ZEELAND GEBOEKT
Activiteiten in de Week van het Zeeuwse Boek
IKEA
Kunt u mij de
weg naar
Pamelen
vertellen,
meneer?
ZEELAND 21
Marlies Allewijn is dit jaar de schrijfster van het geschenk van de Week van het
Zeeuwse Boek. Het is een eerbetoon geworden aan haar opoe Janna.
Boek, vrije inloop; marathon-pro
gramma met schrijvers
van geschenken van de
Week van het Zeeuwse
Boek - onder anderen
Freek de Jonge en Kees
Slager - ter gelegenheid
van de 25ste editie.
Koperen Tuin, 13.30 uur: Presenta
tie De letterdief van Kayleigh
Schaafsma; Kapelle, Lectori, 9.30
uur: Feest van herkenning: muse-
umverhalen voor ouderen; Melis-
kerke, de Boekenmolen,
19.30 uur: Hans Sakkers
over Slag om de Schelde;
Middelburg, Kaffee 't
Hof, 19.30 uur: Avond
rondom het boek De War-
now met schrijver Hans
Steketee, geïnterviewd
door PZC-verslaggever Jan
van Damme; Zierikzee,
boekhandel De Vries i.s.m.
Bibliotheek Oosterschelde, 20.00
uur: Josephine Rombouts over
haar avonturen op Cliffrock
Castle.
7W
v&n P&metan
en andere
verzen s
Zeeuwse schrijvers
Als je vindt dat jouw geloof
geen spot verdraagt, is
jouw geloof slechts scha
mele schijn. Frank van Pamelen,
de schrijver en theatermaker met
vele gedaanten uit Terneuzen,
spot zelfs met de kruisiging. Een
van zijn bekendste kwatrijnen
luidt: Wat is dat smaakvol opge
bouwd!/ Riep Jezus aangenaam ver
rast/ Dat lijkt warempel sandelhout/
Maar pint u mij
daar niet op
vast. Je vindt
het versje in
Dat lijkt wa
rempel sandel
hout uit 2003.
Gepresen
teerd als zijn
debuut, maar
dat
klopt niet,
want bij
voorbeeld vijfjaar eerder ver
scheen Min 9 en min 10, een verza
meling teksten en gedichten uit
zijn theatervoorstellingen.
Frank van Pamelen hoort tot de
plezierdichters, die voor cabaret in
de poëzie zorgen en voor poëzie in
het cabaret. Het lichte gedicht, niet
voor de eeuwigheid bedoeld. Een
bundel lang, De generaalpardonde-
mocratie geheten, volgde hij zelfs
de dagelijkse politiek in de poëzie.
Kenmerkend voor de plezierdich
ters zijn hun toverkunsten met de
taal. Een hoogtepunt in dit opzicht
in Van Pamelens oeuvre is IKEA,
een sprankelende opsomming die
nuchter én toepasselijk besluit: Dit
sonnet is nog niet klaar. Zet het zelf
maar in elkaar.
In het voorwoord van Min 9 en
min 10 lezen we: Kunt u mij de weg
naar Pamelen vertellen, meneer?
Frank van Pamelens dichterlijke
wegen leiden vaak naar Zeeland.
In IKEA en andere verzen (2008) le
vert hij een sonnet Het Zwin en ty
peert hij in een ander sonnet de
Zeeuw: Gesloten is-ie, stil, en ruw
van buiten/ En altijd met het water in
de weer. In Dat lijkt warempel san
delhout staat het definitieve Krui-
ningen-Yerseke gedicht. Vrolijke
poëzie waarvan je niet
vrolijk wordt. En dan zijn er nog
de onweerstaanbare regels: Het al
ler-, aller-, allermooiste gat/ Dat ik in
heel mijn leven mocht beschrijven/ Is
Boerengat. Een échte plaats, nabij
Terneuzen, met échte borden, en
volgens de dichter het mooiste dat
Zeeland ooit bezat.
Driek van Wissen jubelde vijf
strofen lang over Frank van Pame
lens werk: Het hoort op de bovenste
plank. Zo is het maar net, zeer aan
bevolen, voor iedereen die bestand
is tegen een storm van spot.
Het is een lief, pakkend boekje geworden
dit jaar, het geschenk van de 25ste edi
tie van de Week van het Zeeuwse Boek.
Met dank aan Marlies Allewijn. De schrijfster
uit Yerseke dook in het leven van haar opoe
Janna. En zette daar korte anekdotes en poëzie
over haar eigen leven tegenover. Om aan te ge
ven dat de werelden van opoe en kleindochter
totaal van elkaar verschillen. Zo gaan er achter
de titel M'n liêven twee levens schuil.
Schrijfster Marlies Allewijn (1977) woont in
Amsterdam, ze groeide op in Yerseke. In 2012
bleef ze met haar debuut SchEef, over een pu
ber met reuma, heel dicht bij zichzelf: ze heeft
reuma sinds haar twaalfde. In 2016 kwam ze
voor de dag met het jeugdboek Ze was 16,
waarin de levens van de hedendaagse Ize en
de in de Tweede Wereldoorlog in Westkapelle
opgroeiende Janna met elkaar verweven ra
ken. Vorig jaar werd haar boek De meid, over
het leven van de Yersekse dienstbode Neeltje
Lokerse, genomineerd voor de Zeeuwse Boe
kenprijs.
Het schrijven van het Zeeuwse geschenk
bood haar de gelegenheid om een oud idee
van stal te halen: het leven van haar opoe in
een boek vangen. Voor de goede lezer zat opoe
al een beetje verstopt in de roman Ze was 16,
Janna is daarin een hoofdpersonage.
Marlies wilde niet over haar opoe
schrijven omdat ze een heldin
was of bijzondere dingen had
gedaan. „Maar in haar gewone le
ven was ze soms dapper, soms on
verschrokken en voor mij was ze
heel belangrijk!", lezen we in het
voorwoord. En ze licht toe: „Opoe
is geboren in 1908, in 1998 overle
den. Haar leven bestrijkt de hele
twintigste eeuw. Over haar vertellen is
niet spectaculair: ze heeft geen studie afge
rond, ze heeft niet in het verzet gezeten, ze is
geen Neeltje Lokerse. Ze was wel mijn opoe,
een arbeidersvrouw die vier kinderen heeft
opgevoed. Zij heeft mijn weg geplaveid. Door
haar en door andere vrouwen als zij heb ik
kunnen studeren en me verder ontwikkelen."
In het boek zegt ze het nog preciezer (pa
gina 6): ,,Want ik heb dit verhaal vooral
geschreven om een tijdsbeeld te schet
sen. Hoe zag het leven van een
arbeidersvrouw in de twin
tigste eeuw er uit? En hoe
anders is het leven van de
volgende generatie?"
De verschillen tussen
haar eigen leven en dat
van haar opoe kan de
schrijfster makkelijk be
noemen. Opoe Janna was
arm, op haar twaalfde moest
ze gaan werken, ze moest trou
wen, als één van de laatsten droeg ze
klederdracht, ze is vrijwel nooit het
dorp uit geweest. Marlies werd in
haar familie de eerste die naar de universiteit
ging. Overeenkomsten zijn er ook: „Iedereen
heeft geluks- en ongeluksmomenten. Ik werd
ziek op mijn twaalfde, reuma, dat drukt een
stempel op je leven."
Pagina 75-76: 'Oop, ik heb reuma.'Haar klein
dochter klinkt eerder opge
lucht dan bezorgd. 'Zie je
wel dat ik echt iets had?' Ze
kijkt uitdagend naar haar
moeder. Die lacht. Met haar
mond. Haar ogen zeggen iets
anders, ja, dat heb ik gehoord.
Nou kind, wees maar blij dat
je het nu hebt. Als je net als ik
in 1909 geboren was, dan was
je een stumper geweest.'janna
knikt haar dochter bemoedigend
toe.
maandag 21 oktober 2019
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Opoe is een geschenk
ZATERDAG 26 OKTOBER Middel
burg, Oostkerk, 20.00 - 00.00
uur: De Nacht van het Zeeuwse
ZONDAG 27 OKTOBER
Goes, Het Paard van
Troje, 14.00 uur: Jo-
sien de Graaf pre
senteert haar boek Ik versta
een beetje Meeuws.
DINSDAG 29 OKTOBER Goes, 't
Beest, 20.00 uur: De bevrijding in
beelden, Hans Sakkers met film
vertoning.
WOENSDAG 30 OKTOBER Goes,
DONDERDAG 31 OKTOBER Mid
delburg, de Drvkkery, 19.30
uur: Lezing Josephine Rombouts
over haar boek Terug naar Cliff
rock Castle.
VRIJDAG 1 NOVEMBER Middel
burg, de Drvkkery, 15.30
uur: Boekpresentatie Josien de
Graaf Ik versta een beetje Meeuws;
Vlissingen, 't Spui, 16.00 uur:
boekpresentatie Jo de Ridder
Vlissingen Slag om de Scheldemon-
ding.
ZATERDAG 2 NOVEMBER Goes,
Paard van Troje, 13.30-16.00 uur:
Zeeuwse Sien,
entertainment; van 14.00 tot 16.00
uur: Jan Willem Hament en Theo
Spinnewijn signeren Daan en
Anna op stap in Zeeland; Melis-
kerke, de Boekenmolen, 14.00 uur:
Jan Zwemer met verhalen en ge
dichten; Middelburg, de
Drvkkery, 14.00-15.00 uur: Sig-
neersessie Marlies Allewijn. Om
15.30 uur presentatie boek over
beeldend kunstenaar Caroline
van der Vegt; Vlissingen, 't
Spui, 11.00- 12.00: Marlies Allewijn
signeert; Zierikzee, De Vries, 13.30
uur: Josien de Graaf met haar
bundel Ik versta een beetje
Meeuws.
ZONDAG 3 NOVEMBER Middel
burg, Kloveniersdoelen, 13.45
uur: middagprogramma over
Herfsttij der Middeleeuwen van Jo-
han Huizinga, met Anton van der
Lem (Huizingaspecialist) Bart
van Loo (auteur van De Bourgon
diërs), Arjan van Dixhoorn
(UCR), Rob Stufkens (Huizinga-
project Middelburg) en cellist
Martijn Kooiman (cello suites van
Bach).
Volledig programma op PZC.nl
""IK
Mario Molegraaf
Marlies
Jan van Damme
Janna van Kruiningen (opoe) en Jan van Velzen doen mee aan het ringrijden op Konin
ginnedag, kort voor ze trouwen in 1936.
Marlies Allewijn: M'n liêven -
Geschenk in de Zeeuwse
boekhandels bij aankoop van
minimaal 15 euro aan boeken tijdens de
Week van het Zeeuwse Boek van 27 okto
ber tot en met 10 november.
