Zogezien
Nog te vroeg om zout
Volkerak af te zweren
De maatschappelijke druk is groot. Toch verwijzen de
overheden de plannen voor een zout Volkerak-
Zoommeer nog niet naar de prullenbak. Daar is veel
voor te zeggen. Een ondubbelzinnig 'nee' zou nu meer
kwaad dan goed doen.
Genoeg redenen om
het voornemen tot
verzilting opnieuw
tegen het licht te
houden
Ik heb er nog
altijd spijt van
dat ik die
mensen nooit
echt heb
bedankt'
11
dak verleend, tot 29 oktober
toen Goes werd bevrijd. Ik
heb er nog altijd spijt van dat
ik die mensen nooit echt heb
bedankt. Het is er nooit van
gekomen. Ik hoop dat hun
kinderen of kleinkinderen
dit verhaal lezen. Dan weten
ze nu hoe dankbaar ik ben.
Ach, het waren zulke lieve
mensen. Ze hadden een
groot Zeeuws kabinet met in
de middelste lade allemaal
gebreide truien. Ik had alleen
zomerkleren bij me. Toen
het kouder werd mocht ik
een trui van dochter Jannie
van Duivenbode aan."
Hanny kreeg heimwee
naar huis. Haar zus wist raad.
Ze vroeg het meisje van de
overkant van de straat om
langs te komen. ,,Dat was
Trudy van Opstal, een leef
tijdsgenootje. We schaatsten
samen op de Veste, we gin
gen naar de bioscoop. Ik heb
altijd contact met haar ge
houden. Vorig jaar is ze over
leden. Ze was getrouwd met
Nick van Ameijden. Haar
zoon is Hein van Ameijden,
de directeur van de scheeps
werf in Vlissingen. Zo'n der
tig jaar geleden ben ik met
Trudy nog wel eens op bede
vaart gegaan naar Goes. We
liepen langs het huis waar ik
was ondergedoken. Ik wist
niet meer precies welk num
mer."
Pas op 15 november 1944 -
haar moeders verjaardag -
kreeg ze via het Rode Kruis
een brief uit Nijmegen. Haar
vader bleek gewond te zijn:
,,Nijmegen was frontstad.
Vader kreeg een granaat
scherf in zijn been toen hij
de konijnen aan het voeren
was. Ik heb de scherf hier in
mijn letterkast bewaard." In
januari 1945 zag ze kans om
terug te keren naar huis. Ze
kon meerijden in een Nij
meegse vrachtwagen, die
elke week op de Beesten
markt arriveerde om aardap
pels, uien en suikerbieten te
laden. Op het politiebureau
kreeg ze een vergunning
voor haar reis: 'Permit to re
turn to her parents as minor'.
,,Op 31 januari reed ik aan het
einde van de middag weg uit
Goes. Omdat Prinses Beatrix
jarig was werd er veel ge
vlagd. Eenmaal thuis vond ik
mijn familie nog in de kelder.
In hun pyjama's kwamen ze
de keldertrap op. Daar stond
ik, in mijn groene jas en met
een soldatenbaret op."
Nijmegen werd op dat mo
ment overstroomd met
500.000 soldaten in het ka
der van operatie Veritable.
Op drie locaties in de stad
stond er geschut te bulderen,
gericht op Kleef. ,,Dat was
me wat. 'Ik wil terug naar
Goes' - dat heb ik toen wel
eens gedacht." Na 8 februari
1945 keerde de rust terug.
Begraafplaats
Momenteel zit Hanny aan
huis gekluisterd. Versleten
knieën, gevallen in huis. Ze
hoopt dat ze nog terug op de
fiets kan geraken om naar de
Canadese begraafplaats in
Groesbeek te gaan. Daar
heeft ze in 1946 het graf van
de op 24-jarige leeftijd ge
sneuvelde Roderique Audet
geadopteerd. Al die jaren
heeft ze het onderhouden,
met een plantje, met een
lichtje. Ze heeft lang gecor
respondeerd met de broers
en zussen van Roderique.
,,Het contact hield opeens
op, zo'n vijfentwintig jaar
geleden. De mensen zullen
overleden zijn. Ik heb alles
bewaard, het bidprentje, de
brieven. Mijn kleinzoon
Martijn is 33, hij neemt de
zorg voor het graf over als ik
er niet meer ben."
Zr,,.:Z,i
Vx-- x--
'Vv^ - v^" f
Zo zout hebben de tegenstanders
het nog niet gegeten. Ruim 120 or
ganisaties en bedrijven uit Zuid
west-Nederland deden vorige
week een dringend beroep om het
Volkerak en het Zoommeer zoet te
houden. Ondanks dit opvallend
brede front werd deze week dui
delijk dat de betrokken overheden,
verzameld in het Gebiedsoverleg
Zuidwestelijke Delta, er nog steeds
rekening mee houden dat de wate
ren op termijn zout worden.
En dat terwijl zij zeggen 'al van
oudsher een open en gestructu
reerde samenwerking met stake
holders in het gebied' te onder
houden. ,,Onbeschofter kunnen
wij het niet verzinnen", aldus de
tegenstanders van een zout Volke
rak-Zoommeer. ,,Dit Gebiedsover-
leg is een heel gezaghebbend or
gaan, maar negeert wederom de
stem van de regio."
Die reactie is begrijpelijk. Het
voelt tegenstrijdig om in een tijd
waarin de beschikbaarheid van
zoet water hoog op de agenda
staat, het veruit grootste reservoir
in de omgeving op te offeren. Er
zijn ook zeker goede redenen om
het verzilten van het Volkerak-
Zoommeer te heroverwegen, maar
het dossier is inmiddels zo inge
wikkeld geworden, dat niemand
de wijsheid nog in pacht heeft.
Getijloos
Na de voltooiing van de Philips-
dam in 1987 veranderde het Volke
rak van brak getijdenwater in een
getijloos zoetwatermeer, dat via
het Schelde-Rijnkanaal recht
streeks in verbinding staat met het
Zoommeer. Handig voor de
scheepvaart, goed voor de land
bouw. Zo leek het.
Want al snel ontstonden proble
men met de waterkwaliteit. Het
water vertroebelde door gebrek
aan doorstroming en er kwam te
veel stikstof en fosfaat in. Blauwalg
zorgde jaarlijks voor stank en over
last, waardoor waterrecreanten
wegbleven en het water in som
mige periodes niet door de boeren
kon worden gebruikt.
Op basis van een dikke stapel
onderzoeken werd in 2014 dé op
lossing bepaald: het Volkerak-
Zoommeer moet weer zout wor
den, inclusief beperkt getij, via een
doorlaat in de Philipsdam. Daar
mee ontstaat een verbinding met
de Oosterschelde.
t i-Lr iaV' v.f V
*:Z- 1
Inmiddels is er nog al wat veran
derd. Dankzij de quaggamossel,
een uitheemse soort die zich won
derwel thuisvoelt in het gebied, is
de waterkwaliteit aanzienlijk ver
beterd en is het probleem met
blauwalg minder nijpend. Ook
floreert de natuur in het gebied
onmiskenbaar. Bovendien is na de
recente droge zomers iedereen
doordrongen van het belang van
zoet water.
Genoeg redenen om het voorne
men tot verzilting opnieuw tegen
het licht te houden. Veel belang
hebbenden - zoals landbouwers,
ecologen en natuurorganisaties -
doen er meteen een schepje bo
venop en willen dat de plannen in
de prullenbak verdwijnen
Ook bij de overheden groeit de
twijfel. Minister Cora van Nieu-
wenhuizen benadrukt dat 'nog
niet besloten is of het Volkerak-
Zoommeer zout zal worden'. Dat
besluit valt pas als er een (nieuwe)
milieu-effectrapportage ligt en
alle kosten en baten van verzilting
(wederom) in kaart zijn gebracht.
Doorgespoeld
Nog lang geen uitgemaakte zaak
dus. Wat nu prioriteit heeft, is het
verzekeren van de zoetwatervoor
ziening. Het is de vraag in hoe
verre het Volkerak-Zoommeer dat
zeker op langere termijn is. Na
tuurlijke verzilting ligt steeds op
de loer. Daarom wordt het meer
doorgespoeld met water uit het
Hollandsch Diep. Als de rivieren
in droge zomers te vaak en te lang
droogvallen, kan het Volkerak-
Zoommeer zijn functie als zoet
watervoorziening tijdelijk niet
vervullen.
Daarom móeten er ook alterna
tieven voor zoet water komen. En
het liefst zo snel mogelijk. Er ligt
een pakket aan maatregelen op ta
fel, maar voor de uitvoering ervan
is de medewerking van het Rijk
nodig. Als de regio nu al ondub
belzinnig nee zou zeggen tegen
een zout Volkerak-Zoommeer, is
het maar de vraag wat er overblijft
van de aanvullende zoetwater
maatregelen. En die zijn toch echt
noodzakelijk. Of het meer nu zout
wordt of niet.
GO ZATERDAG 19 OKTOBER 2019
Kloetingseweg een eindje
voorbij de watertoren waren
we wel welkom. De familie
Van Duivenbode heeft ons
enkele weken gastvrij onder-
- ftrty
Jan Willem van Duivenbode
Geboren II november 1 &&8 Heinkenszand
Overleden 11 auguslus 1962 Goes
Adriana (Joane) van Duivenbode-Allewljn
Geboren 6 januari 1890 NoMhgi
Overleden 22 februari 1961 Goes
Het echtpaar Jan Willem van Duivenbode en Adriana
(Joane) van Duivenbode-Allewijn gefotografeerd begin
20ste eeuw.
ROLF BOSBOOM
De natuur in het Volkerak floreert onmiskenbaar.
FOTO ERNESTA VERBURG
