Terwijl we dat zaten te drinken, vroeg hij
mij: 'Hoe oud bent u?' Het moet iets met mijn
neiging tot provoceren te maken hebben dat ik
antwoordde: 'Zo oud dat ik dat ben vergeten'.
De antiquair barstte in lachen uit en terwijl de
thee uit het kommetje dat hij in zijn hand hield
half over tafel vloog, riep hij tot tweemaal toe
schaterend uit: 'Dat is-ie vergeten!' Toen we
even later afscheid namen, herhaalde hij nog
maar eens met een vriendelijke klop op mijn
schouder: 'Dat is-ie vergeten!'
Tijdens het eten die avond kwam mijn gast
heer terug op die ontmoeting. Hij vertelde dat
volgens de Chinese traditie mensen naarmate
ze ouder worden, meer respect genieten. Reden
waarom ze graag en met trots hun leeftijd noe
men. Doen Nederlandse ouderen dat ook, vraag
ik me af. Ik betwijfel het zeer. De heel ouden
van 100 of meer jaar misschien wel. Maar die
tussen de 65 en 95 jaar? Ik heb niet de indruk dat
ze dat veel respect oplevert. Wij gaan sowieso
merkwaardig met het leeftijdsgegeven om.
Want wat is het nut van vermeldingen in
nieuwsberichten, als: 'vrouw (42) had', 'man
(61) deed', 'buurman (66) hield'? Het is mijn
overtuiging dat het denken in en strooien met
leeftijden discriminatie is. Voor veel beroepen
geldt dat niet de mate waarin iemand fit en
functioneel is bepalend is om uit een functie
gelazerd te worden, maar de kalenderleeftijd.
Dat geldt niet voor iedereen. Politici bijvoor
beeld kunnen tot in hun demente eeuwigheid
doorgaan zolang ze gekozen worden. Voor
sommige functies, zoals die van koning of
koningin, geldt zelfs dat je niet eens gekozen
hoeft te zijn om toch leeftijdloos te kunnen
blijven doormodderen. Die ongelijkheid moet
stoppen. Laten we afspreken dat leeftijdsver
melding voortaan strafbaar wordt gesteld, net
als leeftijdsgebonden (verplichte) pensione
ring. Ouderen respecteren betekent dat we dat
niet langer accepteren.
dinsdag 22 oktober 2019
GO
V .'X
M Bram Bakker zat een half
jaar thuis en voelt zich na
anderhalf jaar pas weer echt
genezen. foto hh
En toen dacht je: wat een cadeau?
Een burn-out komt toch altijd door
werkstress?
Leuk, dat luisteren naar je hart,
maar de hypotheek moet worden
betaald.
Hoe blijf ik weg bij een burn-out?
Bekijk de speellijst voor
Opgebrand op brambakker.nl
René Diekstra, zelf
73 jaar, beoordeelt
anderen liever op
hun functionaliteit
en fitheid dan op
hun leeftijd.
Reageren? rene.diekstra@dpgmedia.nl
