'Mijn ouders noemden het een wonder dat ik de bittere tocht
Koerden al bijna eeuw opgejaagd
m
16
'Bij een collega
van mijn moeder
werd de tong uit
zijn mond
gesneden'
m
van uitputting, dorst en honger,
werden achtergelaten. De oud
oom van mijn moeder kwam om
door een beroerte. Mijn ouders
begroeven zijn lichaam naast een
beekje ergens in de bergen van
Iran. Nog steeds voelt mijn moe
der zich daar schuldig over.
52 dagen
We hebben dagenlang door ber
gen gezworven voordat we einde
lijk in Iran een vluchtelingen
kamp bereikten. Daar was het zo
erbarmelijk, dat elke dag vele
tientallen families besloten hun
biezen te pakken en toch weer te
rug te keren naar Irak. Per dag
stierven naar schatting tweedui
zend Koerden door honger, kou
en uitputting. Hoeveel mensen er
door Saddams troepen bruut wer
den vermoord, weet niemand
precies. Het moeten er erg veel
zijn. In Koerdische ziekenhuizen
werden zelfs patiënten afgeslacht.
Wij bleven 52 dagen in het
kamp, voordat we terugkeerden
naar Iraaks Koerdistan, waar onze
Koerdische regering zich voor
zichtig had verzoend met Bagdad.
Het verlangen om weer in ons ei
gen huis te wonen won het van de
angst voor de Iraakse politieagen
ten op Koerdisch grondgebied.
Terug in Suleimaniya pakten we
de draad van ons oude leven op.
Mijn ouders drukten mijn broer
en mij op het hart om nooit iets
negatiefs over Saddam Hussein te
zeggen. Ze waren als de dood dat
een buurman, vriend of kennis
ons zou verklikken. Er was een
systeem van angst, je kon overal
over praten behalve over Saddam
Hussein en over politiek of religie.
De binnenlandse veiligheids
dienst hield ons in de gaten. Mijn
moeder was docent op een mid-
delbare school. Een collega van
haar werd door Saddams geheime
dienst uit de klas gesleept en voor
de ogen van scholieren werd op
de stoep z'n tong uit zijn mond
gesneden. Er waren verhalen over
gevangenen die elke dag zagen
hoe mensen uit de cel verdwenen
om vermoord te worden. De man
van mijn tante was peshmerga en
moest twee maanden de gevange
nis in. Hij vertelde ons later dat
opgepakte peshmergastrijders in
zulke volle cellen zitten, dat ze al
leen maar tegen elkaar kunnen
staan of op elkaar liggen. Bewa-
kers sloegen gevangenen met me
talen kabels. Er werden peuken op
ze uitgedrukt. Elke dag werd één
willekeurig gekozen persoon ge
ëxecuteerd, de rest moest toekij
ken.
Europa
Midden jaren 90 laaiden gevech
ten tussen Koerden en het Iraakse
leger weer op. Tegen het decor van
dat verscheurde Koerdistan brok
kelde ook het huwelijk van mijn
ouders beetje bij beetje af. In 1996
besloot mijn moeder dat ze ge
noeg had van alle ellende. Ze nam
mijn broer en en mij mee naar
Europa, waar we asiel aanvroegen.
Mijn vader bleef achter. Mijn ou
ders beloofden ons toen dat mijn
vader ook ooit onze kant op zou
komen, maar bij het afscheid zei
den we niet 'tot ziens', maar 'Ik
hoop dat ik je terugzie'. Diep van
binnen wisten mijn broer en ik
toen al dat ons leven als 'com
pleet' gezin voorgoed voorbij was.
Mijn moeder was vastberaden.
Ze wilde een beter leven voor ons,
ver weg van Saddam Hussein. De
man onder wiens regime de cel
len nooit vol raakten door de mas-
1 C*
ZATERDAG 19 OKTOBER 2019 GO
VERVOLG VAN PAGINA 15
3&L
Iraakse Koerden op
de vlucht in 1991.
Veel mensen raak
ten hun kinderen
kwijt tijdens de
tocht, veel ouderen
bezweken.
Zwarte Zee
Koerdisch
leefgebied
Ankara
TURKIJE -M
r»r Qamishli
Rojava
1
SYRIË
Teheran
Suleimaniya w
Damascus
De Koerden zijn een et
nische groep van bijna
30 miljoen mensen met
eigen talen, cultuur en
geschiedenis. Ze wor
den ook wel de grootste
stateloze etnische groep
ter wereld genoemd. Ze
zijn veroordeeld tot vier
'gastlanden': Turkije,
Syrië, Irak en Iran.
De geschiedenis van de
vluchtende en mis
bruikte Koerden is al
bijna een eeuw oud. Het
laatste hoofdstuk is
voorlopig de aanval van
president Recip Erdogan
van Turkije, die twee
weken geleden zijn sol
daten naar Noord-Syrië
stuurde nadat de VS zijn
troepen daar terugtrok.
In een noordelijke strook
in Syrië wil Erdogan de
Koerden verdrijven om
een bufferzone te creë
ren. Het gebied zou dan
kunnen worden bevolkt
door miljoenen Syrische
vluchtelingen die Turkije
heeft opgevangen.
Turkije onderdrukt de
Koerdische droom. Dat
heeft alles te maken met
de guerrillaoorlog van de
Turkse Koerden, ver
enigd in de Koerdis-
taanse Arbeiderspartij
(PKK). Voor Erdogan zijn
alle Koerden 'terroristen',
ook de Syrische Koer-
den in Noord-Syrië.
In de historie zijn de
Iraakse Koerden het
hardst getroffen. Na
tientallen jaren van ver
volging en etnische zui
vering door Saddam
Hussein, lukte het de
Iraakse Koerden begin
jaren 90 om enige zelf
standigheid te bevech
ten. Dat gebied staat nu
bekend als de Koerdi
sche Autonome Regio.
