Ik heb geleefd
Fleur (37) heeft nog maar kort
te leven, maar gaat gewoon
elke dag naar kantoor
I
19
tm&SSi 1kS#mNÏ
'Zou ik thuis op
de bank gaan
zitten, dan voelt
het of ik wacht
tot de dood me
komt halen'
v. - v
V - W sT«öi
:V. -v v.-;'. g' -
-v i-riv
comotief van de trein scheiden'.
Zo breedsprakig als seks kan wor
den bejubeld, zo beperkt is de
woordenschat der liefde in onze
westerse samenlevingen. We hou
den van rode sokken én van de
hond, en we houden van onze
partner en onze ouders.
'Houden van', 'to love' en 'aimer'
zijn onmeetbaar grote container
begrippen. 'Ich liebe...' en daarna
kunnen we alles invullen.
De oude Grieken deden dat be
ter. Zij gebruikten vier woorden.
Philia is vooral vriendschap. Eros
staat voor begeerte en passie.
Storgê is liefde voor gezinsleden.
En agapè is onbaatzuchtige liefde,
zoals bijvoorbeeld voor een god.
Hedendaagse wetenschappers
hebben ook geprobeerd de liefde
op te delen om haar zo beter te be
grijpen. De romantici onder de le
zers kunnen de volgende alinea's
beter overslaan, want liefde is óók
gewoon een chemisch proces in
ons lichaam en ons hoofd.
De beroemde Amerikaanse an
tropologe Helen Fisher spreekt
over lust, aantrekkingskracht en
hechtenis. Die vormen de heilige
drie-eenheid, aldus Fisher.
Die drie onderdelen kunnen los
van elkaar bestaan óf samen, en
kunnen verschillen in intensiteit.
Fisher haalde mensen naar haar
lab om hun hersens te scannen.
Wat gebeurt er als we verliefd zijn
of opgewonden raken?
Bij lust spelen testosteron en
oestrogeen een rol: hormonen die
ervoor zorgen dat je 'op zoek gaat'.
Bij aantrekkingskracht en roman
tiek speelt dopamine juist weer
een rol: het hormoon zorgt voor
een euforisch gevoel, voor minder
slaap en minder honger. Jazeker:
dat zijn die vlinders in je buik. Bij
hechtenis en vriendschap is het
weer oxytocine die de stemming
bepaalt, het 'knuffelhormoon'. Het
creëert een band en intimiteit.
Andere wetenschappers maken
ook zulke onderverdelingen, ieder
met hun eigen nadruk, soms met
en soms zonder hormonen.
Sms-verkeer
Met al die categorieën in het ach
terhoofd, behandelt de tentoon
stelling in Parijs ook de meest
praktische kanten van de liefde. Er
staat parfum, als ingrediënt van
een zwoel liefdesleven. Er wordt
een liefdesfabel uit China voorge
lezen. Er is zelfs aandacht voor on
gewenste intimiteiten.
Natuurlijk is op de expositie ook
een flink deel ingeruimd voor vir
tuele liefde en onlinedaten. Op
een groot scherm kun je scrollen
door romantisch sms-verkeer. Ex-
uitgeefster Morgane Ortin verza
melt ze al twee jaar en schreef er
een bestseller over. Zij bestrijdt de
theorie dat digitalisering leidt tot
vervlakking van ons liefdesleven.
,,Zodra het om de liefde gaat, zijn
we allemaal een dichter.''
Om tot slot nog even terug te
komen op de Nieuw-Zeelandse
Nigel: het antwoord is ja. Liefde
maakt blind. Dat blijkt uit onder
zoek dat in 2008 werd gedaan aan
de University of California.
Proefpersonen kregen foto's te
zien van 'singles'. Daarna bleek dat
de proefpersonen die zelf verliefd
waren, veel minder keken naar de
uiterlijke kenmerken van de sin
gles dan de andere proefpersonen.
Ware liefde heeft dus een rem
mende functie, concludeerden de
wetenschappers. ,,Liefde houdt
partners bij elkaar, zelfs als er ro
mantische alternatieven zijn.''
En dat geldt dus ook voor jan
van-genten. Nigel was verliefd op
een stenen vogel en had geen en
kel oog meer voor de echte vogels
om hem heen, met wie hij wél een
nestje had kunnen maken.
Op haar werk maakt Fleur Duij-
vestijn er graag grapjes over.
Vraagt iemand of ze even stil kan
zijn, antwoordt zij vanachter
haar bureau: ,,Nog even en ik ben
voor altijd stil." Haar collega's zijn inmiddels
wel gewend aan de cynische humor van hun
ongeneeslijk zieke collega. Fleur voelt zich er
prettig bij. ,,Zo maak ik het bespreekbaar.''
'Het' is het sterven. Fleur is net 37 gewor
den, de ballonnen hangen nog voor het raam.
De 40 zal ze niet halen. Dankjewel, darmkan
ker.
Vandaag werkt ze thuis, aan de grote tafel
in Geldermalsen. De reden is dat ze net een
chemokuur achter de rug heeft, en daar is ze
altijd een paar dagen flink ziek van. Met
handschoenen aan schuift ze haar laptop op
zij. ,,Van de kuur krijg ik heel koude handen.''
De tabletten zullen Fleur niet beter maken,
maar geven haar extra tijd. Een halfjaar of zo,
hoopt ze. ,,Als deze behandeling niet meer
werkt, is het gedaan. Dit is het laatste middel
dat ze me kunnen geven.''
Fleur werkt fulltime als adviseur binnen
dienst bij financieel dienstverlener Claeren.
En ook al heeft ze nog maar kort te leven, ze
piekert er niet over daarmee te stoppen. ,,Als
je werkt, hoor je er nog bij", zegt ze. ,,Zou ik
thuis op de bank gaan zitten, dan voelt het
alsof ik wacht tot de dood me komt halen.''
Ja maarer zijn toch belangrijkere dingen
in het leven dan werken? Fleur rolt met haar
ogen. Hoe vaak ze dat al niet gehoord heeft.
Haar antwoord is helder: ,,Ik vind mijn werk
gewoon heel leuk."
Begin 2018 kreeg ze de diagnose. De kan
ker in haar darmen was niet te genezen. Het
was een enorme klap in haar gezicht. Wie
verwacht nou zo jong dood te gaan? Er volgde
een zwaar traject van operaties, bestralingen
en chemokuren. Negen maanden zat ze ziek
thuis. Tot ze zich beter begon te voelen en
zich afvroeg: ,,Als ik in de zon een boekje kan
zitten lezen, dan kan ik toch ook werken?''
Ze benaderde haar werkgever met het plan
weer aan de slag te gaan. Hij was niet direct
overtuigd. Ook hij vroeg zich goedbedoeld af
of er geen belangrijkere dingen in het leven
zijn dan werken. Maar Fleur zette door. ,,Ik
was heel erg klaar met thuis koffiedrinken.
De raarste mensen komen langs als je ziek
bent. Mensen die je in geen jaren hebt gezien
en op wie je ook totaal niet zit te wachten.''
Fleur wilde verder gaan met leven. Niet
langer de zieke Fleur zijn, maar terugkeren
naar de oude Fleur aan wie mensen niet con
tinu vroegen hoe het met haar ging. ,,Dat ge
vraag, dat wordt op een gegeven moment
echt irritant
Daarbij: ze voelde zich goed. En nog steeds
trouwens. Tussen de chemokuren door gaat
ze gewoon uit eten en loopt ze hard. Op het
aanrecht staat een aangebroken fles wijn. Ze
knikt. ,,Ja, ik kan ook nog wijntjes drinken."
Soms denkt ze weleens dat het allemaal één
grote vergissing is, dat haar scanfoto's zijn
verwisseld met die van een ander. ,,Maar dan
zie ik mijn geboortedatum erop staan en
denk ik 'het zal toch wel kloppen'.''
Dit jaar is ze vijf jaar getrouwd met haar
man. Net als zij, werkt hij fulltime. Ze heeft
er een goed gevoel bij als hij 's ochtends de
deur uit gaat. ,,Ook voor hem is werk aflei...''
Haar telefoon gaat. Fleur neemt op. Het is
haar werkgever. Ze zegt dat ze later zal terug
bellen. Ik vraag of hij in dit stadium nog eer
lijk tegen haar is. Durft hij er iets van te zeg
gen als zijn zieke
werkneemster
slecht werk zou le
veren? Fleur is even
stil. ,,Inmiddels
denk ik van wel, ja.
Maar het was even
zoeken.''
Waar waren we?
Bij haar man die
fulltime werkt.
,,Ook voor hem is
het dus afleiding.''
Ze hebben geen waslijst aan dingen die ze
nog samen willen doen. Het leven was goed.
Met vrienden, familie, een fijn huis. Voor
haar 37ste verjaardag nodigde Fleur zeventig
gasten uit. Meer dan anders, omdat ze wilde
vieren dat ze nog een verjaardag kón vieren.
Voor haar collega's bakte ze een taart. Haar
bureau was versierd.
Fleur schuift haar stoel naar achteren. Met
handschoenen aan serveert ze een tweede
rondje koffie. Volgende week heeft ze een af
spraak met een uitvaartondernemer. Haar
vriendinnen zullen een grote rol spelen tij
dens de ceremonie.
Ze drukt een tweede werktelefoontje weg.
Neemt een slok. Nog een koekje? Fleur Duij-
vestijn kijkt langs de felicitatiekaarten naar
de zithoek. ,,Er komt natuurlijk een moment
dat ik daar wel op de bank lig. Dan hebben
we een probleem.''
GO ZATERDAG 19 OKTOBER 2019
het dan?
Een kus voor de 'liefdesmuur' in
Parijs: de zin 'Ik hou van je' is hier
te lezen in 250 talen. foto afp
De l'Amour, Palais de la Décou-
verte, Parijs, tot 30 augustus.
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Wilt u ook het verhaal vertellen over uw levenseinde dat nabij is? annemarie@dpgmedia.nl
