II
Steuntje in de rug
voor mantelzorgers
'Het Josdom' strijkt neer
in theater De Verdieping
7
NATUURFILM 'ONGEKENDE SCHOONHEID' VAN ZEELAND ONDER WATER
Paardenpension
mag twaalf
paarden houden
Ronald Faber dook
twee jaar lang met
camera in de
Oosterschelde en de
Grevelingen voor zijn
natuurfilm De
Levende Delta. ,,Een
wereld van ongekende
schoonheid", verleidt de
voice-over. „Dit is
Zeeland, onder water." De
film toont zeepaardjes,
parende sepias, lipvissen,
felgekleurde zeedahlias
en meer moois. Maar
gevaar ligt op de loer.
Eind deze maand is de
première op het Wild
Life Filmfestival in Rot
terdam. Dinsdag 22 ok
tober wordt in het In
formatiecentrum van Staatsbosbe
heer aan de Brouwersdam alvast
een voorproefje gegeven, met en
kele fragmenten en een toelich
ting door Faber. In het kader van
de Grevelingenweek wordt die
avond een bijeenkomst gehouden
over het plan het getij terug te
brengen in de afgedamde zeearm.
Dat getij is hard nodig, merkt
ook Faber op zijn vele tochtjes on
der water. Dieper dat tien meter is
er door gebrek aan zuurstof nau
welijks nog leven aanwezig in de
Grevelingen. Toen hij in 1995 be
gon met duiken, was dat nog wel
anders. ,,Je merkt goed dat de dode
zone steeds verder opschuift naar
de oppervlakte."
Tóch valt er nog steeds veel
moois te ontdekken in het zilte
meer, laat de in Bergen op Zoom
woonachtige filmmaker zien. Tal
loze zeenaaktslakken hebben het
prima naar hun zin. En wie ter
hoogte van Den Osse z'n hoofd
onder water steekt, kan zo een
hele route vol prachtig gekleurde
zeedahlias volgen. ,,Veel mensen
weten niet eens dat die hier voor
komen. Het heeft ook iets tro
pisch. Maar ook dSt is dus gewoon
Zeeland onder water."
Faber toont een indruk van de
vier jaargetijden in de Ooster-
schelde en Grevelingen. Daarnaast
zocht hij het nachtleven op. Zeker
tachtig verschillende dieren- en
plantensoorten passeerden de af
gelopen twee jaar de lens van zijn
camera tijdens zo'n honderd dui
ken. ,,Ik denk dat ik ongeveer
twintig procent heb gefilmd van
wat er hier aan leven te zien is. Ik
ben niet op zoek gegaan naar spec
taculaire beelden. Mijn doel was
Veel mensen weten
niet dat zeedahlias
hier voorkomen. Maar
ook dat is gewoon
Zeeland onder water
Zeeland onder water te laten zien
zoals het dagelijks is. Natuurlijk
was het leuk geweest als ik ook
een haaitje of een bruinvis zou
zijn tegengekomen. Maar dat zou
dan puur een lucky shot zijn ge
weest."
De Oosterschelde levert verre
weg de mooiste beelden op, al
heeft Faber ook daar steeds meer
reden voor zorg. Uitheemse soor
ten als de Japanse stekelhoorn zijn
meegelift met geïmporteerd oes
terbroedsel. Zag je het Oost-Azia
tische roofslakje vijf jaar geleden
slechts sporadisch ter hoogte van
Tholen, nu zitten ze vrijwel door
de hele Oosterschelde. ,,Ze planten
zich in hoog tempo voort. Die gele
eierpakketten zijn haast niet te
missen." De slak boort zich door
de schelp van een oester en mossel
en zuigt het zo leeg.
Verantwoordelijk
Vertrouwde gasten als de sepia en
snotolf laten zich daarentegen
steeds minder zien. In tegenstel
ling tot het zeepaardje, dat het
juist prima naar z'n zin heeft in de
Oosterschelde. En dan is er nog de
verzanding, die ook onder water in
hoog tempo vorm toeslaat. Faber
werkt in zijn film niet naar een
duidelijk statement toe. ,,Ik wil
niet te belerend zijn. Maar ik trek
wel de conclusie dat wij voor deze
oude zeearmen moeten blijven
zorgen. De mens heeft de boel
destijds afgedamd voor z'n eigen
veiligheid. Prima, maar dan blijf je
ook verantwoordelijk voor de ver
dere natuurontwikkeling."
Aanmelden voor de sneak pre
view op dinsdag 22 oktober (aan
vang 19.15 uur) in het Informatie
centrum aan de Brouwersdam kan
via de site van Staatsbosbeheer.
Informatie over de verdere verto
ningen van de film staat op de in
ternetpagina delevendedelta.com.
DEN HAAG Kees Uitterhoeve
uit Burgh-Haamstede mag een
paardenpension met maximaal
twaalf paarden houden naast na
tuurgebied Kop van Schouwen.
Dat heeft de Raad van State gis
teren vastgesteld. Uitterhoeve
had bezwaar gemaakt tegen de
grens van zeven paarden die de
gemeente gesteld. De Raad van
State gaf hem eerder al gelijk en
dwong de raad het bestem
mingsplan Herziening Kop van
Schouwen aan te passen. Dat is
in mei van dit jaar gebeurd. Aan
gezien Uitterhoeve daartegen
geen bezwaar meer indiende,
besloot de Raad van State van
daag dat de kwestie gesloten is.
ZIERIKZEE Theatergroep
Zierik speelt in november een
toneelstuk van de Vlaamse
schrijver Tom Lanoye.
In 'De Jossen' draait het om
het spanningsveld tussen de
hang naar saamhorigheid en
individualiteit.
Het stuk gaat 1 november in
première in Theater De Ver
dieping aan het Jannewekken
in Zierikzee.
Lanoye heeft al zijn persona
ges dezelfde naam gegeven:
Jos. En met slechts enkele
woorden schetst hij wat er aan
de hand is in 'het Josdom'.
,,Alle vrijheid dus voor eigen
keuzes en interpretatie." Saxo
fonist Frans Blanker kleurt het
spel in met live muziek.
De Jossen eten, drinken, sla
pen, vrijen, leven samen. Hun
geluk hangt af van het collec
tieve, van elkaar.
Tot Jos aangeeft dat hij zich
'anders' voelt. Vanaf dat mo
ment stellen de Jossen alles in
het werk om hun Josdom te
beschermen voor vreemde in
vloeden.
De overige voorstellingen
worden gespeeld op 2, 8, 9, 10,
15, 16 en 17 november.
Reserveren kan via theater-
groepzierik.nl.
Tot zondag 20 oktober kunnen
mensen zichzelf of anderen aan
melden voor de Dag van de Mantel
zorg op Schouwen-Duiveland. Op
die dag, vrijdag 8 november, krijgen
mantelzorgers een bloemetje en
wordt het mantelzorgcompliment
uitgereikt.
Dat mantelzorgcompliment is
een bedrag van 75 euro en is be
doeld als financiële tegemoetko
ming voor de zorg die mantelzor-
gers aan anderen verlenen. De Dag
van de Mantelzorg, die landelijk op
10 november wordt gehouden, is
bedoeld om mantelzorgers een keer
in het zonnetje te zetten. Zij zorgen
langdurig en onbetaald voor fami
lieleden, vrienden of buren die
chronisch ziek, gehandicapt of
hulpbehoevend zijn.
De gemeente Schouwen-Duive-
land wil deze mensen steunen met
een bloemetje, een financieel ex
traatje én met informatie.
Om alle mantelzorgers op Schou-
wen-Duiveland te bereiken, vraagt
SMWO mensen die mantelzorgers
kennen en mantelzorgers zelf zich
aan te melden. Het is ook mogelijk
meerdere mantelzorgers op te ge
ven of mantelzorgers op te geven
die al eerder in de bloemen zijn ge
zet. Aanmelden vóór 20 oktober
via: smwosd.nl
donderdag 17 oktober 2019
'We moeten voor zeearmen zorgen'
Marcel Modde
Zierikzee
Een heremietkreeftje uit de film
De Levende Delta. foto ronald faber
-Ronald Faber, filmmaker
Esme Soesman
Zierikzee
